વાર્તામાં વળાંક: દો-તીન-પાંચ

હું સાક્ષર..

ટ્રેન લોકલ હતી, પણ એના હાથ એક્સપ્રેસની સ્પીડમાં ફરતા હતા.

૫-૧૦ સેકંડમાં તો પત્તાની ત્રણ થોકડી  સુટકેસ પર તૈયાર હતી.

એ લોકો એ દો-તીન-પાંચ રમવાનું ચાલુ કર્યું.

સુટકેસ પર એક પછી એક દાવ રમાતા હતા અને પોતાના બનેલા “હાથ” સુટકેસના પોતાના હિસ્સા તરફ એ લોકો ઉભા-આડા કરીને ગોઠવાતા હતા.

ત્રણેયના ૨-૨(-૨) “હાથ” બની ગયા હતા. દો-તીન-પાંચ ની રમત રસાકસીની ચરમસીમાએ હતી.

જેણે ૨ હાથ કરવાના હતા(અને થઇ પણ ગયા હતા) એનો દાવ હતો, એણે કાળીના ગલ્લાની ચાલ ચાલી. આની પહેલા કાળીની એક ચાલ થઇ ચુકી હતી, પણ એક્કો નીકળ્યો નહોતો.

અને… અને અચાનક બારીમાંથી પવન સાથે વરસાદ આવવાનો ચાલુ થઇ ગયો.

બારીની નજીક જે બેસ્યો તો એણે પહેલા પતરા વાળી બારી બંધ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો.

એ બંધ ના થઇ એટલે કાચ વાળી બારી બંધ કરી, પણ બારી બંધ થઇ એની પહેલા પવન એટલો જોરથી ફૂંકાયો કે સુટકેસ પર પડેલા પત્તાના ૪ “હાથ” બારીની બહાર ઉડી ગયા.

વરસાદ બાજી મારી ગયો.

View original post 4 more words

દીકરી તારું ,પાનેતર…..

ઢીંગલી સાથે રમતી, વાળ ઓળાવતી  મારી દીકરી હવે આઠ  દિવસ રહીને પરણી જવાની છે.નવેસરથી લાગણીઓનો એકડો ઘૂંટશે   ત્યારે મારી દીકરી પાનેતર પહેરીને આ ઘરથી વિદાય લેશે પછી અમને ખબર નથી કે હું અને મારા પતિ  કેવી રીતે દીકરી વગરના અમારા અવકાશને ભરીશું.પરંતુ આ આનંદ નો અવસર છે બધા અમને પૂછે છે કે લગ્નની તૈયારી કેવી છે તો તેનો જવાબ માત્ર આંસુ છે.

અનામી કવિની પંક્તિઓમાં મેં અમારી સંવેદના ઉમેરી છે દીકરીના આ અનુપમ પગલા માટે માત્ર અમને જ નહિ દરેક સ્વજનને આનંદ અને ઉત્સાહ વર્તાય રહ્યો છે તો ચાલો આપ સર્વે પણ બેન્ડ બાજા બારાતી થઇ સાથે ,જાનૈયા  જોડાઈ જાવ… 

દીકરી તારું ,પાનેતર…..

દીકરી તારું ,પાનેતર હું આજ ખરીદી લાવ્યો છું

ઢીંગલી જેવી લાડલી માટે,.. રણઝણ ઝાંઝર લાવ્યો છું,

વિઘાતાએ  લખ્યું હતું તે। .  સરનામું શોઘી લાવ્યો છું,

તારું  સિંદુરને સોભાગના।… હું ,કંકુ ચોખા  લાવ્યો છું

હસને  દિકરી આજ હું  ખુશીનો અવસર લાવ્યો છું,

દીકરી તારા લગ્નને હું આજ વધાવી આવ્યો  છું

બેન્ડ બાજા બારાતીને ,જાનૈયા  જોડી લાવ્યો છું 

શરણાયી ને ઢોલ નગારા…હાર તોરા લાવ્યો છું 

દીકરી તારી  સાદી નો..  હું ચૂડલો  ખરીદી લાવ્યો છું.

સપના તારા  જે હતા તે , સઘળા  બાંઘી લાવ્યો છું,

 તારી કંકો  ત્રરી માં… હું  હેતના તેડા  લાગ્યો છું,

સંસાર તારો સ્વર્ગ બને, એવા આશિષ  હું  ગુંથી લાવ્યો છું,

બેન્ડ બાજા બારાતીને ,જાનૈયા  જોડી લાવ્યો છું 

શરણાઈને ને ઢોલ નગારા…હાર તોરા લાવ્યો છું

લુછી નાંખ આંસુ દિકરી ખુશીનો અવસર લાવ્યો છું,

દીકરી તારા લગ્નને હું આજ વધાવી આવ્યો  છું. 

દર્પણ છે દીકરી તુજ। . મારૂ,… તોય  અરીસો લાવ્યો છું,

તારી વેણીઓમાં બેનીના  પ્રેમ ગુંથી  લાવ્યો છું

તારી આંખોમાં   સ્વપનોઓં, હું નવા રચી  લાવ્યો  છું

 જગમગશે   જીવનમાં તું…. હું આશિષ  એવા લાવ્યો છું .

લુછી નાંખ આંસુ દિકરી ખુશીનો અવસર લાવ્યો છું,

દીકરી તારી  સાદી નો  હું ચૂડલો ખરીદી લાવ્યો છું.

બેન્ડ બાજા બારાતીને ,જાનૈયા  જોડી લાવ્યો છું 

શરણાઈને  ને ઢોલ નગારા…હાર તોરા લાવ્યો છું

  દીકરી તારી  સાદી નો  હું જોડ ખરીદી લાવ્યો છું

ઘોડા ઉપર  રાજકુમાર ને હું અહી દોરી લાવ્યો છું

તારા પ્રેમના સમણાં ને હું…. સાચા કરી આવ્યો છું

તારી જાડી જાનને।. હું આવકારીને આવ્યો છું..

હસને દીકરી આજ હું  ખુશીનો અવસર લાવ્યો છું,

દીકરી તારી  સાદી નો  હું ચૂડલો  ખરીદ લાવ્યો છું.

બેન્ડ બાજા બારાતીને ,જાનૈયા  જોડી લાવ્યો છું

શરણાઈને ઢોલ નગારા.. હું.હાર તોરા લાવ્યો છું…….

સાસરમાં તું માણજે  દીકરી।. એવા શુભ વચન લાવ્યો છું

તું છે મારું ગૌરવ એમ “પંકજ” ને કહીને આવ્યો છું

 પતિ પત્નીના દિવ્ય વહેવારને, હું  દાદાના આશિષ લાવ્યો છું

હસતા રમતા માણજો જીવન ફૂલડાં એવા લાવ્યો છું

હસને  દિકરી આજ હું ખુશીનો અવસર લઈનેઆવ્યો  છું,

દીકરી તારી  સાદી નો  હું ચૂડલો ખરીદ લાવ્યો છું

બેન્ડ બાજા બારાતીને ,જાનૈયા  તેડી  લાવ્યો છું 

શરણાઈ ને ઢોલ નગારા…હું હાર તોરા લાવ્યો છું

મોસાળામાં। . મામા ને મામીને હું ।..  મગળ ગાતા લાવ્યો છું

દીકરી તારા શુભ અવસરમાં સ્નેહી સ્વજન ને  લાવ્યો છું

જમાઈ રાજા ની પાઘડી સાફો। ..આજ ખરીદી લાવ્યો છું

સાસુજી ને ખુશ કરવા। .હું સાડી  સેલા લાવ્યો છું

લુછી નાંખ આંસુ દિકરી ખુશીનો અવસર લાવ્યો છું,

દીકરી તારી  શાદી  નો  હું ચૂડલો ખરીદ લાવ્યો છું

બેન્ડ બાજા બારાતીને ,જાનૈયા  જોડી લાવ્યો છું 

શરણાઈ ને ઢોલ નગારા…હું હાર તોરા લાવ્યો છું……  

પ્રજ્ઞાજી -પ્રજ્ઞા દાદભાવાળા 

વરિષ્ઠ નાગરિકનું સુખ –સંતોષી જીવ-(૪)ડૉ. ઇન્દુબહેન શાહ

સહિયારું સર્જન - ગદ્ય

 “સંતોષી નર સદા સુખી” આ કહેવત જગતના બધા જીવોને. લાગુ પડે છે. સંતોષ નાના મોટા સહુને સુખ અર્પે છે. બાળપણમાં, ઉપરની કહેવત આપણે આપણા વડીલોના મુખેથી જ સાંભળેલ છે. આજકાલ ભૌતિક ચીજ વસ્તુના ઢગલા હોય છે છતા બ્લેક ફ્રાઇડેને દિવસે સેલના ફ્લાયર જોયાને દોડ્યા, દીકરા, દીકરી માટે લેટેસ્ટ ફેશનના કપડા, જુતા, જેકેટ,.. વ્યક્તિ દીઠ દસ જોડી જુતા એ આજકાલ સામાન્ય વાત ગણાય છે, બહેનોના ક્લોસેટમાં એટલીજ કે એનાથી વધારે પર્સો લટકતી જોવા મળશે,..તે સિવાય બીજી આવી કેટલીય એક્સ્સેસરિસ જોવા મળે….

 આટઆટલી વસ્તુઓ છતા અસંતોષ શા માટે? અસુરક્ષિત માનસ, મનના અજ્ઞાત ખૂણામાં ભય, આજની ફેશન પ્રમાણે કપડા, દાગીના મેચીંગ પર્સ ના હોય તો આપણે સોસાયટીમાં પછાત ગણાઇ જઇશું, ના ના જમાનાની સાથે ચાલવું જ જોઇએ. દીકરા પાસે ત્રણ જેકેટ હતા, તેના ફ્રેન્ડનું લેધર જેકેટ જોયું કે તુરત જ મમ્મી પાસે મોમ “I need leather jacket, all my friends have it,old navy has sale’,

“Ok this wkend we will go to old…

View original post 740 more words

‘ના હોય’-(7)કલ્પનાબેન રઘુ શાહ

‘ના હોય’ એટલે આ શક્ય જ નથી. આવું તો કાંઇ હોતુ હશે? રોજીંદા જીવનમાં અવારનવાર ‘ના હોય’ શબ્દપ્રયોગ દરેક જણ કરતાં હોય છે. અને શું વાત કરો છો? ‘ના હોય’ સાંભળવા મળે છે.

સૃષ્ટિનું સર્જન થયું ત્યારથી ‘ના હોય’ શબ્દનો જન્મ થયો છે. સતયુગ, ત્રેતા, દ્વાપર અને પછી અત્યારે કળિયુગમાં ‘ના હોય’ શબ્દ બોલાતો આવ્યો છે. સતયુગમાં જે ઘટના બની એ ગ્રંથોમાં આજે વાંચીએ કે સાંભળીએ તો લાગશે … શું ખરેખર આવું હતું? ‘ના હોય’. એજ રીતે ત્રેતા અને દ્વાપર યુગમાં જયારે રામ-કૃષ્ણ થઇ ગયાં, એ મંત્ર-તંત્રના યુગમાં જે બની ગયું એ કાલ્પનીક જ લાગે અને બોલાઇ જાય ‘ના હોય’. ભાગવતજીમાં દ્વાપરયુગના અંતમાં શ્રીકૃષ્ણ યુધિષ્ઠિરના પૂછવા પર કળિયુગનાં લક્ષણોનું વર્ણન કરે છે અને એ વખતે જેણે પણ સાંભળ્યું હશે તેનાથી બોલાઇ ગયું હશે, ‘ના હોય’ અને અત્યારે જયારે કળિયુગ હજુ તો ભાખોડિયા ભરી રહ્યો છે, અને એ બધું જ સાચુ પડી રહ્યું છે. ના બનવાનું બની રહ્યું છે આ મશીનયુગમાં, ત્યારે નાના-મોટા સૌ બોલી ઉઠે છે, ‘ના હોય’.

આધુનિકતાની ઉપજ એટલે ‘ના હોય’. આજે યાને ‘મંગળ’ પર ઉતરાણ કર્યું … સાંભળીને સ્વાભાવિક બોલાઇ જાય … ‘ના હોય’. આજે વિજ્ઞાનનાં ખેતરમાં કેટલોય ‘ના હોય’નો પાક લણવામાં આવી રહ્યો છે. દર મીનીટે ‘ના હોય’ની મબલખ પેદાશ જોરશોરથી વધે છે. થોડાકજ સમયમાં વર્તમાનની શોધ ભૂતકાળ બની જાય છે. અને માનવ જીવન હોય-ના હોયનાં ચકરાવામાં વમળ લેતું થઇ ગયું છે.

વૈશ્વિક સ્તરે ગ્લોબલ ચેન્જીસ આવે છે. ‘શિયાળે શિતળ વા વાય, પાન ખરે, ઘઉં પેદા થાય’, આ લોકોકિત ખોટી પડે ત્યારે બોલાઇ જાય … ‘ના હોય’. જયારે ભર તડકામાં વરસાદ વરસે અને શીયાળામાં ગરમી અને ઉનાળામાં ઠંડી લાગે, કમોસમે માવઠું થાય, બારે માસ તમામ ફળ-ફૂલ મળે, આમ કુદરત પણ બદલાઇ જાય ત્યારે ઉદ્‍ગાર સરી પડે, ‘ના હોય’.

• અનિયમિત લાઇફ સ્ટાઇલને કારણે દિકરો, બાપની કાંધે જાય ત્યારે … ‘ના હોય’ બોલાઇ જાય,
• નિયમિત જીવનાર વ્યક્તિનું અચાનક હ્રદય બંધ પડી જાય ત્યારે તરત બોલાઇ જાય …
• જયારે નાની ઉંમરે મા-બાપનું મૃત્યુ થાય ત્યારે …
• જયારે અકાળે કોઇ મહાવ્યાધિ આવે ત્યારે …
• જયારે રાતોરાત રોડપતિ, કરોડપતિ બની જાય અને કરોડપતિ રોડપતિ બની જાય ત્યારે …
• આખી જીંદગી ખરાબ કર્મો કરનાર સુખેથી જીવતો જોવા મળે ત્યારે … અરે! તેનું મોત પણ સુંદર રીતે આવે ત્યારે …
• જયારે દેવ જેવો માનવ, દાનવ બની જાય અને દાનવ જેવો દેવ ત્યારે …
• જયારે સંબંધોનાં સમીકરણો અને સંબંધોની વ્યાખ્યા બદલાઇ જાય ત્યારે … કહોને ફૂલ વાવો અને બાવળ ઉગે ત્યારે …
• સંબંધોમાં વ્યક્તિનાં મૃત્યુ પહેલાં સંબંધો મરે ત્યારે …
• જયારે માવતર કમાવતર થાય અને પૂત કપૂત થાય ત્યારે …
• જયારે સાંભળવા મળે, ફલાણા મા-બાપને તેના છોકરાં-વહુએ તેમનાજ ઘરમાંથી કાઢી મૂકયા …
• જીવન આખુ બીજા માટે ખર્ચો અને નસીબ જશ ના આપે ત્યારે …
• જયારે કાગડો દહીથરૂ લઇ જાય ત્યારે …
• પૈસા ખાતર શરીર વેચાય ત્યારે …
• ૮૪ વર્ષની મહીલાનાં ગર્ભમાં ૪૪ વર્ષનું બાળક મરેલુ નીકળે ત્યારે …
• ૯૬ વર્ષનાં દાદા, બાપ બને ત્યારે …
• કયારેક મૃત્યુ પામેલાં માણસનું ભૂત અચાનક સામે જોવા મળી જાય …
• અરે! સ્મશાનમાં મડદુ અચાનક બેઠું થઇ જાય …
• લગ્નનાં ૫૦ વર્ષ પછી છૂટાછેડા … !!!

ટૂંકમાં ના બનવાનું બને ત્યારે … નકારાત્મકની જેમ હકારાત્મક ઘટના માટે પણ ‘ના હોય’ બોલાઇ જાય છે.

• જયારે વગર આવડતે માણસ સિધ્ધિની ટોચે બિરાજે ત્યારે …
• ના ધારેલી સફળતા મળી જાય ત્યારે …
• કોઇને મોટી રકમની લૉટરી લાગે ત્યારે …
• કોઇ ગરીબ ભણીને મોટા હોદ્દા પર પહોંચે ત્યારે …
• ભરપેટ જમ્યા પછી ૫ લાડવા ખાઇ શકે … ‘ના હોય’

અહીં થોડી ઘટનાઓનો હું ઉલ્લેખ કરવા માંગુ છું …

• એક બાળક ઘરમાં ઓછું બોલે, પણ વકૃત્તવ સ્પર્ધામાં પ્રથમ આવ્યો. સહુ બોલી ઉઠયા … ‘ના હોય’.
• એક વાસ્તુના પ્રસંગે રસોઇમાં રસોઇયાએ લાડવામાં બુરૂખાંડ ના બદલે ભૂલમાં મીઠું નાંખ્યું. શું હાલત થાય… ‘ના હોય’.
• એક ડૉકટર તેના ફીઝીશીયન મિત્રને મળવા જાય છે. ફીઝીશીયન કહે છે, બહુ વખતથી તારો કાર્ડીઓગ્રામ લીધો નથી. ચાલ સૂઇ જા. કાર્ડીઓગ્રામ લેવો શરૂ કરે છે. મોનીટર પર ધ્યાન જાય છે. તો શું જુએ છે? ડૉકટર મૃત્યુ પામેલા હતા … શું વાત કરો છો? … ‘ના હોય’.
• એક માણસે મધરાતે આપઘાત કરવા માટે ૩ માળ ઉપરથી ભૂસકો માર્યો. ધબાકો થયો … એ તો ઉભો થઇને પાછો ઉપર સીડી ચઢીને ગયો. પરંતુ જેના પર પડયો તેના રામ રમી ગયા … ‘ના હોય’. અને એક વ્યક્તિ ત્રણ પગથિયા પરથી પડયો અને મરી ગયો … ‘ના હોય’.

આમ આ યુગમાં ગાય પણ ઘાસના બદલે પ્લાસ્ટીક ખાતી થઇ ગઇ છે. કુદરતની સાથે પશુ-પક્ષી અને માનવ પણ બદલાયો છે. માનવજીવન વાડા વગરનુ બની ગયુ છે. ટૂંકમાં કોઇ નીતિ નિયમ રહ્યા નથી.વૈશ્વિક ચેતના વિકસી રહી છે. તેમાં સામાજીક બંધન અવરોધરૂપ બને છે. લગ્ન વ્યવસ્થા ભાંગી પડી છે. આ વાત પર પ્રકાશ પાડતુ એક નાનકડુ રૂપક રજૂ કરૂં છું.

અમદાવાદના મંદિરનાં ઓટલે બે ડોશી શાંતા અને ગંગા વાત કરે છે.

શાંતાઃ સવિતાનાં ઘરમાં તો આખી દુનિયા વસી છે!

ગંગાઃ હેં! ‘ના હોય’

શાંતાઃ સાંભળ તો ખરી. એ પોતે બ્રાહ્મણ. એને સાત છોકરાં. એક મદ્રાસીને, એક પંજાબીને, એક સીન્ધીને, બે અમેરીકા છે તે એક અમેરીકનને અને એક ચીન્કીને પરણ્યો અને એ પરણ્યો ત્યારે તેની વહુને સાતમો મહિનો જતો હતો.

ગંગાઃ હેં! શું વાત કરે છે! ‘ના હોય’

શાંતાઃ અરે સાંભળ તો ખરી … એક છોકરો નાતમાં પરણ્યો અને પેલો નાનો નરેશ તો કહે, મારે તો મારા ભાઇબંધ મહેશ હારેજ પરણવું છે

ગંગાઃ હાય, હાય! ‘ના હોય’, શું વાત કરે છે! છોકરો થઇને છોકરાને પરણે? ‘ના હોય’ … શું કળજુગ છે … !!!

શાંતાઃ અરે શું ‘ના હોય’ ‘ના હોય’ કયારની રટે છે. હવે તો બધું આમજ હોય અને આજ હોય.

ગંગાઃ તે હેં શાંતા, ભલેને નરેશ, મહેશ સાથે પરણે. બળ્યું આમ વિચારીએ તો ખોટું શું? છોકરાં ના થાય એજને!!! છોકરાં તો આમેય આજની છોકરીઓને ક્યાં કરવા છે? પૈસા કમાય અને ફીગર સાચવે. છોકરાં તો હવે તૈયાર લઇ આવે છે. આ વિજ્ઞાને તો દાટ વાળ્યો છે. આમેય છોકરો-વહુ બન્ને ઘરનું અને બહારનું કામ વહેંચીને કરતાં હોય તો બે છોકરી પરણે કે બે છોકરાં પરણે, આપણને શું ફેર પડે?

શાંતાઃ વાત અલી, સો ટકા સોનાની, હાવ હાચી. મને આ તારી વાતમાં દમ લાગ્યો. મારી વહુ, જોને છોકરા કરતાં વધારે કમાય છે. આમેય મને પાણીનો પ્યાલોય નથી આપતી. તો એને છોકરો ગમે કે છોકરી, જેની હારે રહેવું હોય એને પૈણે, આપણને હું ફેર પડે છે. આજકાલ તો છોકરાના મા-બાપ છતે છોકરે વાંઢા છે. અને વહુરોના મા-બાપ રાજ કરે છે. હવે તો છોકરી નહીં છોકરાં વળાવવાનો જમાનો આવ્યો છે … હાચું ને … હવે બોલ, ‘ના હોય’.

ગંગાઃ હાચુ, હાચુ, આ જમાનામાં હંધુય બની શકે. બધુંજ ‘ના હોય’ ‘ના હોય’ નહીં … બધુંજ હોઇ શકે.

શાંતાઃ ચલને અલી આજે દશેરા છેને? ફાફડા-જલેબી ના ખાઇએ એ કેમ ચાલે? ચાલ ખાવા જઇએ … વહુ પાછી ખાવા નહીં દે.

ગંગાઃ ‘ના હોય’ તારી વહુ ખાવા ના દે એવી નથી.

શાંતાઃ કેમ ભૂલી ગઇ? ડાયાબીટીસ …

ગંગાઃ હા … હા … હા!!! ચાલ ચાલ, વરસાદ પડતો હોય અને દાળવડા-ભજીયા ‘ના હોય’ એતો નાજ ચાલે … હાવ હાચી વાત …

અને છેલ્લે એવા દર્શકો કે વાચકગણ કયાં કે જયાં તાળીઓ ‘ના હોય’ … હોય … હોય ને હોય …

કલ્પના રઘુ

અધ્યાત્મ એજ ઉત્થાનની સીડી-(6) પ્રજ્ઞા દાદભાવાળા

ચેતનાને પ્રગતિ તથા પ્રસન્નતા પ્રદાન કરનારી વિદ્યાને ‘અધ્યાત્મ’ કહેવાય છે.જે સ્વના અનુભવ દ્વારા જ થાય છે અનુભવ  દ્વારા સ્વની ઓળખ એટલે આધાત્મ। .ધર્મ પુરુષાર્થ છે અધ્યાત્મ અનુભવ..દિવેટ, તેલ અને દીપક જ્યોતિ નથી. દીપક માત્ર આધાર અને દિવેટ સંસ્કાર છે. ધર્મ માટે પણ દેહ આધાર અને બુદ્ધિ સંસ્કાર છે.

જ્યોતિ આ બધાંમાં સમાયેલા ગુણોની ચેતના છે.ધર્મ ખુદ ચેતના છે, જેચારિત્ર્યમાં પ્રગટ થાય છે

માંહ્યલામાં ફૂટે છે પાપ પુણ્ય ની વણઝાર

પણ રોજ વાઢ કાપ કરુ છું હો રાજ  

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

સપના અને ઈચ્છા ઓ સાથે સંધી કરું તો

પણ ધર્મ ચુકી જાવ છું, હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

આધ્યાત્મની કેડીએ શોધવો છે આત્મા

પણ ફરી ફરી ભટકી જાવ છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

ચોર્યાશી લાખ ફેરા કેમ કરી ટાળવા

પણ સંસારની કેડીએ,મોક્ષ શોધું છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ ?

માંહ્યલા પરના આવરણ તોડવા છે મારે  

પણ ઈચ્છા ને મોહ નું શરીર છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?  

આધ્યાત્મતા અપાવે છે “કર્મ શુન્યતા ”

પણ બુદ્ધિનો  રોજ રોજ ડખો છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

                                              આત્માનું ઉર્ધ્વગમન સ્વના પ્રયાણ થકી                                                  

પણ, ભીડમાં હું ભટકી ગયો છું ,હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું બોલોને આપ?

અવકાશ જ,થી છે,આંતરિક શક્તિ ચેતનવંત

પણ અતિવ્યસ્ત,અસ્વથ ખળભળ છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

ચેતનાના ઉર્ધ્વીકરણથી પામવો છે આત્મા

પણ કર્મનાં ભારથી ભારે છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

આધ્યાત્મ એજ ઉત્થાનની સીડી છે

પણ અજ્ઞાનતામાં  હજી ફરું  છું હો રાજ

ત્યાં કઈ રીતે આત્માને ઓળખું  બોલોને આપ?

પ્રજ્ઞાજી -પ્રજ્ઞા દાદભાવાળા

આખરે માણસ છીએ

મિત્રો મુબઈ આવવા નીકળી ત્યારે  પ્લેનમાં આવતા વિચારોને ટપકાવ્યા

વિસરાયેલું તાજું કરવાની  મજા આવશે

જૂની ગલીઓમાં નવું જોવાની મજા આવશે

ફરીથી તાજા થશે સંબધો યાદોની સાથે

યાદોને વાગોળવાની  હવે મજા આવશે

બાળપણ ,જવાની,લગ્ન ચિત્રની જેમ આવશે

અધૂરા સ્વપ્નો પર હસવાની મજા આવશે

પછી જુનું પણ ગમતું લાગવા માંડશે

હૈયું ખોલીને ભેટવાની મજા આવશે

આપણી ધરતી , ને વતનમાં મજા આવશે

આપણાપણા નો આનંદ માણવાની મજા આવશે

આખરે માણસ છીએ

વિખુટા પડ્યા તો શું ?ફરી મળવાની મજા આવશે

અહેવાલ-રાજેશ શાહ દ્વારા

જ્યારે જ્યારે તું હની ખીજાય છે ત્યારે ગ્લોબલ વોર્મીંગ થાય છે…

– કૃષ્ણ દવે અને અદમ ટંકારવી અમેરિકાની મુલાકાતે

– બે એરિયાના સાહિત્ય રસીકોએ ગીત-સંગીત મહેફિલનું આયોજન કર્યું

(રાજેશ શાહ દ્વારા) બેએરિયા, તા. ૨૪

ગુજરાતી ભાષાના જાણીતા કવિઓ શ્રી કૃષ્ણ દવે અને શ્રી અદમ ટંકારવી અમેરિકાની મુલાકાતે છે તે જાણ થતાં જ બે એરિયાના ગુજરાતી સાહિત્યના કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં સદાય અગ્રસર એવા શ્રી મહેન્દ્રભાઈ મહેતા, જાગૃતિ શાહ, બેઠક ગુ્રપના પ્રગ્નાબેન દાદભાવાલા, સિનિયર ગુ્રપના રમેશભાઈ પટેલના સહયોગથી જાણીતા કવિઓ સાથે મહેફિલનું સુંદર આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
આ મહેફિલના અનેક રંગોને અને ગુજરાતી ભાષા-સાહિત્યની બેઠકમાં ગુજરાતી ભાષાના ગદ્ય અને પદ્યની આગવી રજૂઆતને જાણવા અને માણવા ગુજરાતી ભાષા રસિકો રવિવારે ૧૬ નવેમ્બર, ૨૦૧૪ના રોજ મિલપિટાસ નગરના ઈન્ડિયા કોમ્યુનિટિ સેન્ટર ખાતે આવી પહોંચ્યા હતા. યુવાન વર્ગના ભાઈઓ-બહેનોની હાજરી ખાસ ધ્યાન ખેંચતી હતી. આજની યુવા પેઢીના યુવક-યુવતીઓ હવે ગુજરાતી ભાષાના આવા વિશિષ્ટ કાર્યક્રમોમાં હાજરી આપવા પ્રેરાયા છે તે માટે વડીલો અને સિનિયર ભાઈઓને તેનો શ્રેય જાય છે અને અભિનંદનને પાત્ર છે. ગુજરાતી ભાષાનું માધુર્ય અને લાલિત્ય હજુ જળવાઈ રહે તેવા સક્રિય પ્રયાસો હજુય થતા રહે છે જે આવકારદાયક છે.
કાર્યક્રમની શરૃઆતમાં ઈન્ડિયાથી આવેલ જાણીતા કવિ કૃષ્ણ દવે અને બ્રિટનથી આવેલા જાણીતા કવિ ગઝલકાર શ્રી અદમ ટંકારવી અને ફલોરિડા, અમેરિકાના જાણીતા કવિ, સાહિત્યકાર દિનેશભાઈ શાહનું સન્માન કરી પરિચય આપવામાં આવ્યો. જીવનની પાનખરમાં વસંતના વાયરા લઈને આવેલા યુવાનોને પણ શરમાવે તેવા તરવરાટ ભર્યા હસમુખા કવિઓને સાંભળવા અને માણવા ગુજરાતી ભાષા પ્રેમીઓ ખૂબ ઉત્સુક લાગતાં જ કૃષ્ણ દવેએ મહેફિલનો આરંભ કર્યો હતો.
કૃષ્ણ દવેની સુંદર રજૂઆતને સૌ ભાષાપ્રેમીઓએ પ્રેમપૂર્વક માણી હતી. તેમની સુંદર રજૂઆતની લાક્ષણિક વિશિષ્ટતા તેમનો બુલંદ અવાજ, મસ્તીભરી છટા અને મુક્ત અદા સૌને સ્પર્શી ગઈ.
ત્યારબાદ અમેરિકાના કવિ શ્રી દિનેશભાઈ શાહે તેમની તત્ત્વચિંતન યુક્ત કવિતાઓની રમુજી રીતે રજૂઆત કરી હતી. તેમણે સર્જેલા ‘આગિયાના તેજ’ પર આ આગિયો ઝબકીને ખરતો, અને અન્ય લાગણી સભર કાવ્યો રજૂ કરી તેમના જીવનના અનુભવો તેઓએ કેવી રીતે કાવ્યમાં આવરી લીધા છે તે જુના સંસ્મરણો પણ તાજા કર્યા હતા. જીંદગી જીવતા જીવતા નાના નાના પ્રસંગોમાં અને નાની વાતોમાંથી પ્રેરણા લઈ માનવજીવનને કંઈક બોધ આપી જાય તેવા સંદેશાસભર નાના કાવ્યો સૌના મનને સ્પર્શી ગયા.
કાવ્ય અને ગઝલની મહેફિલનો દોર જેવો જાણીતા કવિ અદમ ટંકારવીના હાથમાં આવ્યો કે સૌ રસિક ભાષાપ્રેમીઓએ તાલીઓથી તેમને વધાવી લીધા હતા.
ગુજલીસ ગઝલોના રાજા તરીકે જાણીતા શ્રી અદમભાઈએ તેઓની રમુજી કવિતાઓથી ભાષાપ્રેમીઓને બરાબર ભીંઝવી દીધા.
તેઓની ગુજરાતની સનમ, બ્રિટનની સનમ અને અમેરિકાની સનમ વાળી ગઝલ, પટેલ અને મોટેલ વાળી હાસ્યસભર ગઝલ, ‘જ્યારે જ્યારે તું હની ખીજાય છે ત્યારે ગ્લોબલ વોર્મીંગ થાય છે.’ ‘તું નથી તેનો આ અંજામ સનમ-ગામ પણ લાગતું પરગામ સનમ’, ‘હૈયાને વિંધતી વાતકે બાઈબલ ખોલું ને સીતા નિકળે રામાયણમાંથી ફરિશ્તા નીકળે’, ‘ઝેર તો બીજું કોઈ જ પી ગયું ને ખાલી પ્યાલામાંથી મીરા નીકળે.’ એવા હાસ્યસભર માર્મિક કાવ્યોની તેમની સુરતી ભાષાના રંગે રંગાયેલી વિશિષ્ટ શૈલીમાં રજૂઆત કરતાં સૌએ તાલીઓથી વધાવી લીધા હતાં.
સરોવર કાંઠે રાજહંસની હાજરીથી આખું સરોવર દીપી ઊઠે તેમ ગુજરાતી ભાષાના રસિક અને કદરદાન પ્રેક્ષકોની દાદથી ત્રણેક કવિઓ ગદ્ગદ્ થઈ ગયા હતા અને કાર્યક્રમના આયોજકો, પ્રજ્ઞાાબેન દાદભાવાળાના કાર્યક્રમ સંચાલનની સ્વયંસેવકો અને પ્રેક્ષકોનો આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો.
મહેફિલ કાર્યક્રમમાં સોનામાં સુગંધ ભળે તે રીતે બે એરિયાના જાણીતા કવિ અને ગાયીકા નેહલ દવેએ તેમની ગઝલની સુંદર રજૂઆત કરી મહેફિલની બેઠક પુરી કરી હતી.
મહેફિલ કાર્યક્રમના સમાપનમાં આભારવિધિ કરતાં પ્રજ્ઞાાબેન દાદભાવાલાએ ત્રણેય કવિઓનો તેમની મધુર અને રમુજી રજૂઆત બદલ આભાર માન્યો હતો. ઈન્ડિયા કોમ્યુનિટિ સેન્ટરે આ કાર્યક્રમના આયોજન માટે સુંદર ઓડિટોરિયમની સગવડ કરી આપી તે બદલ શરદભાઈ દાદભાવાલાનો આભાર માન્યો હતો. અને ઉપસ્થિત રહેલ ભાષા પ્રેમીઓ અને ચાહકો જેમના થકી ગુજરાતી ભાષા-સાહિત્યનો વારસો જળવાઈ રહે છે અને ગુજરાતી ભાષા જીવતી રહે છે તેમને ખૂબ અભિનંદન આપ્યા હતા.

(ગુજરાત સમાચાર ડિસેમ્બર 04 2014)

વતનની ચીઠ્ઠી…….વિશ્વદીપ બારડ

વતનની ચીઠ્ઠી…….વિશ્વદીપ બારડ

‘Hay, Rick, you have to pay me 20 dollars tomorrow for this week ride…’Ok I will.'( ‘હેય, રીક,તારે મને  આ અઠવાડિયાના કારમાં લઈ જવા-આવવાના ૨૦ ડૉલર્સ આપવાના બાકી છે..ઓકે,આપી દઈશ..’)  રમેશ ડેની સાથે જોબ જવા રાઈડ લેતો હતો. રમેશને  સૌ રીક કહીને બોલાવતા. રમેશ બાર કલાકની જોબ કરી થાકી લોથ જેવો થઈ ગયો હતો. પોતાનું એપાર્ટમેન્ટ્ ચાવીથી ખોલ્યું .એક બેડરૂમના એપાર્ટમેન્ટમાં પાંચ જણા રહેતા હતા.જેથી ઓછા ખર્ચમાં ચલાવી લેવાઈ.એક પટેલભાઈ આ એપાર્ટમેન્ટના માલિક હતાં નહીતો એક બેડરૂમના એપાર્ટમેન્ટમાં પાંચ વ્યક્તિ રહીજ ના શકે અને પટેલભાઈ પણ બધા કરતા ૨૦ ડોલર્સ ભાડું વધારે લેતા.  રમેશ રસોડામાં ગયો. સેન્ડવીચ અને ચીપ્સ પડ્યા હતા.જલ્દી, જલ્દી ખાઈ પોતાની સ્લીપીંગ બેગમાં સુવા જતો હતો ત્યાં પથારી પાસે એક પત્ર પડ્યો હતો. ભારતથી આવ્યો હતો.રમેશે જોયું તો તેના મા-બાપનો પત્ર હતો. ખુશ થયો..વાંચવા લાગ્યોઃ

પ્રિય પુત્ર રમેશ,

‘તું સુકુશળ હઈશ.તને અમેરિકા ગયાં એક વર્ષ થઈ ગયું. તું ત્યાં પહોંચી ગયાંનો પત્ર પછી તારા તરફથી કોઈ પત્ર આવ્યો નથી. આપણાં પડોશમાં રહેતા ડૉ.રમણભાઈનો દીકરો અઠવાડીયામાં બે વખત અમેરિકાથી  તેને ફોન કરે છે.અને અમો કેવા અભાગી છીએ કે તારો કોઈ ફોન કે પત્ર પણ નથી આવતો.બેટા,એવું ના બને કે બીજા છોકરાની  જેમ અમેરિકા ગયાં પછી છોકારાઓ પોતાના મા-બાપને ભુલી જાય.તને ખબર છે બેટા કે અમો એ ઘરબાર વેંચી અને અમારું જે પણ સેવિંગ હતું બધું ખાલી કર્યું ઊપરાંત બેંકમાંથી બે લાખની લોન લઈ તને અમેરિકા મોકલ્યો અને તું અમને સાવ ભુલી ગયો. તને ખબર છે કે બેટા, મારી એકની આવક ઉપર આપણું ઘર ચાલે છે. લોનના હપ્તા તો ભરવાજ પડે અને હપ્તા ભર્યા પછી બાકી જે પૈસા વધે છે તેમાંથી અહીંની કાળી મોંઘવારીમાં ઘર ચલાવવું  ઘણુંજ મશ્કેલ  પડેછે.એકના એક દિકરા પર અમારા કેટલા આશા, અરમાન અને સ્વપ્ના હતાં!સાંભળ્યું છે કે ત્યાં સૌ જુવાનિયા ડાન્સ ક્લબ અને બારમાં જઈ ડ્રીન્કસ લે છે.મોઘામાં મોઘી સ્પોર્ટસ કાર લે અને છોકરીઓ સાથે ડેઈટ્સમાં જઈ , મોઘામાં મોઘી રેસ્ટોરન્ટમાં ડીનર લઈ પૈસા બહુંજ ખોટી રીતે વેડફતા હોય છે. અમોને અહીં ખાવાના સાસા પડેછે.બેટા, કઈક તો અમારી દયા ખા.અમને લાગે છે કે તું પણ અમેરિકાના રંગીલા જીવનમાં ઓતપ્રોત થઈ ખોવાઈ ગયો છે. અમોને સાવ ભુલી ગયો છે.તું કેટલા જલશા-મોજ મજા માણે છે! અને તારા મા-બાપ અહીં રાતા પાણીએ રોવે છે. બેટા,તું અમારો આધાર છે, અમારી છત છે, જો એ પડી ભાંગી તો અમો તો ક્યાંયના નહીં રહીએ.મહિને ૧૦૦ ડોલર્સ  મોકલે તો પણ ૫૦૦૦ રુપિયામાં અમારો ઘણો ખરો ખર્ચ નિકળી જાય. તારી મમ્મીને ડાયાબેટિક  સાથે બ્લડ પ્રેશર પણ રહે છે.ઘર ગથ્થુ ઉપાયથી ચલાવી લઈએ છીએ.ડૉકટર પાસે જઈએ તો  મોટા મોઢા ફાંડે છે.શું કરીએ? આશા રાખીએ છીએ કે આ પત્ર મળે તુરત પત્ર લખજે અને તારી કમાણી માંથી  થોડા ડૉલર્સ મોકલી આપે તો અમારી નાવ ચાલે.’

મા-બાપના અશિષ..

રમેશની આંખમા ઝળઝળીયા આવી ગયાં.મારા  બિચારા મા-બાપને ક્યાં ખબર છે કે’સ્વર્ગ સમાન  અમેરિકા’માં  ખુણામાં પડેલા ગારબેઈજ કેન  સમાન મારી  આ  અભાગી જિંદગીની અવસ્થા કોઈને નજરમાં ના આવે ? ગેર-કાયદે પ્રવેશનાર હું કેવી જિંદગી જીવી રહ્યો છું તેનો અહેસાસ જંગલમાં વિખુટા પડેલા હરણના બચ્ચા પર સિંહનો પડતા પંજા સમાન છે. એક ભીખારી કરતાં કંગાળ જિંદગી જીવતો હું..કૉકરોચ(વંદા)ની જેમ પેટ ભરવા ખુણે-ખાંચરે સંતાતો રહી જિંદગી જીવી રહ્યો છું. પેસ્ટ-કન્ટ્રોલ વાળો મારી પર દવા ના છાંટી દે એથી ચારે બાજું સંતાતો ફરું છુ. રમેશ પેન અને કાગળ લઈ મા-બાપને સત્ય હકિકત લખવા બેઠો.

પૂજ્ય પિતા અને મા,

આપનો પત્ર વાંચી હ્ર્દય દ્ર્વી ઉઠ્યું.મારા મા-બાપની આવી હાલત થઈ જશે તેની મેં કલ્પ્ના પણ નહોંતી કરી.આના કરતા હું અમેરિકા ના આવ્યો હોત તો સારું હતું .  આપને લાગે છે કે હું કેટલો સુખી છું?   જલશા કરું છુ,  પણ મારી  હકિકત પાના વાંચવા જેવા નથી.પણ કડવુ સત્ય કહ્યા વગર  છુટકો નથી.  મારું પણ દીલ હળવું થાય અને આપને સાચી પરિસ્થિતિનો ખ્યાલ આવે કે આપનો દીકરો સ્વર્ગની સુવાળી પથારીમાં નથી આળટતો! પપ્પા, ત્યાંથી આપની વહાલભરી વિદાય લીધા બાદની મારીસાચી કથા લખી જણાવું  છું.

આપે એજન્ટને ૧૦ લાખ આપ્યા.ગેરકાયદે હું મેકસિકો આવ્યો. ત્યાંજ મારા દુઃખના આંધણ ઉકળવાની  શરુયાત થઈ.મને મેકસિકો એરપોર્ટથી બે માણસો એક જુની ગંદી કારમાં લઈ ગયાં. હું એમની ભાષા સમજી શકતો નહોતો અને એ મારી ઈગ્લીશ ભાષા.ઈશારાથી થોડુ જે સમજાય તે સમજી લેતો. મને એક જંગલ જેવા વિસ્તારમાં  સાવ ભંગાર અને ગંધ મારતા ઘરમાં લઈ ગયાં જ્યાં મારી જેવા ગેરકાયદે અમેરિકામાં  જવા માટે આઠથી દસ માણસો હતાં.ખાવામાં મીટ(માંસ)સેન્ડવીચ, કોર્ન ચીપ્સ ,બિન્સ આપવામાં આવ્યા પણ મે માત્ર ચીપ્સ અને બીન્સથી ચલાવી લીધું.આજું બાજુંનું વાતાવરણ બહુંજ ગંદુ હતું.મચ્છરનો  ભયંકર ત્રાસ હતો. એક સ્લીપીંગ બેગમાં જમીન પર   ત્રણ જણાંને સાથે સુવાનું.  મને તાવ, શરદી-ઉધરસનો હુમલો થયો તે લોકોએ કઈ દવા આપી. પહેલવાન જેવા પટ્ઠા માણસોના હાથમાં ગન પણ હતી અને તેઓ તાડુકીને જ વાત કરતાં એમની સ્પેનીશ ભાષામાં. બે દિવસબાદ  રાત્રીના ૧૦ વાગ્યા  પછીના  સમયે અમો દસ જણાંને જંગલના રસ્તે ચાલીને લઈ ગયાં. રસ્તો વિકરાળ હતો.  એક બેવખત બંદુકમાંથી ગોળીઓ છુંટવાનો આવાજ આવ્યો, અમો ગભરાયા,સૌને દોડવાનું કહ્યું. બે માઈલ દોડ્યા બાદ અમોને એક વેનમાં બેસી જવા કહ્યું.   વેનમાં ૨૦ જણાં એટલા ખીચો ખીંચ ભરવામાં આવ્યા કે બેસવુ મુશ્કેલ થઈ જાય..અમોને તૂટ્યા-ફૂટ્યા ઈગ્લીશમાં  કહેવામાં આવ્યું કે તમો સૌને અમેરિકા બોર્ડર પાર કર્યા બાદ અમેરિકામાં છોડી મુકવામાં આવશે અને ત્યાં તમોને નકલી ગ્રીન-કાર્ડ, નકલી સોસિયલ-સીક્યોરિટી કાર્ડ, ઓળખ-કાર્ડ આપવામાં આવશે. બોર્ડર ક્રોસ કરવામાં રીસ્ક(જોખમ) છે જેમાં તમારી જાન પણ જાય. હું બહુંજ ગભરાયેલો હતો.  ભુખ્યા, તરસ્યા અને૧૧૦ ડીગ્રીની સખત ગરમીમાં વેનમાં ધાણીની જેમ સેકાઈ ગયાં. તરસથી જાન જતી હોય એવું લાગ્યું પણ કોઈ ઉપાય ક્યાં હતો? એક બે જણાએ તો પોતાનું પી(Urine)..તરસને છીપાવવા..લખતા શરમ આવે છે. ભુખ અને તરસ  માનવીને ગીધ્ધડ બનાવી દે છે.  હું  તરસને લીધે એકાદ કલાક મુર્છિત થઈ ગયો. પણ તમારા આશિર્વાદથી બચી ગયો. વહેલી સવારે  ત્રણ વાગે એક ભયાનક વિસ્તારમાં ઉતારવાંમાં આવ્યા.ત્યાં બેત્રણ માણસો અમને  એક અજાણી જગ્યાએ લઈ ગયાં.  નાસ્તામાં બ્રેડ, બિસ્કિટ ક્રેકર, કોફી આપ્યા..હાશ..ઘણાં વખત પછી કઈક સારું  ખાવા તો મળ્યુ. અમો અમેરિકાની સરહદમાં આવી ગયાં હતાં. નકલી પેપર્સ  અમોને આપવામાં આવ્યા.અમો ટેક્ષાસ સ્ટેટમાં આવી ગયાં હતાં. ટેક્ષાસના બ્રાઉન્સવીલ શહેરમાં  હું આવી ગયો. કોઈને પણ ઓળખું નહી. શહેરમાં એક ભારતિયની હોટલ હતી.હું બાથરુમ જવા ગયો.પહેલા તો મારા હાલ જોઈ હોટેલમાં જવાનીજ ના કહી. પપ્પા..મારા હાલ એક શીકારીથી હણાયેલા હરણા સમાન હતી. એકના એક કપડાં એક અઠવાડિયાથી પહેંરેલા, વેનમાં પાંચ કલાક ગરમીમાં રહેવાથી ગંધ મારે! બાવાની જેમ ડાઢી વધી ગયેલી. મારા કરતાં ભીખારી પણ સારા લાગે! મને ગુજરાતીની હોટેલ લાગી એટલે મે ગુજરાતીમાં  કહ્યું.”ભાઈ હું ગુજરાતી છું.હું..આગળ બોલુ  તે પહેલાં  મને કહ્યું અંદર આવો..મને  હોટેલમાં રૂમ આપ્યો.મેં મારી કરુંણ કથની કહી. બાબુભાઈ પટેલ બહુંજ દયાળુ હતાં તેમણે મને કહ્યું કે તમે એક બે દિવસ અહીં હોટેલમાં રહી શકો છો,પછી તમારે કોઈ રસ્તો કાઢવો પડશે કારણ કે આ મેક્સિકન બોર્ડર છે જેથી અવાર-નવાર ઈમીગ્રેશન અને પોલીસના માણસો અમારી હોટેલમાં ચેક કરવા આવે છે..મારી માટે તો એ ભગવાન સમાન હતાં.

મારી વિનંતી અને આજીજીને લીધે મને એમની હોટેલમાં એકાદ વીક રહેવા દીધો અને હું એમના રૂમ સાફ કરી દેતો.મને ત્યાંથી બસમાં બેઠાડી દીધો અને મને કહ્યું કે સેનેટૉનિયોમાં મારા મિત્રની મોટ્લ છે તે તમને ત્યાં રાખી લેશે. મેં તેમની સાથી વાત કરી લીધી છે. તું ગેર-કાયદે છો તેથી પગાર રોકડા અને કલાકના ૨ ડોલર્સજ આપશે. ગેર-કાયદે કોઈને રાખવામાં સરકારી જોખમ છે.મેં કહ્યું મને મંજુર છે.

પપ્પા, બાર, બાર કલાક જોબ કરું ત્યારે માંડ ૨૪ ડોલર્સ મને મળે! એમનો આભાર કે મને રહેવા એક નાનોરૂમ આપેલ અને જેમાં હું રસોઈ પણ કરી શકું. દરિયાના મોજાને કાયમ કિનારા સાથે અથડાવાનું-પછડાવાનું અને ભાંગીને ભુક્કો થઈ જવાનું એમ મારું એવું જ થયું.  મોટ્લ બરાબર ચાલતી નહોતી અને ખોટમાં જતી હતી.હોટ્લના માલિક ગંજુભાઈ મને છુટ્ટો કર્યો. ગેર-કાયદે આવેલ વ્યક્તિ અહીં શું કરી શકે? મારે આગળ અભ્યાસ કરવો હતો. મને મોટું સ્વપ્ન હતું કે હું અહી એન્જિનયરમાં માસ્ટર કરીશ પણ એ માત્ર સ્વપ્નજ રહ્યું. શહેરમાં કોઈ ગેર-કાયદે ઈમિગ્રાન્ટને  જોબ આપે નહીં. મારા જેવા બીજા ત્રણ-ચાર ભારતિય હતાં એના સંપર્કામાં આવ્યો. પપ્પા,એક નાનું  એવું એક બેડરૂમનું એપાર્ટમેન્ટ માંડ માંડ મળ્યું છે જેમાં મારી જેવીજ હાલતના અમો પાચ જણાં રહીએ છીએ.કોઈ પણ જોબ આપવા તૈયાર ના થાય.અમોને જે જોબ મળે તે ગેર-કાયદે અને૧૦થી ૧૫ કલાક જોબ કરવાની અને મળે માત્ર ૨૦-૨૫ ડોલર્સ.એમાં ખાવા-પિવા અને એપાર્ટમેન્ટના ભાડા કાઢવાના, અમારી ઘરની મિલકત ગરાજ સેલમાંથી લીધેલ જુના સોફાસેટ,તુટેલ ડાઈનીંગ સેટ .એકાદ બે તપેલી,ત્રણ ચાર સ્પુન અને જમવા માટે પેપર્સ પ્લેટ જેથી વાસણ સાફ કરવાની    ચિંતા નહી.  અને હા પપ્પા..પેલા  વેનમાં અમોને મુકી ગયા અને ડુપ્લીકેટ પેપર્સ આપ્યા તેના માણસો  અમારો પીછો કરે છે અને એમને મારે ૨૦૦૦ ડોલર્સ આપવાના છે.  મારા આ નાના પગારમાંથી મહિને  ૧૦૦ ડોલર્સ રોકડા આપી દેવાના નહીતો એ લોકો બહુંજ ખતરનાક હોય છે જો મહિને હપ્તો ના આપીએ તો  એમને મારી નાંખતા જરી પણ દયા ના આવે! જાનનું જોખમ!શું કરુ?  પપ્પા, સુવાળી લાગતી ઝાળમાં એવો ફસાયો છું કે એમાંથી  છટકી શકાય એમ છે જે નહી.

ઘણીવાર એવું થઈ જાય છે કે પાછો આવી જાઉ.પણ જ્યાં ખાવાના સાસા પડે છે? ત્યાં પાછા આવવા માટે  ટિકિટના પૈસા ક્યાંથી કાઢુ? ઘણીવાર તો એવો નિરાશ થઈ જાઉ છું કે આપ—ઘાત…. જવાદો એ વાત.આ દીકરાનો એક દિવસ એવો નહી ગયો હોય કે  મારા-મા-બાપ યાદ ના  કર્યા હોય! તમારું સ્વપ્ન ક્યારે સાકાર થશે ?પપ્પા મને ખબર નથી બસ આશાને સહારે જીવુ છુ કે એક દિવસ એવો આવશે..સોનાનો સૂરજ ઉગશે.,પ્રભાતિયે મંગળ ગીતો ગવાશે અને આંગણે લક્ષ્મી  આવી  ડૉલર્સની માળા પહેરાવશે!

લી-આપનો કમ-નસીબ,વિહોણો સંતાન રમેશ..

રમેશે પત્ર લખ્યા પછી તુરત વિચારવા લાગ્યોઃ

‘ હું તો અહીં દુઃખી છું અને આ મારી સઘળી મુશ્કેલીઓનો અહેવાલ અને મારી જિંદગીની સાચી હકિકત આ પત્રમાં વાંચી મારા મા-બાપને કેટલો આઘાત લાગશે ? મારા મા-બાપ બહુંજ લાગણીશીલ છે અને એમનું હ્ર્દય ભાંગી પડશે. એમને કઈક થઈ જશે તો હું તો ક્યાંયનો નહી રહું અને એનો જવાબદાર હું બનીશ.હું એક પુત્ર તરીકે આવી ખતરનાક બાજી નહી રમી શકું.

રમેશે તુરતજ મા–બાપને લખેલ પત્ર ફાંડી નાંખ્યો અને નક્કી કર્યું કે બસ આવતી કાલે ગમે તે રીતે૧૦૦ ડોલર્સ વેસ્ટર્ન યુનિયન દ્વારા  મોકલી  આપીશ. પેલા મેક્સિકોના માણસોને ૧૦૦ ડોલર્સનો હપ્તો નહી આપું તો એ શું કરી લશે ?..રમેશને ખબર નથી કે પોતે પોતાની જાત અને જાન સાથે કેટલી  ખતનાક રમત રમી રહ્યો છે!

આદરણીય રેખાબેન સિંઘલ…મળવા જેવા માણસ..કે હળીમળી જતું વ્યક્તિત્ત્વ….પી. કે. દાવડા

આદરણીય રેખાબેન સિંઘલ…મળવા જેવા માણસ..કે હળીમળી જતું વ્યક્તિત્ત્વ…ના ઓળખે એ નાત બહાર. પણ આવો સુંદર પરિચય તો શ્રી પી.કે.દાવડાજી આલેખે , ને આપણે મળવા જવા કેમ ન દોડી જઈએ?…સાહિત્યની સરવાણી હૃદયમાં રમાડતી તેમની પ્રતિભા ને લગન એ સાચે જ ગૌરવ છે….અભિનંદન સુશ્રી રેખાબેન અને પરિવારને.

સંકલન- રમેશ પટેલ(આકાશદીપ) 

ભિન્ન-અભિન્ન…(રેખાબહેન સિંધલ)

તમને ગમતો રંગ લાલ-ગુલાલ
અમને લીલી નાગરવેલ

તમને ગમતું સોનેરી પ્રભાત
અમને રઢિયાળી રાત

તમે ગહન-જળે તરતા
અમે રેત કિનારે રમતા

તમે ભ્રમર, રસના ચાહક
અમે ફૂલ-પરાગના વાહક

ચાલ રમીએ હૂ-તૂ-તૂ-તૂ સાજન
તાળીના તાલે ચોગમ મહાજન

તમે ધસતા પૂર આવન
અમે પારોઠ પગલે જાવન

 

Mrs.Rekhaben Sindhal

મળવા જેવા માણસ-૩૪ (રેખાબહેન સિંધલ)

રેખાબહેનનો જન્મ ૧૯૫૬ માં ગીર સોમનાથ જીલ્લાના વેરાવળ ગામે થયો હતો. એમના પિતા મેટ્રીક સુધીનો અભ્યાસ કરી મામલતદારના હોદ્દા સુધી પહોંચેલા, જ્યારે માતા અભણ હતા. પિતાએ રીટાયર્ડ થયા બાદ ગીરમાં કેસર કેરીનો બગીચો બનાવ્યો હતો, અને આમ કરનારા એ જીલ્લાના પ્રથમ ખેડૂત હતા.

રેખાબહેને સાતમા ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ વેરાવળની જે.પી. પ્રાથમિક ખાનગી શાળામાં કરેલો. તેઓ જ્યારે છઠ્ઠા ધોરણમાં હતા ત્યારે જ એમના માતા-પિતાએ એમનું સગપણ નક્કી કરી દીધું. ત્યારે તેમની ઉમ્મર માત્ર દસ વર્ષની હતી. આઠમા ધોરણથી S.S.C.સુધીનો અભ્યાસ વેરાવળ ગર્લ્સ હાઈસ્કૂલમાં કર્યો અને ૧૯૭૧ માં તેમણે S.S.C. પરીક્ષા પાસ કરી. શાળાના અભ્યાસ દરમ્યાન રેખાબહેન ગણિત, ગુજરાતી, અંગ્રેજી અને સંસ્કૃતમાં હંમેશાં સૌથી આગળ રહેતા.

S.S.C. માં ઉત્તીર્ણ થઈ એમણે રાજકોટની માતુશ્રી વીરબાઈમા મહિલા કોલેજમાં અભ્યાસ કરી, ૧૯૭૬ માં Micro-Biology વિષય સાથે B.Sc. ની ડીગ્રી પ્રાપ્ત કરી. B.Sc. નું છેલ્લું વર્ષ બાકી હતું ત્યારે જ, ૧૯૭૫ માં, એમના લગ્ન કરી દેવામાં આવ્યા. સાસરિયાની ઉતાવળને લીધે રેખાબહેનના માતા-પિતાને આવું કરવું પડેલું. આનાથી નારાજ થઈ, રેખાબહેને ભણવાનું અધવચ્ચે જ છોડી દેવાનું નક્કી કરેલું, પણ અભણ છતાં હૈયાંસુઝ વાળી માતાએ શીખામણ આપી કે ભણતર નહિં હોય તો ખેતરોમાં મજૂરી કરવી પડશે, માટે ભણતર પૂરૂં કરી લે. રેખાબહેને આ સલાહ સ્વીકારી લઈ અભ્યાસ પૂરો કર્યો.

(રેખાબહેન અને એમના પતિ શ્રી પ્રતાપભાઈ)

૧૯૭૬ માં B.Sc. ની ડીગ્રી મેળવ્યા પછી આગળની કારકીર્દીનો વિચાર કરે તે પહેલાંજ, એટલે કે ૧૯૭૭ માં એમણે બેલડાની બે દિકરીઓને જન્મ આપ્યો. દિકરીઓ ત્રણ-ચાર વર્ષની થઈ એટલે તરત જ, શિક્ષકની નોકરી માટે અત્યંત જરૂરી એવી B.Ed. ની પરીક્ષા ૧૯૮૧ માં પસાર કરી. કુટુંબની વિચાર સરણીને અનુરૂપ થવા, ઉદ્યોગમાં સારી નોકરી મળતી હોવા છતાં એમણે  શિક્ષક તરીકેની નોકરી સ્વીકારી. ૧૯૮૫ માં એમણે ત્રીજી દિકરીને જન્મ આપ્યો. ૧૯૮૯ સુધી શિક્ષક તરીકે કામ કર્યા બાદ, પોતાના અને સંતાનોના સારા ભવિષ્ય માટે અમેરિકા ભણી દૃષ્ટી કરી. ૧૯૮૯ માં અમેરિકા સ્થિત એમની બહેને Sponsor કરેલા Visa હેઠળ એમને ગ્રીનકાર્ડ મળતાં પતિ અને ત્રણ દિકરીઓ સાથે અમેરિકા આવી ગયા.

અમેરિકા આવ્યા બાદ એક-દોઢ મહિનામાં જ પતિ-પત્ની બન્નેને નોકરીઓ મળી જતાં અમેરિકામાં જીવનની શરૂઆત થઈ ગઈ. રેખાબહનને Medical Technologist તરીકે Clinical Laboratory માં કામ મળ્યું. અહીં કામ પ્રત્યેની ઇમાનદારી, સખત મહેનત, નવું નવું શીખવાની ધગસ વગેરેને લઈને જીવનમાં સ્થિરતા આવવા લાગી. અમેરિકનોની જેમ અંગ્રેજી બોલતાં શીખવા એમણે ખાસ વર્ગોમાં પ્રશિક્ષણ લીધું. ૧૯૯૪ સુધી આ ક્રમ જારી રહ્યો.

 

આ સમયગાળામાં એમણે ગુજરાતી ભાષા પ્રત્યેના એમના પ્રેમને વાચા આપવાનું શરૂ કર્યું, એટલું જ નહિં પણ અમેરિકા સ્થિત અનેક ગુજરાતી સંસ્થાઓ સાથે જોડાઈ અને એમના કાર્યોમાં સહભાગી થઈ અનેક લોકોનો પ્રેમ સંપાદન કર્યો.

૧૯૯૪ થી ૧૯૯૮ સુધી એમણે Chiorn કંપનીમાં Quality Control Technician તરીકે કામ કર્યું. આ દરમ્યાન એમણે New England ના ભારતીય વિદ્યાભવનના Public Relation કાર્યકર તરીકે પણ સેવાઓ આપી. ગુજરાતી સાહિત્ય રસિકો સાથે મળીને એમણે રમેશ પારેખ, અનિલ જોષી, વિનોદ જોશી, આદિલ મનસુરી જેવા કવિઓને સાંકળી લઈને કવિ ચંદ્રકાન્ત શાહ સાથે કવિસંમેલનોનું આયોજન કર્યું અને તારક મહેતા અને મનુભાઈ પંચોલી જેવા મહાનુભવોના કાર્યક્રમો યોજવામાં અગ્રેસર રહી  ગુજરાતી પ્રજાને એનો લાભ આપ્યો.

૧૯૯૭માં રેખાબહેનના કુટુંબે બોસ્ટનથી નેશવિલે-ટેનેસી સ્થળાંતર કર્યું અને ત્યાં એક Mini Market ચલાવવાનું શરૂ કર્યું. ૨૦૦૧ થી ૨૦૦૩ સુધી Vanderbilt University ના Pediatric cardiology માં Research Assistant તરીકે કામ કર્યું. અહીં એમણે DNA અને DNA cloning નો અનુભવ મેળવ્યો. આ સમયગાળામાં પણ એમણે Non-profit સામાજીક સંસ્થાઓમાં સેવાઓ આપી અને સારા કામો માટે સંસ્થાને રકમ જમા કરવામાં મદદ કરી.

૨૦૦૫ માં રેખાબહેનને OUR LAB તરફથી Best trainer at a research and medical laboratory award આપવામાં આવ્યો. હવે એમણે વિદ્યાર્થીઓને ખાનગી ટ્યુશન્સ આપવાની શરૂઆત કરી. ૨૦૦૭ થી ૨૦૦૯ ની વચ્ચે આ પ્રવૃતિને વેગ આપી પોતાના નિવાસસ્થાને વર્ગો ચલાવવાનું શરૂ કર્યું. સાથે સાથે ૨૦૦૭ માં South Asian Heritage Group ની સ્થાપના કરી સંગીતકાર શેખર સેનને ‘કબીર’ના મોનો એક્ટ માટે સ્પોન્સર કર્યા તેમજ પરેશ રાવલના નાટકો યોજ્યા. અને અમેરિકનો સહિત ભારતિય લોકો માટે લાયબ્રેરી અને Cooking classes શરુ કર્યા. ૨૦૦૮ માં એમણે રીડ ગુજરાતીની વાર્તા સ્પર્ધામાં બીજું ઈનામ મેળવ્યું. ૨૦૦૮ માં જ પોતાનો સ્વતંત્ર બ્લોગwww.axaypatra.wordpress.com  અને South Asian Heritage Group માટેwww.southaasianheritagegroup.com વેબ સાઈટ શરૂ કરી. રેખાબહેનના લખાણોની મજા માણવી હોય તો એમના બ્લોગની મુલાકાત જરૂર લેજો. એમણે ત્રણ વર્ષ સુધી GAMT (Gujarati Association of Middle Tennessee–a non profit organization) નું ટ્રસ્ટીપદ પણ સંભાળ્યું.

૨૦૧૨ માં Mathfactorial નામ આપી લાયસન્સ સાથે ગણિતના વર્ગો શરૂ કર્યા. ૨૦૧૧ મા એમને ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ તરફથી ‘મારો અવિસ્મરણીય અનુભવ લખવા’ માટે પારિતોષિક આપવામાં આવ્યુ. ૨૦૧૧ માં જ એમણે મુંબઈની SNDT યુનિવર્સીટીમાંથી ગુજરાતી વિષય સાથે M.A. ની ડીગ્રી પ્રાપ્ત કરી. ૨૦૧૩ થી વેબ ગુર્જરીની સાહિત્ય સમિતિમાં જોડાયા બાદ  એક વિભાગના સંપાદનનું કાર્ય સંભાળી લીધું. ૨૦૧૩ માં એમની એક વાર્તા ઓસ્ટ્રેલીયાના રેડિયો સીડની ઉપર પ્રસારિત કરવામાં આવી, આ અગાઉ ૧૯૮૨ માં પણ આકાશવાણી રાજકોટ ઉપરથી યુવાવાણી કાર્યક્રમમાં ઉત્તમ શિક્ષક વિષે એમનો એક વાર્તાલાપ પ્રસારિત થયો હતો.

રેખાબહેનમાં લીડરશીપના ગુણો તો શાળાના સમયથી વિકસતા રહેલા, તરૂણ વયે જ ફાધર વોલેસ જેવા ફીલોસોફર સાથે નિયમિત પત્રવ્યહવાર પણ કરતા. મુશ્કેલીઓ સામે લડી લેવાનું વલણ એમણે નાનપણથી કેળવેલું. ગરીબી, ભેદભાવ, અવગણના વગેરે રૂકાવટોને ઓળંગી જઈ, જીવનમાં એમણે જે પ્રગતિ કરી છે એ જોઈને સહેજે જ મારો હાથ એમને સલામ કરવા ઉપડી જાય છે. ફક્ત વીસ ડોલરની નોટ સાથે અમેરિકા આવ્યા બાદની મનોદશા વ્યક્ત કરતાં રેખાબહેન કહે છે, “અહીં અમેરીકા આવ્યા ત્યારે શરૂઆતમાં તો ખોવાઈ ગયા જેવી દશા! એક મહિનામાં નોકરી ન મળે તો માથે કરજ લઈ વીલા મોંએ દેશ પાછું ફરવાનું હતું. ભાષાનો પ્રશ્ન સૌથી મોટો! પાસે કાર નહી (અમેરિકામાં કાર વગરનો માણસ એટલે કેદી). દીકરીઓને ઘરે એકલી રખાય નહી.  ભાઈ-બહેન સાથ આપતા હતા પણ એ ટેમ્પરરી વ્યવસ્થા હતી મુંઝવણનો પાર નહી.. કેમ કરીશું ? એ પ્રશ્ન અજગરની જેમ ભરડો લઈને ભીંસતો હતો…આખરે મને લેબોરેટરીમાં રાતની નોકરી મળી કે તરત કારના હપ્તા શરૂ કર્યા. દિવસે દીકરીઓને માટે હું ઘરે રહું અને મારા પતિ કામ પર જાય. બંનેએ તનતોડ મહેનત કર્યા વગર છૂટકો ન હતો, કારણ કે મારા પતિ પાસે ઉચ્ચ ડીગ્રી ન હતી અને આજીવિકા માટેના પૈસાની જરૂર માટે પરમાત્મા  સિવાય કોઈનો આધાર નહી. ધીરે ધીરે આર્થિક તકલીફના વાદળો વિખરાવા માંડ્યા, પણ યુવાન દીકરીઓ અને ભિન્ન સંસ્કૃતિ ! એક ઘડી ય રેઢી મૂકતા મન ન માને એટલે સાહિત્ય કે શિક્ષણમાં ડૂબવું પોસાય નહી..વળી એમના કોલેજના શિક્ષણ માટેની વ્યવસ્થાની ચિંતા તો ખરી જ ! પરણાવવાની ચિંતાને તો દૂર જ રાખી હતી પણ આ બધી સાંસારિક ચિંતાઓ જે બધાને જ હોય છે તે પરદેશની ભૂમિ પર અજાણ્યા સમાજ વચ્ચે અનેક ગણી વધી જાય છે તે દેશવાસીઓ ન સમજાય તેવી વાત છે.”

(રેખાબહેનના દોહિત્ર અરમાન અને રોનિત)

આજે પ્રભુ કૃપાએ રેખાબહેનનો સંસાર સુખી છે. બે દોહીત્ર સાથે અતિ આનંદની પળો પસાર કરતા રેખાબહેન સામાજીક અને સાહિત્યની પ્રવૃતિઓમાં ઉમંગની ભાગ લે છે. સ્વભાવે ખૂબ જ ઊર્મિલ રેખાબહેન જીવનની ફીલોસોફી તરીકે કહે છે, “  જીવન એક આધ્યાત્મિક સફર છે અન્ય જીવનયાત્રીઓ સાથેના સંબંધોમા આપણે આપેલા ભાવોના એવા જ પ્રતિભાવો આપણને મળે છે તેથી જો શુદ્ધ ભાવો આપીએ તો શુદ્ધ સંબંધો વીકસે. અન્યના દોષો જોવાથી આપણા પોતાના અંતરની શુદ્ધિ જ આપણે ગુમાવીએ છીએ. અન્યના ગુણ અને પોતાના દોષ જોવાની દ્રષ્ટિ કેળવવાથી દિલમાં પ્રકાશ પથરાય છે.”

પી. કે. દાવડા

ના હોય? હા. હોય! (6) વિજય શાહ

સહિયારું સર્જન - ગદ્ય

જય અને રીમા નો સંવનન પ્રણય તબક્કો બે વર્ષ પુરા કરી ગયો હતો.. તેમની વાતોમાં કાયમ એકાદ વખત જયની સુંદર આંખો અને રીમાનાં લાંબા કેશનો ઉલ્લેખ આવે આવે અને આવે જ.

જય કહેતો “પદ્મિનિ એટલેજ લાંબા કેશ ધારીણી.”

રીમા કહેતી તારી આંખોનાં સમુદ્રોમા.મને ડુબવું ગમે છે જય..”

જય કહે તારા કેડથી યે નીચે જતા કેશની અમળાટો જોઇને હું વારી જતો હોઊ છું અને એજ વાત રીમા કહેતી તારી આંખો જ મારા મન ને રીઝવતી રહે છે.. કેટલી તરલ અને પારદર્શક છે?

હવે તેઓ જીંદગી વિશે ગંભીર વાતોએ ચઢ્યા હતા.. હળવુ અને ફરવુ એક તબક્કે તો ગંભીરતા પકડે બસ તેમ જ આજની ચર્ચામાં તેઓની વાતો હતી ” પરસ્પરનો વિશ્વાસ”

પ્રેમ હોય ત્યાં વિશ્વાસ આવતો જ હોય છે તે ચર્ચાને જયે આગ્રહ પુર્વક વધારી હતી. રીમા કહેતી કદીક એ પ્રેમની પરીક્ષા પણ કરવી જોઇએ.. બાકી આજ કાલ તો પ્રેમ હોય તોજ સંવનન તબક્કો વર્ષો સુધી ચાલે. નહીંતર તુ તારા ઘેર અને હું…

View original post 198 more words