વારસો
“સિસ્ટર….આ અઠવાડિયાનો સ્કોર બે થયો. એક રિક્ષાવાળો અને બીજો અમારા જ એરિયાનો ફેરિયો..” વાંકી વળીને દર્દીનાં ટાંકા લેતાં લેતાં ત્રાસી આંખ કરીને મલકાઈને ડૉ. તેજલે સિસ્ટર કુમુદને લેન્સેટ આપવા ઈશારો કર્યો.
“યે કાલી કાલી આંખે…તુરૂરૂ….તુરૂરૂ…ગાતાની સાથે જ મેં તો રિક્ષાવાળાને એક લપડાક આપી.” દર્દીને એનેસ્થેસિયાથી ઘેન હતું એટલે આવી રમૂજ શક્ય હતી.
“મે’મ તુરૂરૂ….તુરૂરૂ ગાતા એ રિક્ષાવાળાનો મોઢાનો સ્વાદ તૂરો તૂરો થઇ ગયો હશે! નહિ.” કહીને જુનિયર રેસિડેન્ટ ડૉક્ટરે ડૉ. તેજલને પાનો ચઢાવ્યો.
“અને આપણા તેજલ મે’મની કાલી કાલી આંખે…લાલ લાલ તેજ વરસાવતી થઇ ગઈ હશે…” દૂર બેઠેલાં કવિ હૃદયવાળા ડિપાર્ટમેન્ટ હેડ ડૉ. મૌલિકે તેજલને મે’મ કહીને એમનું બોસપણું બતાવ્યું અને તેજલને એના પ્રમોશનના સંકેત આપ્યાં.
તેજલનો સ્વભાવ જલ જેવો જ નિર્મળ અને પ્રેમાળ હતો પણ જો એની કોઈ છેડતી કરે તો સ્વભાવે તેજ મિર્ચી જેવી હતી.
પાણીદાર અને તેજસ્વી આંખો, ઘાટ્ટા ઘેરા ખુલ્લાવાળ, નાજુક ચહેરા પર આછો પાતળો મેકઅપ અને બોલવામાં તેજ તેજલને હંમેશા આવા કોઈકને કોઈક લવરમૂછિયાઓનો સામનો કરવો પડતો.
ગર્ભ શ્રીમંત તેજલનું પરિવાર મલ્ટીસ્પેશ્યાલીટી હોસ્પિટલ જેવું હતું. બા હોમિયોપથી ડૉક્ટર હતાં. દાદા ડેન્ટિસ્ટ, પપ્પા અને મમ્મી બંને ગાયનેકોલોજિસ્ટ અને ભાઈ ઓપ્થેમોલોજિસ્ટ.
તેજલનું સ્ટાઇપેન્ડ એટલું પણ ન હતું કે એ પોતાની ગાડી ખરીદી શકે. મોપેડની ઝંઝટ ખુદ તેજલને જ પસંદ ન હતી. હેલ્મેટ પહેરો, મોંઢા પર બુકાની બાંધો, આંખમાં કચરો ન જાય એટલે ચશ્માં…વિગેરે વિગેરે…ગમે તેટલી શ્રીમંત પણ ખુદ્દાર પણ એટલી જ હતી. પાછુ શરમનું પૂછડું તો હતી જ.
અને હોય જ ને! કેમકે હવે તો તેજલ રજિસ્ટ્રાર બનવાની હતી.
રાતની ડ્યુટીની ઇન્ચાર્જ ડૉ. તેજલ.
હવે તો ડિપાર્ટમેન્ટ હેડ ડૉ. મૌલિક પણ એને હળવી મજાક કરતા ક્યારેક ક્યારેક મે’મ કહીને બોલાવતા.
નાઈટ શિફ્ટ ઇન્ચાર્જ બનવાથી તેજલની ઘડિયાળ કુદરતની ઘડિયાળ કરતાં ઊંઘી ચાલતી હતી.
લોકો સુવે ત્યારે એને જાગવું પડે. પણ તેજલને આ ઉજાગરામાં સંતોષ મળતો હતો.
એમ.બી.બી.એસ કર્યા પછી એ સર્જન બની શકત કે બીજી કોઈ સ્પેશ્યિલીટી કરી શકત પણ એનાં હાથ પગમાં તો ઘૂઘરાં બાંધ્યા હતાં.
જ્યાં સુધી એ થનગને નહિ ત્યાં સુધી એને ચેન ન પડે એટલે જ એણે ઇમર્જન્સી મેડિસિનનો અભ્યાસ ચાલુ કર્યો હતો.
ઇમર્જન્સી શાખામાં હંમેશા એને રોમાંચ મળતો. અણધારી ચેલેન્જ સ્વીકારવાની એને મજા આવતી અને જો કોઈ કાર્ડિયાક અરેસ્ટવાળા પેશન્ટને રિવાઇવ કરે એટલે એનો સંતોષ બમણો થઇ જાય.
ઇમર્જન્સીના અભ્યાસ દરમ્યાન ‘સારવાર’ અને ‘સમયસરની સારવાર’ બંને વચ્ચેનો તફાવત એણે ઘૂંટડે પીધો હતો.
જેવી એમ્બ્યુલન્સની ઘંટડી સંભળાય એટલે એનાં હાથ, પગ અને હૈયામાં થનગનાટ ચાલું થઇ જાય.
રાતની શિફ્ટ અને રોજના ઉજાગરાને લીધે તેજલની આંખની નીચે કાળા કુંડાળાનો લેપ લાગ્યો હતો પણ એ કુંડાળા એનાં કામનાં સંતોષની નીચે દબાઈ જતા હતાં.
તેજલ જેવી સવારે હોસ્પિટલથી ઘરે જાય એટલે બા અને ભાઈ બંનેની કચકચ ચાલું થઇ જાય. બાની કચકચ ગુજરાતીમાં હોય અને ભાઈ અંગ્રેજીમાં રાડો પાડે.
બંનેની વાત એક જ જગ્યાએ અટકે કે “આજે કુંડાળા અને કાલે કરચલીઓ…”
ભાઈનું અંગ્રેજીમાં ભાષણ પતી જાય પણ બાનું લેક્ચર કોઈ અટકાવે નહિ ત્યાં સુધી ચાલ્યા જ કરે. “આંખ તો સ્ત્રીનું ઘરેણું કહેવાય…કોઈ મુરતિયો….!!”
કુંવારી તેજલ સાથે સદ્દભાગ્યે ગાયનેકોલોજિસ્ટ મમ્મી પપ્પા હમણાં કચકચ કરે એવો કોઈ વિષય ન હતો.
રજિસ્ટ્રાર બન્યાં પછી તેજલનાં આછા પાતળા મેકઅપના થર થોડાં જાડા થયા હતાં. દેખાવ પ્રત્યે હવે વધારે જાગૃત થઇ હતી. જીવતાંજીવ દાદાએ પોતાની વસિયત બનાવી હતી અને એમાં થોડો ઘણો વારસો પોતાની પૌત્રીનો પણ રાખ્યો હતો. તેમાંથી ડાઉન પેમેન્ટના થોડાં પૈસા ભરી તેજલે લોન પર નાનકડી ગાડી પણ વસાવી લીધી હતી. એટલે હવે રિક્ષા કે ટેક્ષીની ઝંઝટથી પણ છુટકારો મળ્યો હતો. અને લપડાકનો સ્કોર પણ શૂન્ય થઇ ગયો હતો.
“મેડમ, હવે તો શિફ્ટ બહું બોરિંગ થઇ ગઈ છે. તમારા રિક્ષા અને ટેક્ષીના કિસ્સાઓ સાંભળવા જ નથી મળતાં.” વેરાન ઇમર્જન્સી ડિપાર્ટમેન્ટ અને બોરિંગ શિફ્ટમાં એમ્બ્યુલન્સની સાયરન સંભળાઈ અને આખા ડિપાર્મેન્ટમાં હંમેશની જેમ દોડધામ ચાલુ થઇ ગઈ.
કાર્ડિયાક અરેસ્ટમાં પેશન્ટ આવ્યું હતું. હૃદય ધબકતું સાવ બંધ થઇ ગયું હતું. પેશન્ટને ડેડ જાહેર કરવાને બદલે તેજલે સતત સી.પી.આર આપવાનું સૂચન કર્યું.
થોડી થોડી વારે હાર્ટ રિધમમાં આર્ટિ ફેક્ટ દેખાતી હતી એટલે તેજલની આશા અકબંધ હતી. “વારાફરથી વારો, તારા પછી મારો” કરતા કરતા પિસ્તાળીસ મિનિટ સુધી સી.પી.આર ચાલ્યું. તેજલના આ મરણિયા પ્રયાસના લીધે પેશન્ટનું હૃદય વળી પાછું ધબકતું થઇ ગયું.
“સિસ્ટર, પેશન્ટને ઇન્ટયુબેટ કરવું…..” વાક્ય પતે તે પહેલા જ તેજલનો ટ્રેઈન્ડ સ્ટાફ ટ્યૂબ અને બીજી સામગ્રી લઈને તૈયાર જ હતો.
તેજલે વાંકી વળીને પેશન્ટનું મોઢું ખોલ્યું, પ્રોસિજર ટ્રે લઈને ઊભેલા સિસ્ટર કુમુદ સામે ત્રાંસી આંખે ટ્યૂબ લેવા હાથ લંબાવ્યો. કોઈ ઉભેલું દેખાયું જ નહિ. માત્ર કાળો ડિબાંગ ધબ્બો.
ડાબી બાજુ જોયું, જમણી બાજુ જોયું. ક્યાંય કશું જ દેખાય નહિ. માત્ર સીધું જ દેખાય..કીકીઓ આમ તેમ કરે તો માત્ર કાળો ડિબાંગ ધબ્બો..
પોતાની સાથે કંઈક વિચિત્ર થઇ રહ્યું છે એવું તેજલને લાગ્યું. જેમ તેમ કરીને પેશન્ટને ઈંટ્યૂબેશન કરીને રિવાઇવ કરી લીધા. એકાદ કલાકમાં પેશન્ટ એકદમ નોર્મલ થઇ ગયું અને ઓબઝર્વેશન માટે એમને આઈ.સી.યૂમાં શિફ્ટ પણ કરી દીધા.
તેજલની અકળામણ વધતી હતી. એને બેચેની લાગવા લાગી, આંખે અંધારા આવવા લાગ્યા.
“સારવાર” અને “સમયસરની સારવાર”ના તફાવતનું જ્ઞાન એને અહીંયા કામ લાગ્યું.
જરાક પણ વિલંબ કર્યા વગર એણે ડિપાર્ટમેન્ટ હેડ ડૉ. મૌલિકને ફોન કરીને પોતાની પરિસ્થિતિની જાણ કરી.
ડૉ. મૌલિકને સ્ટ્રોક હોવાની શંકા ગઈ. ત્યાંના સ્ટાફને જણાવી ડૉ. તેજલને બીજા થોડાક રિપોર્ટ સાથે એમ. આર. આઈ કરાવવા મોકલી.
અને તુરંત જ ડૉ. મૌલિક હોસ્પિટલ આવી ગયા.
બધાં જ રિપોર્ટસ નોર્મલ હતા. એમ.આર. આઈથી જાણવા મળ્યું કે આંખમાં રેટિનામાં કંઈક પ્રોબ્લેમ લાગે છે!
તેજલનો ભાઈ પ્રખ્યાત ઓપ્થેમોલોજિસ્ટ હોવાથી કન્સલ્ટેશન માટે એને જ બોલાવવામાં આવ્યો.
“ડૉ. મૌલિક, થૅન્ક્સ ફોર ધ ક્વિક ડાયોગ્નસ, માય સિસ્ટર હેસ રેટિના ડિટેચમેન્ટ.” રેટિના ડિટેચમેન્ટની સર્જીકલ ટ્રીટમેન્ટ હોવાથી તેજલને એનાં ભાઈ ડૉ. મેહુલના ક્લિનિક પર લઇ જવામાં આવી અને સફળ સર્જરી કરવામાં આવી.
થોડાં દિવસ બાદ એને આંખો ખોલવાની પરવાનગી મળી ત્યારે એનું આખુંય પરિવાર એની સામે ઊભું હતું. ડૉ. તેજલે ચારેય તરફ નજર કરીને જોઈ લીધું. તેની સામે મમ્મી, બા અને ભાઈ ઉભા હતા. ડાબી બાજુ પપ્પા અને જમણી બાજુ દાદા માથા પર હાથ ફેરવતા હતાં.
પપ્પાએ કહ્યું, “બેટા! ચિંતા ન કર, આ રેટિના ડિટેચમેન્ટની સમસ્યા મને પણ થઇ હતી અને તારા દાદાને પણ થઇ હતી. વી બોથ આર ઓકે નાઉ.”
રમૂજી સ્વભાવવાળા દાદા એ ઉમેર્યું, “મને લાગે છે રેટિના ડિટેચમેન્ટ પણ તને વારસામાં જ મળ્યું છે. હા…હા..હા…” સાંભળતા જ રૂમમાં ઉભેલા બધાં ખડખડાટ હસી પડ્યાં.
બસ, ત્યારથી જ ડૉ. મૌલિકે પોતાની હોસ્પિટલના મેનેજમેન્ટને સૂચન કરીને ફૂલ બોડી ચેકઅપમાં રેટિના ચેકનો પણ સમાવેશ કરાવડાવી દીધો.
