સાક્ષી
‘અગિયાર વાગી ગયા, આજે એનેય મોડું થયું લાગે છે.’ વસંતભાઈ મનમાં બબડ્યા અને બહાર ઓટલે આવીને ઉભા. થોડીવાર થઇ ત્યાં તો સાયકલની ઘંટડી સંભળાઈ. નક્કી એ જ. એમણે સોસાયટીના દરવાજા તરફ મીટ માંડી. ૨ નંબરમાં જઈને એણે બુમ પાડી ‘પોસ્ટ’ અને પછી ૩ નંબરમાં વસંતભાઈને પણ ટપાલ આપી. ડીવીડંડ અને ઇન્વેસ્ટમેન્ટના ચેકના પરબીડિયાં લઈને તેઓ ઘરમાં આવ્યા અને નજર કરીને ઠેકાણે મુક્યાં. ઘડિયાળમાં જોયું, ઓહ! હજી સાડા અગિયાર જ? ભૂખ લાગી હતી પણ રસોઈયો હજી રસોઈ બનાવતો હતો. જો રસોઈયાને બદલે ‘એ’ રસોઈ કરતી હોત અને મોડું થયું હોત તો? કેટલો ગુસ્સો કરત હું? એટલા મોટેથી ઘાંટા પાડત કે બિચારી થથરી જાત! અને આજુબાજુ વાળા સાંભળશે તો કેવું લાગશે? એવું સમજાવવા હાથ જોડીને માફી માંગવાની ચેષ્ટા કરત, પણ આપણે રામ તો! બેડરૂમમાં જઈને એમણે જૂની ટપાલનું બંડલ કાઢ્યું. ખુબ સાચવીને મુકેલી બે જુદી જુદી થપ્પીઓમાંથી સહેજ વાંચીને એક થપ્પી બહાર કાઢી. તેમાંથી સૌથી નીચેની ટપાલ હાથમાં લીધી. સંબોધન વાંચ્યું.’મારા’ પ્રિય કે વ્હાલા લખવાને બદલે પુષ્પા સંબોધનમાં કાયમ ‘મારા’ જ લખતી. તેમણે આગળ વાંચવા માંડ્યું. એ કાગળના અક્ષરો ઝાંખા પડી ગયા હતા. છતાં તેઓ વાંચવામાં ગરકાવ થઇ ગયા. -‘લી. વસંતનું પુષ્પ’ એ શબ્દો પર નજર ચોંટી રહી.
તેઓ થીએટરમાં બેઠેલા એક ઊંચા, હેન્ડસમ છોકરાને જોવા લાગ્યા. હા તે મોસ્ટ એલીજીબલ, હેન્ડસમ મુરતિયો વસંત જ હતો. સ્માર્ટ, રુઆબદાર અને સ્ટાઈલીસ્ટ! વસંતભાઈ પોતે તેના પર ઓળઘોળ થઈને જોઈ રહ્યા. પણ ‘પેલો’ તો સ્ક્રીન પરનું મુવી જોવામાં વ્યસ્ત હતો. કયું મુવી હતું? કયું થીએટર? વસંતભાઈએ મગજ કસ્યું. અને એમ કરવાની કસરતમાં સ્વયં પોતે જઈને પેલા ફૂટડા યુવાનમાં સમાઈ ગયા! બિલકુલ ફીટ થઇ ગયા. અને એ સાથે નીકળી પડી ‘યાદોની બરાત’.
વિવાહ નક્કી થયા એટલે પોતે સીધો એના ઘરે પહોંચી ગયેલો અને કહેલું, “હું પુષ્પને ફિલ્મ જોવા લઇ જાઉં?” જવાબમાં એના પપ્પાએ હસીને કહેલું, ” જાવ બેટા પુષ્પા, ફિલ્મ જોઈ આવો. કયું મુવી જોવું છે? ” ” જે થીએટર વધારે સારું હોય તેમાં જ જઈએ.” ” હા તો જયલક્ષ્મી થીએટર સારું છે, ઘરથી નજીક જ છે. તેમાં વૈજયંતીમાલાનું ‘આશા’ મુવી ચાલે છે. એમ કરો તમે લોકો જમીને નિરાંતે ૯થી ૧૨ના શોમાં જાવ.” જમી લીધા પછી પુષ્પા તૈયાર થઇને આવી. આછા ગુલાબી રંગની સાડી અને મેચિંગ બ્લાઉઝ સાથે હળવી જ્યુલરી, વસંત જોઈ જ રહ્યો અપલક! શરમથી લાલ થઇ ગયેલી પુષ્પ-હા પુષ્પાને એ પુષ્પ જ કહેતા! બંને બહાર નીકળ્યાં ત્યારે આકાશ કાળા ડીબાંગ વાદળાંથી ઘેરાયેલું હતું. તે જોઇને પુષ્પા કહે,” બાપ રે, હમણાં તૂટી પડશે કે શું?” ” ભલે ને તૂટી પડે, મને તો પલળવાનું ગમશે!” “પલળવાનું કોને ના ગમે? પણ ઝડપથી પહોંચી જઈએ ભીનાં કપડાંમાં બેસતાં નહિ ફાવે.” પિકચર શરુ થતાં પહેલાં જ કડાકાભેર વીજળી થઇ અને વાદળો એકબીજા સાથે અથડાઈને કાનના પડદા તુટે તેવી ગર્જના કરવા લાગ્યા.” ગઈકાલ તો ચોખ્ખી હતી આજે એકદમ તૂટી પડ્યો આતો!” “મોસમ છે એની, આવે તો ખરોને? ” “હા આ તો અષાઢ મહિનો.” ” પુષ્પ, શું તે અષાઢસ્ય પ્રથમ દિવસે…વાંચ્યું છે?” હાસ્તો,ભુલી ગયા ? હું એમ એ વિથ સંસ્કૃત છું? તમે મેઘદૂતની વાત કરો છો. પણ એ બધું પછી, જુઓ એડ પૂરી થઇ હમણાં મુવી ચાલુ થશે.” પછી તો વરસાદ એવો તૂટી પડેલો કે, વચ્ચે થીએટરમાં લાઈટ પણ જતી રહેલી. શો તો જનરેટરથી ચાલ્યો.પણ મુવી પત્યા પછી ઘરે જતાં બંને પ્રેમી પંખીડાં, અષાઢની એ મેઘલી રાત્રમાં મેઘદૂત-મહાકાવ્યના વિરહની વાતો કરતાં કરતાં, અંધકારનો આધાર લઇ સાથ અને સાન્નિધ્ય માણતાં રહ્યા હતાં.વસંતભાઈ એ સાથ અત્યારે પણ માણી રહ્યા હોય તેમ પત્ર તરફ તાકી રહ્યા.
પુષ્પા લાખો અરમાન લઈને સાસરે આવેલી ‘વસંત’ જેવો પતિ મેળવીને તે પોતાને ધન્ય સમજતી. આટલો હેન્ડસમ, સ્માર્ટ અને એલ આઈ સીમાં ડાયરેકટ ક્લાસ વનમાં રીક્રુટ થયેલો- વસંત તેને એટલો બધો ગમતો કે, પોતાની પૂરી જિંદગી તેણે મનોમન તેના નામે કરી દીધેલી. વસંતની કોઈ વાતથી તેને ખરાબ નહોતું લાગતું. સાથે રહેતાં તેણે જ્યારે વસંતનો ગુસ્સો જોયો, ત્યારે તે કેવી ડઘાઈ ગયેલી! ગુસ્સો પણ કેવો? વાતવાતમાં અને ઉંચી માત્રામાં નીકળતો ક્રોધ સહેવો સહજ નહોતો. વસંતભાઈને યાદ આવ્યું.– ‘લગ્નનાં પહેલા અઠવાડિયામાં જ ધૂળ જેવી વાત પર પોતે લાફો…એ આંસુની ધાર. આવું અનેક વાર બનેલું. આ પત્ર તો લગ્ન પહેલાંનો છે. હા લગ્ન પહેલાં અને જ્યારે જ્યારે પિયર જાય ત્યારે તે અચૂક પત્ર લખતી અને મને જવાબ આપવાનો આગ્રહ કરતી. સાચી વાત તો એ હતી કે મને પણ એ બધું ખુબ ગમતું. પુષ્પ પણ મને ખુબ ગમતી મને તે બહું વ્હાલી પણ ખરી. પણ મારો ગુસ્સો! હું માનતો કે, તે મારી પોતાની છે. મારાથી તેને આવું બધું કરાય! આવું જ બધું ચાલતું રહેતું. અમારી વચ્ચે અતુટ પ્રેમ હતો. પણ મારા ક્રોધી સ્વભાવને લીધે રૂબરૂમાં હું એના પ્રત્યેની લાગણી વ્યક્ત નહોતો કરી શકતો. ડરની મારી પુષ્પ પણ દિલમાં મારા માટે ઉભરાતા પ્રેમને વ્યક્ત નહોતી કરી શકતી. અને કદાચ એટલે અમે બંને પત્રોમાં અમારો ગાઢ પ્રેમ વ્યક્ત કરતાં.
અમારા પ્રેમનું સુંદર પ્રતિક એટલે મારો એક માત્ર દીકરો વિવાન. પુષ્પ મને સમજાવતી કે, દીકરાની હાજરીમાં હું તેનું અપમાન ના કરું. પણ આપણા રામ તો એ ના એ જ. આવા માહોલમાં જ વિવાન માસ્ટર્સ કરીને યુ એસ માં સેટ થયેલો. તે જ્યારે જ્યારે મારું વર્તન જોતો ત્યારે દુઃખી થઇ જતો. ચાર વર્ષ પહેલાં તે લગ્ન કરવા માટે આવેલો. લગ્ન મંડપમાં પુષ્પા વેવાઇનાં માતા સાથે કંઈ વાત કરતી હતી. ગોર બાપાએ કહ્યું,”વરનાં માતાપિતા મંડપમાં આવી જાવ”. પુષ્પા દુર હતી. તેને સંભળાયું નહિ હોય એટલે તે હજી વાત કરતી હતી. મેં ગુસ્સે થઈને એટલા જોરથી બુમ પાડી કે, ગભરાઈને તે ઝડપથી આવવા ગઈને તેનું બેલેન્સ ગયું. અને તે પડી ગઈ. હાજર સૌ મારી તરફ કતરાતા હતા. હાજર મહેમાનો, વડીલો,અને ખુદ પ્રસંગનો મલાજો પણ મેં ના જાળવ્યો. પછી તો વિવાન પણ મારો જ દીકરો! તેણે પુષ્પને પોતાની પાસે બોલાવી લીધી. મારી જોબ હજી ચાલુ હતી એ બહાના હેઠળ હું અહીં જ રોકાયો. કદાચ પુષ્પને પણ તે યોગ્ય જ લાગ્યું. પુત્રવધુ સામે અપમાન સહેવાની તેની તૈયારી ના હોય તે સ્વાભાવિક જ હતું.-‘
મહારાજે કહ્યું, સા’બ રસોઈ થઇ ગઈ.” તેણે થાળી પીરસી પણ વસંતભાઈને જમવાનું જરાય મન ના થયું, ભૂખ હતી છતાય. બેચેની સાથે તેમણે પરાણે જમવાનું ચાલુ કર્યું. તે જ સમયે ફોનની રીંગ વાગી. સામે વીવાન હતો તેણે કહ્યું,”મમ્મી નાસ લેવા મુકેલા ઉકળતા પાણીથી સખત દાઝી ગઈ છે, તે આઈસીયુ માં છે. તમારા વિઝા તો છે જ. તાત્કાલિક જે એરલાઈન્સમાં મળે ત્યાં બુકિંગ કરાવીને નીકળો તમે.” વસંતભાઈ ચિંતાજનક સમાચારથી ગભરાઈ ગયા. જે રીતે દીકરાએ વાત કરી, પુષ્પ સીરીયસ હોવી જોઈએ. બેગ ભરી ત્યારે પેલા પત્રોની કોથળી પણ મૂકી. એમાં સચવાયેલો પ્રેમ કદાચ એના દાઝેલા શરીરને શાતા આપે!
વસંતભાઈ પહોંચ્યા ત્યારે પુષ્પા આઈ સી યું માં જ હતી, બેભાન હતી. ડોકટરે કહ્યું, ” છેલ્લા પડ સુધી ચામડી બળી ગઈ છે. બે ઓપરેશન થયાં છે, હજી પણ બે કરવા પડે તેવું લાગે છે. સિચ્યુશન એવી છે કે, હવે ઓપરેશન કરવું રિસ્કી છે અને ન કરીએ તો વઘુ રિસ્ક છે. એટલે થોડીવારમાં ભાનમાં આવશે ત્યારે તમે અચુક મળી લેજો. અને નક્કી કરજો કે ઓપરેશન કરવું છે કે નહીં.”
કલાક પછી ભાન આવતાં પુષ્પાએ પરાણે આંખ ખોલી. સામે વસંતને જોઈ તેની આંખમાં ચમક આવી. ” પુષ્પ જો હું આવી ગયો તને હવે કશું ના થાય.”ચારેય આંખોમાં આંસુ તગતગી રહ્યાં. દીકરો વહુ બંનેને એકલાં છોડીને બહાર ગયાં. શું બોલવું તે સમજાતું નહોતું. ડાયનીંગ ટેબલ પર નાસ લેવા રાખેલું ઉકળતું પાણી સિધ્ધું ખોળામાં પડેલું એટલે નીચેનો ભાગ સખત રીતે દાઝી ગયેલો પણ ચહેરો અને હાથ બચી ગયેલા. હતપ્રભ થઇ ગયેલા વસંતભાઈએ અચાનક સાથે લાવેલા પત્રો કાઢ્યા. અને કહ્યું,” પુષ્પ જો હું શું લાવ્યો છું? ચાલ આપણે બંને સાથે આ પત્ર વાંચીએ. વીતેલાં વર્ષોની પ્રેમની પળો એમાં જેમની તેમ સચવાયેલી છે. તે માણીએ. જો આ કાગળ તો બરડ અને પીળા પડી ગયા છે, પણ કાળજીથી ખોલીને હું વાચું છું.” વસંત ભાઈએ પોતે લખેલો એક પત્ર વાંચ્યો. આંખો બંધ કરીને પુષ્પા સાંભળતી રહી. તેને યાદ આવ્યું, સગાઇ પછી મળવા દોડી આવેલા વસંતે પાછા ગયા પછી લખેલો પત્ર હતો એ. એમાં અષાઢની એ મેઘલી રાતમાં માણેલા સાથ અને રોમાંસ તેમજ, ત્યાર પછી પાછા જઈને પોતાને વિરહની કેવી વ્યથા થયેલી તેની લાગણીસભર વાતો હતી. થોડીવાર બંને જાણે ફરીથી એ પળોને માણી રહ્યાં.” હવે મારો લખેલો પત્ર લાવો હું વાંચું.” એ મેઘલી રાતના સાથનો પોતાને કેવો નશો ચઢેલો! તે બાબત પોતે કેવું નિર્લજ્જ થઈને લખી નાખેલું એ બધું વાંચતાં વાંચતાં તે રહી રહીને અટકી જતી હતી. દિલ લાગણીથી અને આંખો અશ્રુથી ઉભરાતી હતી.પણ પછી મન કઠણ કરીને તેણે વાંચવા પ્રયત્ન કર્યો. ધસી આવેલા અશ્રુને લીધે શબ્દો ચહેરાઈ જવા લાગ્યાં, ઝાંખા દેખાવા લાગ્યા.પણ અચાનક તે ખુશ થઈને બોલી, ” વસંત જુઓ આપણે છાંટેલા અત્તરની સુવાસ હજી બચી છે.” તેણે પત્રને નાક પાસે રાખીને ઊંડો શ્વાસ લીધો અને એ મહેકને માણવા મથી રહી. એ મહેકનો શ્વાસ અને તેની ખુશીનો એહસાસ, જ્યારે અતિશય દાઝવાથી થતી બળતરા અને એનાથી લાગેલા મજ્જાઘાત સાથે ભળ્યો, ત્યારે એનું હૃદય થડકારો ચુકી ગયું. કાયમને માટે એ સુખ સાથે વિરમી ગયું. વસંતભાઈ બેબાકળા બનીને વલોપાત કરવા લાગ્યા. તેમણે મોટેથી બુમ પાડી.” બેટા વિવાન, જો જો તારી મમ્મી કેમ ચુપ થઇ ગઈ? ડોક્ટરને બોલાવ.” વસંતભાઈનો અવાજ ફાટી ગયો તેમની ચીસો સાંભળીને, ડોક્ટર, નર્સ, પુત્ર અને પુત્રવધુ સૌ દોડી આવ્યાં. ડોકટરે નકારાત્મક ડોકું હલાવ્યું.
આજે પણ બહાર વાદળોનો બિહામણો ગડગડાટ અને વીજળીના ચમકારની કારમી ચીસો સંભળાતી હતી. મુસળધાર વરસાદની ઝડી એ ક્ષણોને વધુ ગંભીર અને ડરાવણી બનાવી રહી હતી. વસંતભાઈ એ બંને મેઘલી રાતોની વચ્ચે ઝોલા ખાતા અટવાવા લાગ્યા. ” વિવાન, બેટા, હું તો એની માફી માંગવા આવ્યો હતો, એની સાથે રહીને સુખ આપવા આવ્યો હતો. પણ હવે આગળ કંઈ જ નથી રહ્યું. માત્ર તારી મમ્મીના આ પત્રો જ સિલકમાં રહી ગયાં છે. શું હવે, જીવનભર મારે એ પાછલા પત્રોમાં જીવતી પુષ્પ સાથે જ રહેવાનું? મારાથી દુર છતાં એને મળવાની આશા હતી.એટલે જાણે મારી પાસે જ હોવાનો એહસાસ હતો. અષાઢની ઓ મેઘલી રાત, તું તો અમારા પ્રથમ મિલનની સાક્ષી હતી અને આજે! હવે? હવે? છેલ્લા મિલનની સાક્ષી! ” તેઓ ખુરશીમાં ઢળી પડ્યા.
“ચાલો લ્હાણ કરીએ”
બેઠકની શરૂઆત કલ્પનાબેનની સુંદર પ્રાર્થના વડે થઇ.ત્યાર બાદ જયશ્રીબેનને આવકારતા પ્રજ્ઞાબેને “ચિત્રલેખા”એ લીધેલી નોંધ ની વાત કરતા કહ્યું આપણા મહાગ્રંથ ની અને સર્જકોના પુરષાર્થની નોંધના સમાચાર જરૂર વાંચજો.
અંતમાં આશ્વાસન વિજેતા જયવંતીબેને પણ પોતાની વાર્તા વાંચી લેકોને જયશ્રીબેનના સાચા નિર્ણયનો અહેસાસ કરવ્યો.પ્રેક્ષકમાંથી શરદ દાદભાવાળાએ જયશ્રીબેનના નિર્ણયને સાથ પુરાવતા કહ્યું કે વાર્તા ખરેખર પ્રશંસાને પાત્ર છે,અને આપનો નિર્ણય યોગ્ય છે.
