“એ….કોઠી….”
“તારો બાપ કોઠી”
“એ….કોઠી….”
“તારો બાપ કોઠી” નીરવનાં માનસિક સંતુલનની સાથે હવે જીભનું સંતુલન પણ ખોરવાઈ ગયું હતું.
વિદ્યાર્થી હોય કે શિક્ષક હવે તો બધાં જ એની ઠેકડી ઉડાડવા લાગ્યા હતા.
ગુજરાતીના ટીચરે તો નીરવ પર એક કવિતા પણ બનાવી હતી.
“તારું તડબૂચ જેવું મોઢું, જોઇ ઊંઘી પૂંછડીએ દોડુ,
આ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે.
તારી ફેલાયેલી કાયા જાણે લીમડાની ઘેરી છાયા,
આ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે..
નાક તારું ચીબું જાણે કટાઈ ગયેલું છીબું,
આ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે..”
જયારે પણ નીરવ ક્લાસમાં પ્રવેશે એટલે બધા છોકરાઓ સાથે મળીને આ કવિતા ગાય. વિદ્યાર્થી અને શિક્ષકો માટે નીરવ એક મનોરંજનનું સાધન બની ગયુ હતું.
લાંબી લચક ઘેરાવાવાળી દૂંદ, પૃથ્વીના ગોળા જેવો ગોળમટોળ ગોરો ચહેરો, હબસી જેવાં જાડા હોઠ, મગદળ જેવા હાથ, વિખરાયેલા ઝાફરાં જેવાં વાળ અને નાકે લબડતું લીંટ નીરવની કદરૂપતામાં વધારો કરતુ હતું.
“મમ્મી, મારે હવે સ્કૂલે નથી જવું.” આ ફરિયાદની સામે મમ્મી હંમેશા કહેતી કે “નીરવ દુનિયા અને પરિસ્થિતિ સાથે લડતા શીખ.”
અને બીજા દિવસે નીરવ કોઈક વિદ્યાર્થીના હાથ પગ તોડીને આવે. એટલે લડીને જ આવે.
રોજની આવી માનસિક યાતનાથી હવે નીરવનો સ્વભાવ વિકૃત થવા લાગ્યો હતો.
નીરવને માણસોનો ડર લાગવા લાગ્યો હતો. અને આજુબાજુના લોકોને પણ એનાથી ડર લાગવા લાગ્યો હતો.
એના એકલદોકલ મિત્રો હતા તેઓએ પણ એનો સંગાથ છોડી દીધો હતો.
એકનો એક દીકરો હોવાથી ઘરમાં તો એને પૂરતો પ્રેમ અને સહકાર મળતો. પણ પોતાની કાયા તરફથી કોઈ જ સહકાર ન હતો.
“મમ્મી મને પેટમાં બહું લ્હાય બળે છે.” સવાર સવારમાં આંખો ચોળીને આવતાં નીરવની આવી ફરિયાદ સાંભળીને મમ્મીએ એ જ બધું ભાષણ આપ્યું અને સ્કૂલે જવા એને તૈયાર કર્યો.
રીક્ષાવાળા મનુકાકા ના આવે ત્યાં સુધી એ ફરિયાદ કરતો જ રહ્યો. પણ મમ્મી ટસની મસ ના થઇ.
આવી ફરિયાદ બે ત્રણ દિવસ ચાલી.
નીરવની ફરિયાદની હવે એની જીભ પણ બહાર ડોકાવા લાગી અને દિવસમાં અનેક વખત ઊલટીના ઉબકા ખાતો નજરે પડ્યો.
નીરવનાં પપ્પા વિષ્ણુભાઈએ એમનાં બાળપણના મિત્ર ડૉ. શ્રીકાંતને ફોન કર્યો. એમણે ક્લિનિક પર આવી જવા કહ્યું. નીરવનાં મનમાં વળી પાછો ડર ફસાયો કે હવે ડૉક્ટર અંકલ પણ મારી મજાક ઊડાવશે.
“વિષ્ણુ, નીરવની એન્ડોસ્કોપી પરથી જાણવા મળે છે કે એને આંતરડામાં અલ્સર છે.” ડૉ. શ્રીકાંતે એનાં એ જ સાઉથ ઇન્ડિયન લહેકામાં કહ્યું કે ચિંતાની કોઈ વાત નથી. હી વિલ બી પરફેક્ટ બાય ધ મેડિસિન.”
ડૉ. શ્રીકાંતે દવાઓનું પ્રિસ્ક્રિપ્શન લખી આપ્યું અને થોડી વાર સ્કૂલ અને કૉલેજની વાતો વાગોળી. વિષ્ણુ એ જવા પરવાનગી માંગી.
વિષ્ણુએ પોતાના મહાકાય દીકરા નીરવના વિશાળ ચહેરા તરફ નજર કરી.
“બી સ્યોર..કે એ બીજો શ્રીકાંત ના બને.” ડૉ. શ્રીકાંતે હાથમાં એક વિઝિટિંગ કાર્ડ થમાવ્યું અને હળવી સ્માઈલ કરીને પોતાના સ્કૂલના ફોટો સામે ઈશારો કરી જૂના દિવસો યાદ કરાવ્યા.
નીરવ જેવી જ કાયા હતી. માત્ર રંગનો જ ફરક હતો.
મિત્ર ડૉ. શ્રીકાંતની કૅબિનની બહાર નીકળી વિષ્ણુએ વિઝિટિંગ કાર્ડ પર નામ વાંચ્યું…”ડૉ. અનુરાગ શ્રીવાસ્તવ, ઓહ..આ તો અનુરાગ..અમારી જ બેચનો સ્ટુડન્ટ હતો.” વિષ્ણુ એમ જ બબડ્યો.
“પણ…આ જ તો કાન્તયાને હંમેશા ટપલીદાવ કરતો હતો. શાલો ભણવામાં ડફોળ આજે ડૉક્ટર બની ગયો અને એ પણ સાઇક્યાટ્રીક…” વિષ્ણુના આનંદનો પાર ન રહ્યો…એનાં બે કારણ હતા કે સ્કૂલના દિવસો તાજા થઇ ગયા અને પોતાના મિત્રને મળવા મળશે એ આનંદ નફામાં.
“હેય સ્માર્ટી….” ડૉ. અનુરાગના સ્માર્ટી શબ્દથી જ નીરવનાં તો રૂંવાટા ઊભા થઇ ગયાં. આ અગાઉ પોતાના નામની પાછળ તોંદુ, ભંભોટીયું, ગણપતિ જેવાં જ શબ્દો સાંભળ્યા હતાં.
ડૉ. અનુરાગે એને પહેલેથી જ કહી દીધું હતું કે “જો હું તારા પપ્પા જેટલો બુઢ્ઢો નથી એટલે મને તું અંકલ કહેતો જ નહિ, આઈ એમ યોર ફ્રેન્ડ.”
“યસ અંકલ….સોરી…દાસ…”(ડૉ. અનુરાગ શ્રીવાસ્તવના પ્રથમ શબ્દોથી બનાવેલ નામ) નીરવનાં મોટાં મોટાં હોઠ આજે તાજાં ખીલેલાં ગલગોટાની જેમ હસતા હતાં.
એક માત્ર સ્માર્ટી શબ્દએ જ નીરવનાં શ્વાસમાં આત્મવિશ્વાસ ભરી દીધો.
“નીરવ તું સાયકલ ચલાવે છે?” ડૉ. અનુરાગ નીરવની અપેક્ષાથી અલગ જ વર્તન કરી રહ્યા હતાં.
નીરવને તો એમ હતું કે આ ડૉક્ટર પાછી કોઈ નવી દવાઓ આપશે અને બધું એનું એ જ. પણ આ તો સાચે જ બાપની ઉંમરનો એક ફ્રેન્ડ મળ્યો.
“ના દાસ…મને પડી જવાની બહું બીક લાગે છે.” નીરવે આંગળીના ટેરવાં રમાડતા કહ્યું.
“નીરવ તું તો આટલો બહાદુર છે…તારી બીકને જ મિત્ર બનાવી લે ને!”
“હેં…..!!” નીરવ વધારે કાંઈ બોલ્યો નહિ. પણ ચોંક્યો.
“હાસ્તો, મિત્રોથી ક્યારેય આપણને બીકના લાગે…જો તને મારાથી લાગે છે?”
તોંદુમલે નકારમાં માથું ધૂણાવ્યું..
“ચલ તો પછી કાલથી મારી જોડે રોજ સવારે સાયકલીંગ કરવા..ઉઠીશને સવારે પાંચ વાગે?
તોંદુમલે હવે હકારમાં માથું ધૂણાવ્યું..
“પપ્પાને કહેજે હેલ્મેટ અને ની-પેડ પણ લાવી આપે..યુ સી સેફટી ફર્સ્ટ!”
વિષ્ણુ આ અનુરાગનું આજે અલગ જ રૂપ જોઈ રહ્યો હતો.
આ વ્યક્તિ ડૉક્ટર તો માત્ર નામ પૂરતો જ છે બાકી સાચે જ સાચો મિત્ર છે. મારો પણ અને નીરવનો પણ.
ઘરે ગયા પછી પણ વિષ્ણુના વિચારો માત્ર અનુરાગ વિષે જ વિચારતા હતો….
જેનું સ્કૂલનું નામ જ આઉટસાઈડર હતું આજે એ લોકોના દિલમાં જગ્યા કરવામાં માહેર હતો.
જે શિક્ષકોના મગજનો ત્રાસ હતો એ વ્યક્તિ આજે લોકોના મગજને હાશ પહોંચાડતો હતો.
જે વ્યક્તિ એની નજીક જતાં ગભરાતી હતી..એ જ વ્યક્તિ એ આજે મારા દીકરા માટે એની ટ્રીટમેન્ટ લેવાં માટે મને આંગળી ચીંધી.
વર્ષો પછીના આ અનુરાગના વર્તનમાં ગજબનું પરિવર્તન હતું અને એવું જ પરિવર્તન આજે નીરવના વર્તનમાં પણ દેખાતું હતું.
રૂમમાં સૂનમૂન ભરાઈ રહેવા ટેવાયેલાં નીરવે આજે મમ્મીને “રોટલી બનાવવા મદદ કરું?” જેવી માંગણી કરી. જે નીરવનાં સ્વભાવથી સાવ વિપરીત.
રોજ દાસનો સવારે પાંચ વાગે ફોન આવી જાય.
જરાક પણ સુસ્તી રાખ્યાં વગર નીરવ પણ દાસની ટોળકી સાથે સાયકલિંગ કરવા નીકળી જાય.
નીરવને માનસીક અને શારીરિક બંને કસરત મળવા લાગી.
દાસની ટોળકીમાં નીરવ સૌથી નાનો હોવાથી એને વ્હાલ પણ એટલો જ મળતો હતો.
દિવસો જતાં દાસે સાયકલિંગ જેવી બીજી અનેક પ્રવૃતિઓ, આઉટિંગ અને સ્પર્ધાઓ ગોઠવી.
સમજી લો કે આ બધું એની ટ્રીટમેન્ટનો જ એક ભાગ હતું.
નીરવની ચરબીમાં એકાદ દોરા જેટલો જ માત્ર ફરક પડ્યો પણ એની નિરાશાના દોરા તૂટીને એમાં અનેક ઘણો આત્મવિશ્વાસ અને નિખાલસતા આવી ગઈ.
નીરવમાં પરિસ્થિતિને સ્વીકારવાની સૂઝ આવી.
સમય જતાં આંતરડામાં થયેલ અલ્સરનું કારણ પણ જાણવા મળ્યું. ગુજરાતીનાં શિક્ષક એની એટલી ઠેકડી ઉડાડતા કે એ ગભરાઈ જઈને ઊલટી કરી બેસતો અને પછી બીજાં વિદ્યાર્થીઓ એનાં પર હસતા. માટે એણે એ ઊલટી ગળી જવાનું શરૂ કર્યું હતું.
એનાં કારણે ઇન્ફેક્શન થતાં એને આંતરડાનું અલ્સર થયું હતું.
દાસે તો એને જડમૂળથી શીખવી દીધું કે નીરવ દરેક મુશ્કેલીઓ સાથે દોસ્તી કર, એ મુશ્કેલી જ તને તક આપશે.
અને આ જ અભિગમથી નીરવના વ્યક્તિત્વમાં હકારાત્મક બદલાવ આવ્યો.
એક દિવસ સ્કૂલમાં પ્રાર્થના બાદ કલાસરૂમમાં રાખેલા સ્પીકરમાં પ્રિન્સિપાલ સાહેબની સૂચના ચાલુ થઇ. તેમણે જાહેરાત કરી કે આંતરશાળા નાટ્ય સ્પર્ધામાં આપણી શાળા પણ ભાગ લે તેવું આમંત્રણ મળેલ છે. નાટકમાં રસ ધરાવતાં વિદ્યાર્થીઓ પોતપોતાનાં નામ વર્ગશિક્ષક પાસે નોંધાવી લે.
જાહેરાત પૂરી થતાની સાથે જ નીરવે પોતાનું નામ લખાવવા હાથ ઊંચો કર્યો; શિક્ષકે પૂછ્યું, “અલ્યા તું કયું પાત્ર ભજવીશ, તોંદુ!.”
નીરવે એક ક્ષણનો પણ વિલંબ કર્યા વગર તરત જવાબ આપ્યો. “ગણપતિ”
