અમદાવાદની કર્મ કાફેમાં કેલિફોર્નિયાની “બેઠક” મળી -સાત્વિક વાતાવરણમાં સાત્વિક ભોજન સાથે સાત્વિક વાતો થઇ.

 

અહેવાલ “કલ્પનારઘુ -તારીખ :૧૮મિ ડીસેમ્બર

સ્થળ:નવજીવન ટ્રસ્ટ-કર્મ કાફે

કેલિફોર્નિયાની “બેઠક” મળી અમદાવદમાં -સાત્વિક વાતાવરણમાં સાત્વિક ભોજન સાથે સાત્વિક વાતો થઇ.

 

કેલીફોર્નીયામાં ડૉ પ્રતાપભાઇ પંડ્યાએ શરૂ કરેલ પુસ્તક પરબે, પ્રજ્ઞા દાદભાવાલાના આયોજન, રાજેશ શાહ અને કલ્પના રઘુ સાથેના સંચાલન થકી ‘બેઠક’એ વિશ્વવ્યાપી સ્વરૂપ પકડ્યું છે.‘ગુજરાત લીટરેચર ફેસ્ટીવલ’ના ૫ દિવસના અંતે રવિવાર તા. ૧૮ ડીસેમ્બર, ૨૦૧૬એ, અમદાવાદમાં ગુજરાત વિદ્યાપીઠ પાસે આવેલી ‘કર્મ કાફે’માં પ્રજ્ઞા દાદભાવાલાએ ‘બેઠક’નું આયોજન કર્યું.

૨૫થી વધુ સંખ્યામાં દેશ-વિદેશના સાહિત્ય સર્જકોની હાજરી રહી. સૌએ પોતાની ઓળખવિધિ કરી. જેમા ખૂટતી કડીઓથી ‘બેઠક’ના પ્રજ્ઞા દાદભાવાલા અને કલ્પના રઘુએ સૌને સાંકળ્યા.બેઠકનો મુખ્ય હેતુ દરેકના પોતાનો સાહિત્યમાં યોગદાન વિષે જાણવાનો અને ભવિષ્યમાં નવી પેઢી ને ગુજરાતી સાહિત્યમાં રસ કરતા કરી કઈ રીતે આગળ લઇ આવવા તે વિષે વિચારકરવાનો હતો  યુ.એસ.માં લૉસ એન્જલસમાં કરેલી ‘બેઠક’ પછી અમદાવાદની આ ‘બેઠક’ સૌ માટે ફળદાયી રહી. ‘બેઠક’ સાથે સંકળાયેલા અને કેટલાંક નવા તથા પીઢ સર્જકો દ્વારા રસપ્રદ સાહિત્યબીજની આપલે કરવામાં આવી, મુખ્ય વસ્તુ અહી આવેલ દરેક વ્યક્તિને પોતા કરતા બીજાને વાંચન અને સર્જન કરાવી આગળ લાવવામાં હતો. આમ દરેક વ્યક્તિ એક નાની પાઠશાળા કહી શકાય. પ્રજ્ઞાબેને ‘બેઠક’ની પ્રવૃત્તિઓનો ચિતાર આપી સૌને મહા ગ્રંથ વિષે વાકેફ કર્યા અને ‘બેઠક’ના અન્ય સભ્યોને યાદ કર્યા. ડૉ પ્રતાપભાઇ પંડ્યા, ભાગ્યેશ ઝા, બળવંત જાની, રમેશ તન્ના, વિજય શાહ, પ્રવિણા કડકીયા, હેમા પટેલ, કીરણ ઠાકર, જયશ્રી મર્ચન્ટ, તરુલતા મહેતા, અનીલ ચાવડા, કૃષ્ણ દવે, વિગેરેના આશીર્વાદની નોંધ લેવાઇ હતી. સૌએ મહાગ્રંથ ‘સંવર્ધન માતૃભાષાનું’ માટે શુભેચ્છા પાઠવી. રઘુ શાહે ફોટા પાડી સૌને સ્મરંણોમાં કંડાર્યા.

કેલિફોર્નિયાની બેઠક”ના આયોજક  પ્રજ્ઞા દાદભાવાલા, સપના વિજાપુરા, કલ્પના રઘુ, રાજકોટથી નવી પેઢીને પ્રોત્સાહન આપતા લખતા કરતા  નિલમ દોશી, ગાંધીનગરથી ‘જન ફરિયાદ’ના તંત્રી
પ્રદિપ રાવલ, અમદાવાદથી જર્નાલીસ્ટ પ્રદિપ ત્રીવેદી, નારી શક્તિ અને સંવેદના જગાડનાર લતા હિરાણી, માઇક્રોફીકશનના જીગ્નેષ અધ્યારૂ, અર્ચિતા પંડ્યા, દિપક પંડ્યા, રશ્મી જાગીરદાર, વાયબ્રેશન મ્યુઝીક એકેડેમી ચલાવનાર મૌલિક, સ્વાતિ શાહ, પન્ના શાહ, પરિક્ષિત જોષી, રવિ વીરપુરીયા, ધવલ સોની, મંથન ભાવસાર, અનેક સીનીયર સેન્ટરો સાથે સંકળાયેલા ઇન્દ્રવદન સી.  શાહ, રઘુ શાહ, રાજેન્દ્ર શાહ, વિગેરેએ હાજરી આપી.

ચા-કોફી અને એપીટાઇઝરથી શરૂ થયેલ આ બેઠકના સભ્યો અંતે નવનીત ટ્રસ્ટ ની કાફેના મેનેજર સુનીલભાઈ હાથે  પિરસેલા ગુજરાતી સાત્વિક અને સ્વાદિષ્ટ ભોજનને ન્યાય આપીને છૂટા પડ્યાં. આ બેઠક સૌ માટે યાદગાર અને જ્ઞાનસભર બની રહી.

 

અહેવાલ: કલ્પના રઘુ

વિનુ મરચંટ – 2017 વાર્તા સ્પર્ધા- (૧)સુહાગ

રેખા શુકલ

 

 

 

 

 

શિવાંગી ને ઉમાકાંત કોલેજ માં મળ્યા ત્યારે તો સામેથી આવતો ઉમાકાંત ત્યાં ને ત્યાં જ ઉભો રહ્યો.

“કેવી હાલત ભલા થઇ હશે એ સમયે,એ તો  જે દિલવાળા હોય કલ્પી શકે,

જેણે બાંધ્યો હોય રૂપાળો રિશ્તો કદી,એ જ સમજી શકે, એ જ જાણી શકે.

આ શું કે બધા દૂરથી રસ્તા જ બતાવે.

લાગે કે હમદર્દ બની જાય જરા સાથમાં આવે તો કેવું સારું લાગે.”

વિચારમાં સ્તબ્ધ ઉભેલા ઉમાકાંત ને ચપટી વગાડી ને તોફાની સુહાગે જગાડ્યો…જાણે હાંફળો ફાંફળો શિવાંગી ને ગોતતો થોડો હસ્યો ને સુહાગ તરફ લીટરલી તાડુક્યો  ‘ તું ..જરા આઘી ખસ તો, પછી મળું છું તને !’

‘ ઓકે, હીરો …મળીશ તો મળીશ હું તો  કહેવા આવેલી કે હું કુલુ-મનાલી જવાની છું બધા કઝીન્સ આવે છે કાલે !! બાય ‘ ધુંઆફૂંઆ થતી પોનીટેલ હવામાં ઉલાળતી સુહાગ ત્યાંથી ખસી ગઈ.

‘ હાય , હાય ક્યા ચાલ હૈ ! ગુસ્સો તો જાણે જોઈલો ઝાંસીની રાણી…!! આંખો તો લખોટી જેવી ગોળમટોળ છે’ ધીરજે ધીરે રહી ને સાત્વિક ના કાનમાં આવું કહ્યું પણ ક્યાંથી સુહાગ સાંભળી ગઈ કે ફટાક કરતી વળતા પગે પાછી ફરી ને ધડ દઈને ધીરજને એક ચોડી દીધી..અવાક સાત્વિક આભો થઈ ગયો…ત્યાં તો અવળા હાથની એને પણ પડી.

‘ ઓહ માય ગોડ ‘ બોલતી મોહિની આવી ને ઉપરથી મરચું ભભરાવી મોં મચકોડીને ચાલી ગઈ કેશ નો હાથ પકડી ઃ ‘ એ જ લાગના છે બેય, વાંઢા ના વાંઢા જ રહેવાના ‘ બોલી.

કેશ ની ગાડી પાર્કિંગ લોટમાંથી નીકળતી ધીરજ જોઈ રહ્યો. સાત્વિક તો વગર વાંકે ધોવાયો તો બાથરૂમમાં ભરાઈ ગયો.

ઉમાકાંત આગળ વધ્યો. શિવાંગી ને બોલાવી ને પોતાની ઓળખ આપતા બોલ્યો કે ઃ ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ! આપનું નામ શિવાંગી જ ને !! આપના બ્રધર ને ભાભી અમારી સોસાયટીમાંજ રહે છે તેમને ત્યાં તમારો ફોટો જોયેલો. બંને જણા તમારા ખૂબ વખાણ કરતા હતા.બાય ધ વે આઈ એમ ઉમાકાંત ‘

મધુમાલતી ના ફૂલ ખોસી ને વાળેલો લાંબો ચોટલો ને નીચે ના વળ વળી ગયેલા વાંકડિયા વાળ સાથે રમતા રમતા નીચી નજરે જ શિવાંગી બોલી ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ટુ ઉમાકાંત …જી !’

નૄત્યનાટિકા ભજવાશેનું એલાન તારીખ,વાર ને સમય, સ્થળ સાથે બુલેટિન બોર્ડ પર મૂકાયું ફ્લાયર. .. નીચે જેને ઇન્ટરેસ્ટ હોય તેના નામ લખવા વિનંતી . ઉમાકાંતને પોતાનું ને શિવાંગીનું નામ લખવું હતું પણ એકાદ બે પિરિયડ જવા દેવા તે પછી ચેક કરીશ એમ વિચારી તે કેન્ટીન તરફ વળ્યો. ત્યાં મોહિની ને કેશ  સાથે એક્સ્પ્રેસો પીતા જોયા. પોતે ઓરેંજ જ્યુસ મંગાવી પીવા કરતો હતો ત્યાંજ સુહાગ રડ્તી રડતી આવીઃ’ કઝીન્સ નથી આવવાના ને કોઈકના વડીલ ગુજરી જવાથી પ્રોગ્રામ કેન્સલ થયો છે…ને કુલુ-મનાલી ની પત્તર રગડી નાંખી યાર ! વોટ વોઝ યોર પ્રોબ્લેમ યસ્ટરડે ? બાય ધ વે ચાય તો પીવડાવ ચિંગુસ ‘

“નથીંગ મચ સુહાગ, આઈ વોઝ જસ્ટ બીઝી ‘ ઉમાકાંતે ચાયનો કપ ને ઓરેંજ જ્યુસનો ગ્લાસ એક ટેબલ મૂકયો ને બેસતા બોલ્યો.

‘ સો ધીસ ટાઈમ તું નૃત્ય નાટિકામાં ભાગ લેવાની ને કે ?’

વાત ને ઉડાડતા જ બોલી ઃ ‘ અરે ! મુડ ઓફ છે…નો મોર કુલુ-મનાલી…!! સો માય ફૂટ નૄત્ય

નાટિકા ..!’  ચાય ની ચૂસકી લગાવતાં બોલી.

ઉમાકાંતે ભજવ્યો ભાગ ક્રિશ્નાનો અને શિવાંગી બનેલી રાધા. સુહાગ જલી ઉઠેલી પણ કંઈ કરી શકી નહોતી… હા ત્યાર પછી સુહાગ ને શિવાંગી જરા પણ નહોતી ગમતી. સ્ટેજ સુંદર સજાવેલું ને સૌ પ્રેક્ષકગણે ખુબ માણેલી નાટ્યકારોની કલા.

સુહાગે મનમાં ગાંઠ વાળી લીધી કોઈ પણ રીતે ઉમાકાંત ને શિવાંગીથી  દૂર રાખવી. કેશ સાથે મોહિની પણ ભળી ગઈ સુહાગ સાથે ને ત્રણે ભેગા થઈ પ્લાન રચવા માંડ્યા. આ તરફ શિવાંગી ના મધર-ફાધર નો વિમાન ક્રેશ માં અકસ્માત થયો ને આકસ્મિત મૄત્યુ ની ખબર શહેરના જાણીતા અખબારોમાં છપાઈ. સ્તબ્ધ , સૂનમૂન,એકાંત ઓરડામાં દિવાલો એને ખાવા દોડતી… ભાઈ-ભાભી આવી ગયા પાસે તો પણ શિવાંગી ભૂલી નથી શકતી કંઈજ . અચાનક કિચન તરફ ધસી જાય છે ઃ’ આવી મમ્મી !’ જઈને  સૂના કિચનમાં મમ્મી તો નથી….  પાછી રડે છે.  ક્યારેક શાલ લઈને પપ્પાની ખુરશી પર પાથરવા ચાલી જાય છે. સમય અટક્યો નથી પણ સભાનતા ભૂલાઈ રહી છે. શિવાંગી યાદ રાખવા મથે છે. સુહાગ દિલગીરી બતાવવાનો ડોળ કરે છે. મોહિની ને કેશ પણ આવી ને સાંત્વન આપી જાય છે નામનું જ. સુહાગ હજુ પણ ગુસ્સામાં જ છે પણ બહાર બતાવતી નથી. મન ફ્રેશ કરવા ઉમાકાંત શિવાંગી ને લઈને બહાર નીકળવાનું જણાવે છેઃ ‘બીજે કયાંય નહીં પણ ચાલ શિવના મંદિરે જઈએ ત્યાં નાનક્ડી નદી પણ છે. દર્શન કરી ને કિનારે થોડો આંટો મારીને પાછા આવીએ, ચલ ને પ્લીઝ. ફોર મી….વીથ મી ? ‘

મંદિરે નામની પવિત્ર જગ્યામાં એકાંતમાં પોક મૂકીને શિવાંગી રડતી જ રહી. ઘણાંય એના સપનાં જાણે અચાનક ઉદાસ મનની મરુભૂમિમાં જીવીત રહેશે કે નહી…મા વિના નો અને પપ્પા વિના કેમ જીરવાશે સંસાર ? કેમ જીવાશે જીવન ! નદી પાસેની રેતીમાં વાંકી વળી બે-ચાર ડગલાં આગળ ચાલી. ભૂંસાયાં વગરના પગલાં  વણાંકે પૂરાં થતાં જોયા. ભ્રમ છે કે સાચું ? ઉમાકાંત નીચે રેતીમાં મહલ ચણી રહ્યો હતો. ને નદીમાંથી બચાવો બચાવો ની ચીસ સંભળાઈ.

 

‘ ઉમાકાંત, નદીમાં કોઈ તણાઈ રહ્યું છે !! જુઓ જુઓ ‘  ત્યાં તો વહેણ ગોળ ગોળ ફરી અંદર ખેંચતું દેખાયું..!! એક ભેખડ જેવું હાથમાં આવતાં વળગી ને બેઠેલ ફરી ચીસો પાડતું હતું બરાબર તાકી ને જોયું તો બીજું કોઈ નહીં તે સુહાગ જ હતી. ઉમાકાંતે એક પળની પણ રાહ જોયા વિના ઝંપલાવ્યું ને ખેંચી લાવ્યો કિનારે. સુહાગને બચાવી શિવાંગી ને મનાવી

પોતે આખરે પાછો ફર્યો. મનમાં બે સ્ત્રીઓ વચ્ચે નહોતી કરવી છતાંય સરખામણી થતી રહી. એક તરફ ઇમોશનલ યેડુ (પગલી) સુહાગ ને બીજી તરફ ઠરેલી પણ અત્યારે ભાંગી પડેલી શિવાંગી હતી.

 

ઘણા માણસો કોણીયે ગોળ લગાડે પણ વખત આવે ત્યારે કોઈ કામ ન કરે ને તેમને સારુ લગાડવાનો ડોળ કરે. ભાઈ ને ત્યાં જ્યારથી નાનકી આવી ગઈ ભાભી ને ભાઈ જાણે શિવાંગીથી અલગ વ્યવહાર કરવા લાગ્યા. વક્ત વક્ત કી બાત હૈં કોઈ કાયમ નાનુ નથી રહેતું બોલે નહીં તેનો મતલબ તે નથી ને કે ખબર પણ નથી પડતી કંઈ. આ બાજુ ઉમાકાંત એની પાસે આવવા માંગતો હતો એની ખબર હતી. કેહવાયું છે કે દિવાલો ને પણ કાન હોય છે તો સુહાગ નો પોતાના

તરફનો અણગમો અને ઉમાકાંત તરફનો પ્રેમ એનાથી છૂપો કેમ રહે ?

 

‘ આજે મારે શોપિંગમાં જવાનું છે ઉમાકાંત ફરી ક્યારેક મળીયે ‘ શિવાંગીએ ટૂંકમાં પતાવી ને ફોન કટ કર્યો. ઉમાકાંત વિચારમાં પડ્યો. પણ આવું વારંવાર થવા લાગ્યું ને આ બાજુ સુહાગ ને ઉમાકાંત નજીક આવતા ગયા.

 

‘ ઉમાકાંત આજે મારી તબિયત નથી સારી તમે આવશો ને ? ‘ સુહાગે કહ્યું ને ઉમાકાંતને તેના ઘરે જવું પડ્યું . ગયો ત્યારે બારીના પડદા બંધ જોયા ને ફ્રંટ ડોર થોડો ખુલ્લો જ હતો. ધીમેથી તે અંદર પ્રવેશ્યો ને તેણે સુહાગ ને સાદ દીધો ઃ ‘ સુહાગ તું ક્યાં છે ? ‘ કોઈ જવાબ ના આવ્યો. અંદરના બેડરૂમ તરફ ધડકતાં હ્રદયે દાખલ થયો ને ફાટી નજરે થંભી ગયો. સુહાગે કાંડાની નસ કાપી હતી ને લોહી ફર્શ ઉપર વહી રહ્યું હતું ને તે બેહોશ પડેલી હતી.

 

હોસ્પિટલે પહોંચતા ડોકટરે પૂછતાછ કરતાં માલુમ પડ્યું કે તે ઘણી ડિપ્રેસ રહે છે. “ઇમોશન યેડુ તું ક્યારે સમજીશ ?’ ઉમાકાંત બોલ્યો.

 

સુહાગના મનની વાત એની આંખો ચાડી ખાતી હતી છતાં ઉમાકાંતે પૂછ્યું ત્યારે સુહાગે પોતાના પ્રેમનો ઇઝહાર કર્યો. વ્યક્તિ વત્તા વ્યક્તિ એટલે પ્રેમ કે વ્યક્તિ વત્તા  સંજોગ નો સમજોતો એટલે પ્રેમ.

સુહાગ ને ઉમાકાંત ના લગ્ન લેવાયા ત્યારે શિવાંગી ફોઈ ને ત્યાં હતી બહારગામ. કંઈ રીતે મનને સમજાવે કે હવે જ્યારે પોતે જ તેમના જીવનથી દૂર જતી રહી છે તો લગ્ન માં હાજરી પૂરાવે…? ઉમાકાંતે સુહાગનો નિર્ણય અપનાવી લીધો.

બાલ્કની માં ભૂલકાંઓને ટ્યુશન આપતી શિવાંગી પોતાના પગ પર ઉભી થઈ ગઈ છે તે ભાઈ ભાભી ને ગમ્યું. ઉમાકાંતે પણ જોયું. ચાલો તે જે રીતે સુખી રહે સુહાગ ને ખુશ રાખવી તે મારું કામ છે હવે. સમયની ફાળ ભરાય ત્યારે સાથે ચાલતો સમય ક્યારેક ભાગે છે ને ક્યારેક ના ગમતું સંબંધનું બંધન  નું પણ ખુબ સારું લાગે છે.  જીવનના કારખાનામાં સગપણના બળતણ પણ હોમાય છે તો ક્યારેક બંધનના આવરણ ને મુક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે.

ભાઈ ભાભીની નાનકી તે તેમનું રોતું હસતું મહેકતું સપનું …ખુશ છે પેલા ટહુકતા મોર જેવું ! આ બાજુ શિવાંગી ભૂલકાંઓને રોજ ઘૂંટાવે અક્ષર ને આંકડા ને અનુભવતી રહે મોહમાયા ના જાળા. સમરમાં વડલાની છાંયડી માં પાટીપેન થી લખતા છોકરાંઓની વચ્ચે બેઠેલી શિવાંગી જુઓ હા તે જ તેનું સાચું સરનામું. સરી જાય આંસુ ને ચાલ્યા જાય આપણા, ખરે પુષ્પો ને પર્ણ તેમ વીતે વર્ષો…

સંતાકૂકડી જીવન રમે દઈ દે ‘ખો’ ને તમે વિશ્વના મેળામાં એકલા અટૂલા.

પંખીના વૄંદ ઉડે, ઉગમણી પરોઢ ઉઠે … ઓઢણી અડી નડે ને શરમાતી સવાર ઉઠે !!

આજે કાંઈ જ એજંડા નથી …શાંતિથી ઉઠી ને બગીચામાં કોફી લઈને બેઠી. છાપુ ખોલી ને પાનાંઓ ઉથલાવા લાંગી. સ્પીડ રીડરથી ક્યારે પતી ગયું વાંચવાનું તે પોતાને પણ ના સમજાયું. બે વર્ષ ઉપર થઈ ગયા ઉમાકાંતને જોયે.

‘ શિવાંગી.. !’ પરિચિત અવાજ સાંભળતા જ શિવાંગી એ પાછળ જોયું પ્રેગનન્ટ સુહાગ વોક કરવા નીકળેલી, એકલી હતી.

‘ ઉમાકાંત જોબના લીધે આઉટ ઓફ ટાઉન છે ને આજે ફોર અ ચેંજ આઈ વોન્ટેડ ટુ કેચ- અપ વીથ યુ ટુ…કેન વી વોક એન્ડ ટોક ? પ્લીઝ ફોર ઓલ્ડ ટાઈમ સેઇક ! ‘ સુહાગ બોલી

 

‘ શ્યોર, ગીવ મી જસ્ટ ટુ મિનિટ્સ !’ કહી શિવાંગી કપ કિચનમાં મૂકી પાછી ફરી. ‘ વ્હેન ઇઝ ધ

ડ્યુ ડેટ ? હાઉ આર યુ બોથ ?’ શિવાંગી બોલીને ચૂપ થઈ ગઈ. સુહાગ બોલતી રહી લગભગ પંદર મિનિટ સુધી ને પછી બોલી ઃ ‘ હાઉ અબાઉટ યુ ? એવરીથીંગ ઓ. કે ? ‘

 

‘ યસ, યસ.. પણ મારી વાત છોડ ! ઇઝ ઇટ બોય ઓર ગર્લ ? ડુ યુ નો ધેટ ? ‘ શિવાંગીએ વાત ને વળાંક આપ્યો. સ્થિર થઇ ગયેલું સંગીત અને લોપ પામેલ પ્રકાશ ફક્ત સ્તબ્ધ હોય છે,શાંત નહીં.ભર અજવાશમાં પોતાના અંધકારનેસ્વયંભૂ મમળાવતું મૌન .પ્રકાશની ઉષ્માનો સહવાસ ફાનસની કાચની પરત પર તડકાનો પ્રસ્વેદ પાડે એ આંસુ ફક્ત એમાં જ શોષાયેલું હશે…ચળકાટ આપવાનો ઉછીનો ભ્રમ અહીં વિખેરી નખાયેલા સૂરોમાં પોતાનો મોક્ષ શોધે છે. બસ આમ ને આમ કલાકેક જેટલું ચાલીને બંને છૂટા પડ્યા. શિવાંગી તો જાણતી જ હતી. અંતિમ અસ્તિત્વ તો રહે જ છે..સ્મૃતિ એ નામશેષનું નામકરણ થવા દેતી જ નથી…ચળકાટ હંમેશા નૂતન બાબતોને જ સ્પર્શે એવું ક્યાં જરૂરી છે?શેષ સ્મૃતિઓને આગવી તેજસ્વીતા હોય છે….અત્યંત ગુપ્ત…બહુ કોલાહલ કે ભરચક ભીડમાંનહીં દેખાય..! પણ આજે સુહાગને પણ લાગ્યું કે પોતે ખોટી હતી. ઇર્ષા ને બદલાની ભાવના રાખવાથી પોતાને જ વધુ ડંખે છે આખરે તો. ઉમાકાંત ને હંમેશા લાગતું બંને ના જીવનમાં પોતે સમાઈ જશે. એક નિર્દોષ લાગણી નહીં દૂભાય……ને થોડી આંખોની ઓળખાણ થાય એની સાથે..પ્રકાશની દિવેટને ફાનસના કિલ્લામાં પેટવી શકું…સ્થિર થયેલું સંગીત ફરી સૂર રેલાવી શકે…એના સંન્યાસની અઘોરી અવસ્થા પારખી શકું…. કેમ કે ખાતરીપૂર્વક દાવો કરું છું કે બંને ના જીવનમાં અંતે તો એ શેષભાવમાં મારી હાજરી હશે જ…જામી ગયેલી ધૂળની પરત પર હળવા સ્પર્શથી તારા ટેરવાને ત્યાં ટેકવી જોજે મને ક્યાંક રોમાંચિત કરવાનો અંતિમ અવસર મળી જાય !! સુહાગ હવે મા બની ગઈ છે. ને ઉમાકાંત રીશી નો પિતા ને શિવાંગી ‘ આંટી ‘  આ ત્રિપુટી હવે કાયમ સાથે જ જોવા મળે છે. કોઈ હિપ્સ્ટર ટીચ મારી ‘ થ્રી-સમ ‘

કહે તો સુહાગ અટકાવી કહે છેઃ ‘ યુઝ્વલી ટુ ઇઝ કંપની હોય પણ અમારા માં થ્રી ઇઝ કંપની ! ‘

—-રેખા શુક્લ

શિવાંગી ને ઉમાકાંત કોલેજ માં મળ્યા ત્યારે તો સામે થી આવતો ઉમાકાંત ત્યાં ને ત્યાં જ ઉભો રહ્યો. કેવી હાલત ભલા થઇ હશે એ સમયે,એ તો દિલ વાળા જે હોય કલ્પી શકે,

જેણે બાંધ્યો હોય રૂપાળો રિશ્તો કદી,એ જ સમજી શકે, એ જ જાણી શકે. આ શું કે બધા દૂરથી રસ્તા જ બતાવે. લાગે કે હમદર્દ બની જાય જરા સાથમાં આવે તો કેવું સારું લાગે.

વિચારમાં સ્તબ્ધ ઉભેલા ઉમાકાંત ને ચપટી વગાડી ને તોફાની સુહાગે જગાડ્યો…જાણે હાંફળો ફાંફળો શિવાંગી ને ગોતતો થોડો હસ્યો ને સુહાગ તરફ

લીટરલી તાડુક્યો ઃ ‘ તું ..જરા આઘી ખસ તો, પછી મળું છું તને !’

‘ ઓકે, હીરો …મળીશ તો મળીશ હું તો કેહવા આવેલી કે હું કુનુમનાલી જવાની છું બધા કઝીન્સ આવે છે કાલે !! બાય ‘ ધુંઆફૂંઆ થતી પોનીટેલ હવામાં ઉલાળતી સુહાગ ત્યાંથી ખસી ગઈ.

‘ હાય , હાય ક્યા ચાલ હૈ ! ગુસ્સો તો જાણે જોઈલો ઝાંસીની રાણી…!! આંખો તો લખોટી જેવી ગોળમટોળ છે’ ધીરજે ધીરે રહી ને સાત્વિક ના કાનમાં આવું કહ્યું પણ ક્યાંથી સુહાગ

સાંભળી ગઈ કે ફટાક કરતી વળતા પગે પાછી ફરી ને ધડ દઈને ધીરજને એક ચોડી દીધી..અવાક સાત્વિક આભો થઈ ગયો…ત્યાં તો અવળા હાથની એને પણ પડી.

‘ ઓહ માય ગોડ ‘ બોલતી મોહિની આવી ને ઉપરથી મરચું ભભરાવી મોં મચકોડીને ચાલી ગઈ કેશ નો હાથ પકડી ઃ ‘ એ જ લાગના છે બેય, વાંઢા ના વાંઢા જ રહેવાના ‘ બોલી.

કેશ ની ગાડી પાર્કિંગ લોટ માંથી નીકળતી ધીરજ જોઈ રહ્યો. સાત્વિક તો વગર વાંકે ધોવાયો તો બાથરૂમમાં ભરાઈ ગયો.

ઉમાકાંત આગળ વધ્યો. શિવાંગી ને બોલાવી ને પોતાની ઓળખ આપતા બોલ્યો કે ઃ ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ! આપનું નામ શિવાંગી જ ને !! આપના બ્રધર ને ભાભી અમારી સોસાયટી

માંજ રહે છે તેમને ત્યાં તમારો ફોટો જોયેલો. બંને જણા તમારા ખૂબ વખાણ કરતા હતા.બાય ધ વે આઈ એમ ઉમાકાંત ‘

મધુમાલતી ના ફૂલ ખોસી ને વાળેલો લાંબો ચોટલો ને નીચે ના વળ વળી ગયેલા વાંકડિયા વાળ સાથે રમતા રમતા નીચી નજરે જ શિવાંગી બોલી ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ટુ ઉમાકાંત …જી !’

નૄત્યનાટિકા ભજવાશેનું એલાન તારીખ,વાર ને સમય, સ્થળ સાથે બુલેટિન બોર્ડ પર મૂકાયું ફ્લાયર. .. નીચે જેને ઇન્ટરેસ્ટ હોય તેના નામ લખવા વિનંતી . ઉમાકાંતને પોતાનું ને શિવાંગીનું

નામ લખવું હતું પણ એકાદ બે પિરિયડ જવા દેવા તે પછી ચેક કરીશ એમ વિચારી તે કેન્ટીન તરફ વળ્યો. ત્યાં મોહિની ને કેશ  સાથે એક્સ્પ્રેસો પીતા જોયા. પોતે ઓરેંજ જ્યુસ મંગાવી પે

કરતો હતો ત્યાંજ સુહાગ રડ્તી રડતી આવીઃ’ કઝીન્સ નથી આવવાના ને કોઈક ના વડીલ ગુજરી જવાથી પ્રોગ્રામ કેન્સલ થયો છે…ને કુનુમનાલી ની પત્તર રગડી નાંખી યાર ! વોટ વોઝ યોર પ્રોબ્લેમ યસ્ટરડે ? બાય ધ વે ચાય તો પીવડાવ ચિંગુસ ‘

‘ નથીંગ મચ સુહાગ, આઈ વોઝ જસ્ટ બીઝી ‘ ઉમાકાંતે ચાય નો કપ ને ઓરેંજ જ્યુસ નો ગ્લાસ એક ટેબલ મૂકયો ને બેસતા બોલ્યો.

‘ સો ધીસ ટાઈમ તું નૃત્ય નાટિકામાં ભાગ લેવાની ને કે ?’

વાત ને ઉડાડતા જ બોલી ઃ ‘ અરે ! મુડ ઓફ છે…નો મોર કુનુમનાલી…!! સો માય ફૂટ નૄત્ય

નાટિકા ..!’  ચાય ની ચૂસકી લગાવતાં બોલી.

ઉમાકાંતે ભજવ્યો ભાગ ક્રિશ્ના નો અને શિવાંગી બનેલી રાધા. સુહાગ જલી ઉઠેલી પણ કંઈ કરી શકી નહોતી… હા ત્યાર પછી સુહાગ ને શિવાંગી જરા પણ નહોતી ગમતી. સ્ટેજ સુંદર સજાવેલું ને સૌ પ્રેક્ષકગણે ખુબ માણેલી નાટ્યકારોની કલા. સુહાગે મનમાં ગાંઠ વાળી લીધી કોઈ પણ રીતે

ઉમાકાંત ને શિવાંગીથી  દૂર રાખવી. કેશ સાથે મોહિની પણ ભળી ગઈ સુહાગ સાથે ને ત્રણે ભેગા થઈ પ્લાન રચવા માંડ્યા. આ તરફ શિવાંગી ના મધર-ફાધર નો વિમાન ક્રેશ માં અકસ્માત થયો ને આકસ્મિત મૄત્યુ ની ખબર શહેરના જાણીતા અખબારોમાં છપાઈ. સ્તબ્ધ , સૂનમૂન,એકાંત ઓરડામાં દિવાલો એને ખાવા દોડતી… ભાઈ-ભાભી આવી ગયા પાસે તો પણ શિવાંગી ભૂલી નથી શકતી કંઈજ . અચાનક કિચન તરફ ધસી જાય છે ઃ’ આવી મમ્મી !’ જઈને  સૂના કિચનમાં મમ્મી તો નથી….  પાછી રડે છે.  ક્યારેક શાલ લઈને પપ્પાની ખુરશી પર પાથરવા ચાલી જાય છે. સમય અટક્યો નથી પણ

સભાનતા ભૂલાઈ રહી છે. શિવાંગી યાદ રાખવા મથે છે.

સુહાગ દિલગીરી બતાવવાનો ડોળ કરે છે. મોહિની ને કેશ પણ આવી ને સાંત્વન આપી જાય છે નામનું જ. સુહાગ હજુ પણ ગુસ્સામાં જ છે પણ બહાર બતાવતી નથી. મન ફ્રેશ કરવા ઉમાકાંત શિવાંગી ને લઈને બહાર નીકળવાનું જણાવે છેઃ ‘બીજે કયાંય નહીં પણ ચાલ શિવના મંદિરે જઈએ ત્યાં નાનક્ડી નદી પણ છે. દર્શન કરી ને કિનારે થોડો આંટો મારીને પાછા આવીએ, ચલ ને પ્લીઝ. ફોર મી….વીથ મી ? ‘

મંદિરે નામની પવિત્ર જગ્યામાં એકાંતમાં પોક મૂકીને શિવાંગી રડતી જ રહી. ઘણાંય એના સપનાં જાણે અચાનક ઉદાસ મનની મરુભૂમિમાં જીવીત રહેશે કે નહી…મા વિના નો

ને પપ્પા વિના કેમ જીરવાશે સંસાર ? કેમ જીવાશે જીવન ! નદી પાસેની રેતીમાં વાંકી વળી બે-ચાર ડગલાં આગળ ચાલી. ભૂંસાયાં વગરના પગલાં  વણાંકે પૂરાં થતાં જોયા. ભ્રમ છે કે સાચું ? ઉમાકાંત નીચે રેતીમાં મહલ ચણી રહ્યો હતો. ને નદીમાંથી બચાવો બચાવો ની ચીસ

સંભળાઈ.

‘ ઉમાકાંત, નદીમાં કોઈ તણાઈ રહ્યું છે !! જુઓ જુઓ ‘  ત્યાં તો વહેણ ગોળ ગોળ ફરી અંદર ખેંચતું દેખાયું..!! એક ભેખડ જેવું હાથમાં આવતાં વળગી ને બેઠેલ ફરી ચીસો પાડતું હતું બરાબર તાકી ને જોયું તો બીજું કોઈ નહીં તે સુહાગ જ હતી.ઉમાકાંતે એક પળની પણ રાહ જોયા વિના ઝંપલાવ્યું ને ખેંચી લાવ્યો કિનારે. સુહાગને બચાવી શિવાંગી ને મનાવી

પોતે આખરે પા્છો ફર્યો. મનમાં બે સ્ત્રીઓ વચ્ચે નહોતી કરવી છંતાય સરખામણી થતી રહી. એક તરફ ઇમોશનલ યેડુ (પગલી) સુહાગ ને બીજી તરફ ઠરેલી પણ અત્યારે ભાંગી પડેલી શિવાંગી હતી.

ઘણા માણસો કોણીયે ગોળ લગાડે પણ વખત આવે ત્યારે કોઈ કામ ન કરે ને તેમને સારુ લગાડવાનો ડોળ કરે. ભાઈ ને ત્યાં જ્યારથી નાનકી આવી ગઈ ભાભી ને ભાઈ જાણે શિવાંગીથી અલગ વ્યવહાર કરવા લાગ્યા. વક્ત વક્ત કી બાત હૈં કોઈ કાયમ નાનુ નથી રહેતું બોલે નહીં તેનો મતલબ તે નથી ને કે ખબર પણ નથી પડતી કંઈ. આ બાજુ ઉમાકાંત એની પાસે આવવા માંગતો હતો એની ખબર હતી. કેહવાયું છે કે દિવાલો ને પણ કાન હોય છે તો સુહાગ નો પોતાના

તરફનો અણગમો અને ઉમાકાંત તરફનો પ્રેમ એનાથી છૂપો કેમ રહે ?

‘ આજે મારે શોપિંગમાં જવાનું છે ઉમાકાંત ફરી ક્યારેક મળીયે ‘ શિવાંગીએ ટૂંકમાં પતાવી ને ફોન કટ કર્યો. ઉમાકાંત વિચારમાં પડ્યો. પણ આવું વારંવાર થવા લાગ્યું ને આ બાજુ સુહાગ ને ઉમાકાંત નજીક આવતા ગયા.

‘ ઉમાકાંત આજે મારી તબિયત નથી સારી તમે આવશો ને ? ‘ સુહાગે કહ્યું ને ઉમાકાંતને તેના ઘરે જવું પડ્યું . ગયો ત્યારે બારીના પડદા બંધ જોયા ને ફ્રંટ ડોર થોડો ખુલ્લો જ હતો. ધીમેથી તે અંદર પ્રવેશ્યો ને તેણે સુહાગ ને સાદ દીધો ઃ ‘ સુહાગ તું ક્યાં છે ? ‘ કોઈ જવાબ ના આવ્યો. અંદરના બેડરૂમ તરફ ધડકતાં

હ્રદયે દાખલ થયો ને ફાટી નજરે થંભી ગયો. સુહાગે કાંડાની નસ કાપી હતી ને લોહી ફર્શ ઉપર વહી રહ્યું હતું ને તે બેહોશ પડેલી હતી.

હોસ્પિટલે પહોંચતા ડોકટરે પૂછતાછ કરતાં માલુમ પડ્યું કે તે ઘણી ડિપ્રેસ રહે છે. “ઇમોશન યેડુ તું ક્યારે સમજીશ ?’ ઉમાકાંત બોલ્યો.

સુહાગના મનની વાત એની આંખો ચાડી ખાતી હતી છંતા ઉમાકાંતે પૂછ્યું ત્યારે સુહાગે પોતાના પ્રેમનો ઇઝહાર કર્યો. વ્યક્તિ વત્તા વ્યક્તિ એટલે પ્રેમ કે વ્યક્તિ વત્તા  સંજોગ નો સમજોતો એટલે પ્રેમ.

સુહાગ ને ઉમાકાંત ના લગ્ન લેવાયા ત્યારે શિવાંગી ફોઈ ને ત્યાં હતી બહારગામ. કંઈ રીતે મનને સમજાવે કે હવે જ્યારે પોતે જ તેમના જીવનથી દૂર જતી રહી છે તો લગ્ન માં હાજરી પૂરાવે…? ઉમાકાંતે સુહાગનો નિર્ણય અપનાવી લીધો.

બાલ્કની માં ભૂલકાંઓને ટ્યુશન આપતી શિવાંગી પોતાના પગ પર ઉભી થઈ ગઈ છે તે ભાઈ ભાભી ને ગમ્યું. ઉમાકાંતે પણ જોયું. ચાલો તે જે રીતે સુખી રહે સુહાગ ને ખુશ રાખવી તે મારું કામ છે હવે. સમયનીફાળ ભરાય ત્યારે સાથે ચાલતો સમય ક્યારેક ભાગે છે ને ક્યારેક ના

ગમતું બંધન રિશ્તો નું પણ ખુબ સારું લાગે છે.  જીવન ના કારખાનામાં સગપણ ના બળતણ પણ

હોમાય છે તો ક્યારેક બંધનના આવરણ ને મુક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે.

ભાઈ ભાભી ની નાનકી તે તેમનું રોતું હસતું મહેકતું સપનું …ખુશ છે પેલા ટહુકતા મોર જેવું ! આ બાજુ શિવાંગી ભૂલકાંઓને રોજ ઘૂંટાવે અક્ષર ને આંકડા ને

અનુભવતી રહે મોહમાયા ના જાળા. સમરમાં વડલાની છાંયડી માં પાટીપેન થી લખતા છોકરાંઓ

ની વચ્ચે બેઠેલી શિવાંગી જુઓ હા તે જ તેનું સાચું સરનામું. સરી જાય આંસુ ને ચાલ્યા જાય આપણા, ખરે પુષ્પો ને પર્ણ તેમ વીતે વર્ષો…સંતાકૂકડી જીવન રમે દઈ દે ‘ખો’ ને તમે વિશ્વના મેળામાં એકલા અટૂલા.

પંખીના વૄંદ ઉડે, ઉગમણી પરોઢ ઉઠે … ઓઢણી અડી નડે ને શરમાતી સવાર ઉઠે !! આજે કાંઈ જ એજંડા નથી …શાંતિથી ઉઠી ને બગીચામાં કોફી લઈને બેઠી. છાપુ ખોલી ને

પાનાંઓ ઉથલાવા લાંગી. સ્પીડ રીડરથી ક્યારે પતી ગયું વાંચવાનું તે પોતાને પણ ના સમજાયું. બે વર્ષ ઉપર થઈ ગયા ઉમાકાંત ને જોયે.

‘ શિવાંગી.. !’ પરિચિત અવાજ સાંભળતા જ શિવાંગી એ પાછળ જોયું પ્રેગનન્ટ સુહાગ વોક કરવા નીકળેલી, એકલી હતી.

‘ ઉમાકાંત જોબના લીધે આઉટ ઓફ ટાઉન છે ને આજે ફોર અ ચેંજ આઈ વોન્ટેડ ટુ કેચ- અપ વીથ યુ ટુ…કેન વી વોક એન્ડ ટોક ? પ્લીઝ ફોર ઓલ્ડ ટાઈમ સેઇક ! ‘ સુહાગ બોલી

‘ શ્યોર, ગીવ મી જસ્ટ ટુ મિનિટ્સ !’ કહી શિવાંગી કપ કિચનમાં મૂકી પાછી ફરી. ‘ વ્હેન ઇઝ ધ

ડ્યુ ડેટ ? હાઉ આર યુ બોથ ?’ શિવાંગી બોલીને ્ચૂપ થઈ ગઈ. સુહાગ બોલતી રહી લગભગ

પંદર મિનિટ સુધી ને પછી બોલી ઃ ‘ હાઉ અબાઉટ યુ ? એવરીથીંગ ઓ. કે ? ‘

‘ યસ, યસ.. પણ મારી વાત છોડ ! ઇઝ ઇટ બોય ઓર ગર્લ ? ડુ યુ નો ધેટ ? ‘ શિવાંગીએ વાત ને વળાંક આપ્યો. સ્થિર થઇ ગયેલું સંગીત અને લોપ પામેલ પ્રકાશ ફક્ત સ્તબ્ધ હોય છે,શાંત નહીં.ભર અજવાશમાં પોતાના અંધકારનેસ્વયંભૂ મમળાવતું મૌન .પ્રકાશની ઉષ્માનો સહવાસ ફાનસની કાચની પરત પર તડકાનો પ્રસ્વેદ પાડે એ આંસુ ફક્ત એમાં જ શોષાયેલું હશે…ચળકાટ આપવાનો ઉછીનો ભ્રમ અહીં વિખેરી નખાયેલા સૂરોમાં પોતાનો મોક્ષ શોધે

છે. બસ આમ ને આમ કલાકેક જેટલું ચાલીને બંને છૂટા પડ્યા. શિવાંગી તો જાણતી જ હતી.

અંતિમ અસ્તિત્વ તો રહે જ છે..સ્મૃતિ એ નામશેષનું નામકરણ થવા દેતી જ નથી…ચળકાટ હંમેશા નૂતન બાબતોને જ સ્પર્શે એવું ક્યાં જરૂરી છે?શેષ સ્મૃતિઓને આગવી તેજસ્વીતા હોય છે….અત્યંત ગુપ્ત…બહુ કોલાહલ કે ભરચક ભીડમાંનહીં દેખાય..! પણ આજે સુહાગને પણ લાગ્યું કે પોતે ખોટી હતી. ઇર્ષા ને બદલાની

ભાવના રાખવાથી પોતાને જ વધુ ડંખે છે આખરે તો. ઉમાકાંત ને હંમેશા લાગતું બંને ના જીવનમાં પોતે સમાઈ જશે. એક નિર્દોષ લાગણી નહીં દૂભાય……ને

થોડી આંખોની ઓળખાણ થાય એની સાથે..પ્રકાશની દિવેટને ફાનસના કિલ્લામાં પેટવી શકું…સ્થિર થયેલું સંગીત ફરી સૂર રેલાવી શકે…એના સંન્યાસની અઘોરી અવસ્થા પારખી શકું…. કેમ કે ખાતરી પૂર્વક દાવો કરું છું કે બંને ના જીવનમાં અંતે તો એ શેષભાવમાં મારી હાજરી હશે જ…જામી ગયેલી ધૂળની પરત પર હળવા સ્પર્શથી તારા ટેરવાને ત્યાં ટેકવી જોજે મને ક્યાંક રોમાંચિત કરવાનો અંતિમ અવસર મળી જાય !! સુહાગ હવે મા બની ગઈ છે. ને ઉમાકાંત રીશી નો પિતા ને શિવાંગી ‘ આંટી ‘  આ ત્રિપુટી હવે કાયમ સાથે જ જોવા મળે છે. કોઈ હિપ્સ્ટર ટીચ મારી ‘ થ્રી-સમ ‘

કહે તો સુહાગ અટકાવી કહે છેઃ ‘ યુઝ્વલી ટુ ઇઝ કંપની હોય પણ અમારા માં થ્રી ઇઝ કંપની ! ‘

—-રેખા શુક્લ