બેઠક – ‘वाचिकं सर्व वाङ्ग्मयम्’ – 2 : વાગ્મી કચ્છી

મિત્રો,

જ્યાં સુધી નયનાબેન પટેલ બિમાર છે ત્યાં સુધી જયશ્રીબેન મર્ચન્ટ લિખિત વાર્તા વાગ્મી કચ્છીના અવાજમાં સાંભળો. મને આશા છે નયનાબેન જેવો જ આનંદ મેળવશો.

“તુમ આ ગયે હો નૂર આ ગયા હૈ” -જયશ્રીબેન મર્ચન્ટ

આ મહિનાના  વિષયને  અનુરૂપ એક સુંદર વાર્તા મુકેલ છે …

“તુમ આ ગયે હો નૂર આ ગયા હૈ”

મને બરાબર યાદ છે, તે દિવસે, ૨૦૧૬ની સાલ, ૪થી, જુલાઈ, અમેરિકાનો જન્મદિવસ હતો. ઘરના બધાં જ લોસ એન્જલસ ગયાં હતાં. સવારના આઠ વાગ્યા હતાં. હું આળસ મરડીને ઊભી થઈ. એક હાથમાં ચાનો કપ અને એક હાથમાં ‘ટાઈમ” મેગેઝીન લઈ, બહાર બેક યાર્ડમાં ગઈ. સવારના સૂરજના ખોળામાંથી ઓચિંતી જ કૂદકો મારીને નીકળેલી ગરમીનું બાળપણ હજુ મુગ્ધ વયમાં “આવું-આવું” કરી રહ્યું હતું. અહીં ફ્રીમોન્ટમાં મોસમ ખૂબ જ મજાની હતી. હું, મારા આઈ-ફોન પર, દેશી રેડિયો, “ભૂલે બીસરે ગીત” સાંભળતી, બેક યાર્ડમાં આરામ ખુરસી પર બેઠી ને ચાની સાથે, “ટાઈમ” મેગેઝીન ઉથલાવવા માંડ્યું. “ટાંઈમ” મેગેઝીને બ્લોગ્સ, કિન્ડલ, ડિજીટલ રીડીંગની દુનિયામાં હજુયે પોતાનું આગવાપણું જાળવી રાખ્યું છે. ચાની મજા લેતાં લેતાં હું વાંચી રહી હતી ને નજર એક એડવર્ટાઈઝ પર અટકી ગઈ. એક કોઈ હિપ્નોટિઝમથી ટ્રીટમેન્ટ આપવાની વાત હતી જેથી કોઈ ટ્રોમા કે ડીપ્રેશનમાંથી મુક્તિ મળી શકે. ન જાણે ક્યાંથી લગભગ પીસ્તાલીસ-પચાસ વરસ જૂની વાત યાદ આવી ગઈ ને મને યાદ આવી ગયા ડાહીકાકી…!

મારા પિયેરના ઘરની બાજુની વાડી, શામજીબાપાની વાડી કહેવાતી. અમારા ઘર અને શામજીબાપાની વાડીની વચ્ચે, માત્ર ૨ ફૂટ ઊંચી દિવાલ હતી. શામજીબાપાની વાડી નાનકડી હતી. જેમાં ફક્ત બે ઘર હતાં. વાડીના માલિક, શામજીબાપા દસેક વરસ પહેલાં, નિઃસંતાન જ ગુજરી ગયા હતાં. શામજીબાપાની વાડીમાં, એમનું અને એમના પત્ની ચંચળબાનું ૧ માળનું અને ૬ મોટા રુમોનું ઘર હતું. બીજું, બેઠા ઘાટનું, નાનું, ત્રણ રુમનું ઘર ડાહીકાકીને ભાડે આપ્યું હતું. એ બેઉ ઘરની આગળના ભાગમાં, મોટા વરંડા હતાં અને આંગણમાં ખૂબ જ જતનથી ઉછેરેલી ફૂલવાડીઓ હતી, જેમાં મોસમ પ્રમાણેના ફૂલો ખીલતાં અને આ ઘરોને સાચા અર્થમાં વાડી બનાવતાં હતાં. બેઉ ઘરની વચ્ચે એક મીઠા પાણીનો કૂવો હતો. એવું કહેવાતું કે શામજીબાપાની વાડીના કૂવામાં કદી પણ પાણી સૂકાતું નહોતું. વાડીના પ્રવેશદ્વાર પાસે એક બે રુમનું કાચું-પાકું, બેઠા ઘાટનું મકાન હતું, જેમાં વફાદાર, નેપાલી, ગુરખા -પતિ-પત્ની અને બે સંતાનો-નું કુટુંબ વસતું હતુ. આ આખુંયે કુટુંબ, ચંચળબાની વાડીની રખેવાળી, માળીનું કામ અને ઘરનાં બધાં જ બીજાં નાના-મોટા કામ કરવાની જવાબદારી ખૂબ જ ખંતથી નિભાવતું હતું. મને એટલું આજેય યાદ છે કે, મારા મા પાસે સાંજના બાંકડે બેસવા આવનારા રોજિંદા આડોશી-પાડોશીઓમાં ચંચળબા હતાં, પણ, દર ગણેશ ચતુર્થીને દિવસે, સવારે, ડાહીકાકી ખાસ અમારે ઘરે આવતાં અને સાંજની આરતીમાં આવવાનું નિમંત્રણ આપી જતાં. મા એમની સાથે, બાંકડે વાત કરવા બેસતાં. ડાહીકાકી માટે ચા-પાણી આપવા જો હું કે મારી મોટી બહેનોને જવું પડતું તો મા સામે પડેલી ટીપોય પર ટ્રે મૂકાવીને, તરત જ અમને પાછા મોકલી દેતાં. મને યાદ નથી કે અમે કદીયે ડાહીકાકીને ત્યાં ગયા હોઈએ પણ દર વરસે ડાહીકાકી ન તો આમંત્રણ આપવાનું ચૂકતાં અને ન તો અમે કદી જતાં, પણ બીજે દિવસે, ડાહીકાકી ગુરખાના છોકરા સાથે પ્રસાદ અવશ્ય મોકલતાં. મેં, મા અને મારાથી બાર વરસ મોટીબહેન સાથેની વાતચીતમાં સાંભળ્યું હતું કે ડાહીકાકી હિપ્નોટિઝમ-વશીકરણ, (સંમોહન) કરતાં. આ જ કારણસર, કદાચ મા અમને એમનાથી દૂર રાખતાં અથવા તો બહુ હળવા-મળવા ન દેતાં, એવું મારા શિશુ મનને લાગ્યું હતું. ડાહીકાકી ગણેશ ચતુર્થીનું આમંત્રણ આપવા ઉપરાંત, ક્યારેક બાંકડે બેસવા પણ આવતાં, ત્યારેય, મા એમને પૂરા માનથી આવકારતાં. મારા મમ્મીનો નિયમ હતો કે નાના-મોટા સહુને આપણા આંગણે એકસરખો આવકાર આપવો અને બને ત્યાં સુધી સાંભળેલી વાતોથી કોઈ તારવણી ન કાઢવી, હા, સચેત જરુર રહેવું એ શીખ અમને સહુ સંતાનોને પણ આપતાં હતાં. કદાચ, કોઈ પણ કારણસર, મા ડાહીકાકી સાથે સચેત રહેતાં હતાં, કોને ખબર, કેમ, પણ, એવું હું ત્યારે સમજતી થઈ હતી!

ડાહીકાકી રોજ સવારે, સાડા છ વાગે, without fail, પોતાના ઘરમાં અને વરંડામાં સાફ-સૂફી કરતાં બુલંદ અવાજે ભજનો ગાતાં. જે મને આજે પણ યાદ છે. એમનું એક ભજન મારા કાનમાં આજે પણ ગુંજે છે, “જેના મુખમાં રામનું નામ નથી તેનો મનુષ્ય તણો અવતાર નથી.” આજે ડાહીકાકીની યાદ આવી, સાથે, એ ભજન ગાતાં ગાતાં, વાળી-ઝૂડીને ઘર આંગણું સાફ કરતી વખતે એમના મુખ પરની અદભૂત આભા પણ યાદ આવી ગઈ, ન જાણે ક્યાંથી! આવા ડાહીકાકી હિપ્નોટિઝમ કરે, એ આજે હવે ન માની શકાય, પણ તે સમયે હું સાત-આઠ વરસની હતી, વધુ કઈં સમજી શકું એવું મારું ગજું પણ નહોતું! મારી સ્પષ્ટ સ્મૃતિ છે કે એ સમય દરમ્યાન, મેં માને એક દિવસ પૂછ્યું હતું કે “ડાહીકાકીના વર પણ શામજીબાપાની જેમ ગુજરી ગયા છે?” જવાબમાં માએ નાના-નાના બે-ત્રણ વાક્યોનો સાદો જવાબ આપ્યો હતો, “તું હજુ બહુ નાની છે. મોટાની વાતો તને નહીં સમજાય, તું તારે, જા રમ.”

અમે જ્યારે આઠમા ધોરણમાં આવ્યા ત્યારે અમારી સ્કૂલની જગ્યા બદલાઈ ગઈ હતી. બજાર ક્રોસ કરીને હું મારી બહેનપણીઓ સાથે એકલી આવતી-જતી થઈ હતી. માને બહુ કાકલુદી કરીને, એકલાં સખીઓ સાથે આવવા-જવાની મંજૂરી લીધી હતી. બજારમાં ખૂબ જ પ્રસિધ્ધ, જુમ્મનમિયાંની “ફરસાણ અને મિષ્ટાન હાઉસ” નામની દુકાન હતી. એક દિવસ હું સહેલીઓ સાથે ઘરે આવતી હતી તો જોયું કે ડાહીમાસી ત્યાં એપ્રન પહેરીને જલેબીની બાજુની ટ્રેમાં ફાફડા ગોઠવતાં હતાં. એમણે મને જોઈ અને કહ્યું “દિકરી, જલેબી ખાવી છે?” જુમ્મનમિયાં ગલ્લા પર હતાં અને કહે, “ડાહી, દિકરીને આપ, વાંધો નહીં.” જલેબી આજે પણ મને બહુ પ્રિય છે, પણ, મેં હસીને ડોકું ધૂણાવી ના કહી અને ઝડપથી ચાલી નીકળી. મારી ત્રણ બહેનપણીઓમાંથી એકે કહ્યું, “અરે, તું આ બહેનને ઓળખે છે?” મેં બાઘાની જેમ પ્રશ્નાર્થ ભાવથી જોયા કર્યું. અને વાત ત્યાં જ પૂરી થઈ ગઈ.

વરસો વિતતા ગયા. હું કોલેજમાં ગઈ. ડાહીકાકીના ભજનો મને સાડા છ વાગે જગાડી જ દેતાં, આથી મેં સાચા અર્થમાં, કોલેજના દિવસોમાં એલાર્મ મૂક્યું નહોતું. હવે મારે માને પૂછવું નહોતું પડતું કે ડાહીકાકીના પતિ, શામજીબાપાની જેમ ગુજરી ગયા છે! હું હવે મોટી થઈ ગઈ હતી અને ઘણું સમજતી પણ હતી. ડાહીકાકી અને એમના પતિ, લગ્ન પછી, પાંચ વરસ ગામમાં રહ્યા હતાં. પણ પછી, ગામનું ઘર મૂકી, ડાહીકાકીને લઈને મુંબઈ કામ કરવા આવ્યા હતા. એવું કહેવાતું હતું કે, ગામમાં, લગ્નના પાંચ વરસમાં ડાહીકાકીને કોઈ સંતાન ન થતાં, સાસરિયામાં સતત પજવણી થતી હતી. એવુંયે કહેવાતું હતું કે ડાહીકાકીએ એમના પતિને અલ્ટિમેટમ આપ્યું હતું કે “જો એ હવે ગામનું ઘર છોડીને જુદા રહેવા નહીં જાય તો, પોતે ગામમાં કૂવો પૂરશે!” ડાહીકાકી જુવાનીમાં ખૂબ રુપાળા અને દેખાવડાં હતાં. એમના પતિએ, ગામ છોડીને, મુંબઈમાં નસીબ અજમાવવાનું નક્કી કર્યું. આ રીતે શામજીબાપાની વાડીમાં ઘર ભાડે લઈને રહેવા આવ્યા. મુંબઈમાં નસીબે યારી ન આપતાં, વરસેકની અંદર જ, ડાહીકાકીના પતિ, “કમાવા માટે આફ્રિકા જાઉં છું” કહીને નીકળી ગયા. થોડો સમય તો એકાંતરે, ડાહીકાકીને પૈસા મોકલતાં હતાં પણ પછી એ બંધ થતાં, ડાહીકાકીએ જુમ્મનમિયાંની દુકાને કામ કરવું ચાલુ કર્યું. આ બધાં સમય દરમ્યાન, ચંચળબા એમના પડખે અડીખમ ઊભા રહ્યાં હતાં. ડાહીકાકીનું રુપ અનેક પરણિત અને અપરણિત પુરુષોને લોભાવતું, ને, બસ, એમાં ડાહીકાકી પર “હિપ્નોટિઝમ કરે છે”નું લેબલ લાગી ગયું હતું! આ બધું હું હવે બહારથી સાંભળતી અને મને આ બધું જ હવે સમજાતું પણ હતું.

ડાહીકાકીના ગણેશચતુર્થીના આમંત્રણ દર વરસે આવતાં અને દર વરસની જેમ, કેમ, અમે ન જતાં, ને એ ગુરખાના કોઈ કુટુંબ સભ્યની સાથે દર વરસે કેમ પ્રસાદ મોકલી આપતાં, એ પણ હવે સમજાતું જતું હતું. સાચે જ, કદાચ, હું હવે સમજણી થતી હતી! જુમ્મનમિયાં ઘણી વાર, બપોરે, દુકાન બે કલાક માટે બંધ હોય ત્યારે, ડાહીકાકીને ઘેર આવતાં અને ત્યાં જ બપોર ગાળીને દુકાને જતાં. ધીરે-ધીરે, આ રોજનો ક્રમ થતો ગયો. લોકો વાતો કરતાં હતાં પણ, જુમ્મનમિયાંની ધાકને લીધે અથવા ચંચળબાની શાખને લીધે કોઈ વધુ કઈં બોલતું નહોતું. એકાદ વાર, સમાજના કહેવાતા આગેવાન, બે-ચાર ભાઈઓ સાથે મળીને, ચંચળબા પાસે ડાહીકાકી માટે અજુગતું બોલવા આવ્યાં તો ચંચળબાએ એમને રોકડું પરખાવી દીધું હતું, “જુઓ ભાઈ, તમારી પણ મા-બહેનો અને દિકરીઓ છે. એમના પર કોઈ દિ’ આવું વિતે નહીં, જેવું ડાહી પર વિત્યું છે ભર જુવાનીમાં, એની દુવા માગો. ડાહીને એની રીતે જીવવા દ્યો. તમને એ નડતી હોય તો ક્યો. નહીં તો, મને બરાબર ખબર છે કે તમને બધાયને શેની ચૂંક આવે છે!” તે દિવસ પછી કોઈ ચંચળબાને કશુંય ડાહીકાકી માટે કહેતું નહીં. ચંચળબા, સાચા અર્થમાં ડાહીકાકીની ઢાલ હતાં.

મારી કોલેજ પૂરી થઈ અને હું અમેરિકાથી ભણીને પાછી આવી ગઈ હતી અને એક ફાર્મા્યુટીકલ કંપનીમાં કામ કરતી હતી. એક દિવસ, સાંજના, હું ઘરે આવી. થોડી વારમાં ડાહીકાકી, મા પાસે બાંકડે બેસવા આવ્યાં. હું ચા આપવા માટે ગઈ તો મારા માથે હાથ મૂકીને બોલ્યાં, “ગણપતિબાપા તારું ભલું કરે.” હું અંદર ગઈ, અને થોડીક ગળગળી પણ થઈ ગઈ. એમના એ શબ્દોની સચ્ચાઈ મારા અંતર-મનને સ્પર્શી ગઈ હતી. એમના જવા પછી, માને મેં પૂછ્યું કે ડાહીકાકી હજુયે ફરસાણની દુકાને કામ કરે છે તો એમણે મને જણાવ્યું કે હું અમેરિકા હતી એ દરમ્યાન, એમના પતિ, આફ્રિકાથી ઓચિંતા જ પાછાં આવ્યાં હતાં, કોઈક અસાધ્ય રોગ લઈને. ડાહીકાકીએ જુમ્મનમિયાંની દુકાને કામ કરવા જવાનું મૂકી દીધું અને ખૂબ દિલથી એમની સેવા કરી પણ બે-ત્રણ મહિનામાં જ એમનું મૃત્યુ થયું. એમના પતિના જીવન વિમાના પૈસા ડાહીકાકીને મળે એટલી વ્યવસ્થા અંતમાં, એમના પતિ કરતાં ગયાં હતાં, જેથી, ડાહીકાકીને કદી કામ ન કરવું પડે. માના અવાજમાં ડાહીકાકી માટે સહાનુભૂતિ ચોખ્ખી સંભળાતી હતી. કોણ જાણે કેમ, મને માના અવાજની અનુકંપા ગમી હતી, ખૂબ ગમી હતી. બે ચાર દિવસમાં, મેં એ પણ નોટિસ કર્યું કે જુમ્મનમિયાંનું દરેક બપોરે આવવાનું ચાલુ હતું. એક દિવસ, હું બહારથી આવી ત્યારે, શામજીબાપાની વાડી સામે જુમ્મનમિયાંની પત્ની, એના ત્રણ જુવાન દિકરાઓ સાથે, બૂમો પાડીને, રડતાં રડતાં, અનેક અપશબ્દો બોલીને ડાહીકાકીને ભાંડી રહી હતી. વફાદાર ગુરખાના કુટુંબના એકે એક સભ્યોએ આ લોકોને કંપાઉંડમાં આવતાં રોકી રાખ્યાં હતાં. જુમ્મનમિયાંની પત્ની અને એની આ ભવાઈનો સાર એ હતો કે જુમ્મનમિયાંની જુવાન દિકરીના લગ્ન જુમ્મનમિયાંના લગ્નેતર સંબંધોને કારણે તૂટી ગયાં હતાં, જેની બધી જવાબદારી ડાહીકાકી પર નંખાઈ રહી હતી! તમાશાને તેડું ન હોય, ને, જોતજોતાંમાં, લોકો જમા થઈ ગયાં. ચંચળબા, બહાર જે ભીડ એકઠી થઈ ગઈ હતી એને, અને જુમ્મનમિયાંની પત્નીને, શાંત પાડવાની કોશિશ કરતાં હતાં. ડાહીકાકી ઘર બંધ કરીને બેસી રહ્યાં હતાં, એવું ત્યાં જોરજોરથી બોલાતું હતું એ પરથી લાગ્યું. અમે પણ અમારી અગાશી પરથી આ તમાશો જોવામાં શામિલ હતાં. મે, ત્યારે માને કહ્યું, “અરે આટલાં વરસો પછી એમને આમ ભાંડવાનું યાદ આવ્યું?” માએ મારી સામે એક પ્રશ્નાર્થ નજર કરી અને મેં કહ્યું, “વોટ? મા, હું એડલ્ટ છું! ઓકે?” પછી અમે મા-દિકરી કઈં પણ બોલ્યાં વિના નીચે ઊતરી ગયાં. ચંચળબા અને ગુરખાનું કુટુંબના સભ્યો, આ ટોળાની અને ડાહીકાકીની વચ્ચે એક અડીખમ દિવાલ સમ સતત ઊભા રહ્યાં હતાં. બે કલાક સુધી ભીડ ત્યાં જમા રહી અને જુમ્મનમિયાંની પત્ની એના જુવાન દિકરાઓ સાથે મળીને ડાહીકાકીને ગાળો આપી, સતત ભાંડતી રહી હતી.

બીજે દિવસે, વહેલી સવારે, ડાહીકાકીના ભજનને બદલે, પોલિસની સાયરનના અવાજથી જાગીને, હું સફાળી ઊઠી ને શું થયું છે, એ જોવા પાછળની અગાશીમાં ગઈ. મા અને ભાઈ ત્યાં જ હતાં. ડાહીકાકીનું અચેતન શરીર એમના આંગણાંમાં પડ્યું હતું. જુમ્મનમિયાં એમના શરીર પાસે, આંસુ સારતાં, ગુમસુમ ઊભાં હતાં. ચંચળબા ચોધાર આંસુએ રડી રહ્યાં હતાં. બીજાં થોડા આડોશી-પાડોશીઓ પણ ત્યાં ભેગાં થયાં હતાં. મેં માને પૂછ્યું, “શું થયું ડાહીકાકીને?” માની આંખમાં પણ આંસુ હતાં. “ડાહીએ ગઈ કાલે રાતે કૂવામાં પડીને આપઘાત કર્યો! હું ત્યાં જાઉં છું, તારે એમના છેલ્લા દર્શન કરવા આવવું છે?” મારી આંખોમાં આંસુ આવ્યાં અને માને, ભેટી પડી! હું અને મા, ડાહીકાકીના આંગણે, એમના મૃતદેહના દર્શન કરી પાછાં આવ્યાં ત્યારે પણ, ડાહીકાકીના નિશ્ચેટ મુખ પર, “જેના મુખમાં રામનું નામ નથી” ભજન ગાતી વખતની જ, આભા જ નહીં, પણ, જે, એક અદભૂત નૂર હતું, તે મને આજે, એ હિપ્નોટિઝમની જાહેરાત વાંચીને, યાદ આવી ગયું!

મારા આઈ-ફોન પર, દેશી રેડિયો પર, એનાઉન્સમેન્ટ આવી રહી હતી, “અબ આપ સુનેંગે, ૧૯૫૮કી, ઉસ વક્તકી ઓફબીટ ફિલ્મ, “ફિર સુબહ હોગી”કા યહ ગાના, “વો સુબહ કભી તો આયેગી”, જિસમેં રાજ કપૂર ઔર માલા સિંહાને અપની અદાકારીકે જલવે બિખેરે થે!

બસ!

મનની મોસમમાં ખીલતા જયશ્રીબેન મર્ચન્ટ

મોસમનો સ્વભાવ ખીલવાનો છે પણ મોસમ આવે ત્યારે મુજવણ લાવે ત્યારે.શું .?હા સવાલોનું તોફાન સર્જે છે ! મનની મોસમનું ખીલવું શું કરું? પ્રેમના પડઘાને પડદામાં કહો, કઈ રીતથી રાખવા? સાવ કુંવારી ને જાદુભરી હવાનું શું કરું? બારાખડી સ્પર્શની  કેવી રીતે ઉકેલી શકાય ?હાજરી વિનાના પણ આશ્લેષ અને આલિંગન આપે ત્યારે  શું કરવું ,અહી પ્રશ્ન જ પ્રેમનું જતન કરે છે. જેણે પ્રણયને શૃંગારના કંકુ-ચોખાથી પોંખ્યા છે , પોતાને ઓતપ્રોત કરીને પ્રેમની દરેકે દરેક ક્ષણોને જાદુભરી બનાવીને મ્હાલી છે એવા બે એરિયાના કવયિત્રી જયશ્રીબેન મર્ચન્ટ,એક સંવેદનાથી ભરપુર  વ્યક્તિત્વ છે ,પ્રેમાળ માતા, પ્રેમાળ પત્નીએ વિજ્ઞાનની લેબમાં પ્રેમનું શબ્દોમાં રૂપાંતર કરી પ્રેમને લીલોછમ રાખ્યો છે, પતિના સ્નેહને હૃદયમાં  ટહુકો કરતો  હજી પણ માણે છે માટે જ  એમના પ્રેમ કાવ્યોમાં સચ્ચાઈ અને અનુભૂતિનું ઊંડાણ છે. કવિતામાં લાગણીની શિખરની ટોચ જેવી તીવ્રતા છે.ગળાબૂડ પ્રેમ કરતી વ્યક્તિ છુપી રહેતી નથી તેવુ જ  જયશ્રીબેનનું. છે તેમના આંસુ ચાડી ખાઈ આધાર આપે છે.એમને પહેલીવાર ક્યારે મળી હતી યાદ નથી આવતું પણ પછી વારંવાર મળી એમને મેં વાંચ્યા છે એમણે પ્રણયની તીવ્ર અનુભૂતિ વિરહમાં અને વિદાયમાં અનુભવી છે.પતિની મીંચાયેલી પાંપણના પડછાયામાં હજી પણ એ ચાલે છે અને એટલેજ એના આંસુઓ ભોંયતળીયે દાટવાની કોશિશમાં શબ્દોના ફૂલ ઉગાડ્યા છે.એમના પ્રેમનો વૈભવ લઈને એ મહાલે છે.એમની પાસે યાદ છે, વિરહ છે, વ્યથા છે, સ્મુતીમાં કોઈ જીવે છે.ચહેરો આંખોમાં છે, સ્પર્શ હજી પણ અંગેઅંગમાં છે ,શબ્દો હજી પણ કાનમાં જ છે અને એનું હ્રદય  દિલમાં હજી ધબકે છે, માટે યાદ આવતા હજી પણ પ્રેમના કુંપળો ફૂટે છે, ખભાને પાંખ આવે છે ,કોયલ ટહુકે છે, અને મનની મોસમ ખીલતા જાદુભરી હવા સુગંધ લહેરાવે છે.હાથની કલમ વાંસળી બની સુર લહેરાવે છે,મન ગેરહાજરીમાં પણ  હાજરીનો વૈભવ માણે છે..  અને મનની મોસમમાં વસંત આવે  છે… અને એમની કલમે શબ્દો સર્જાતા કવિતા રચાય છે.

ચમત્કાર ખંડ ૧

ગઈ કાલે રાતે, સપનામાં તમે,

મૂકી ગયા હતા, મારા ઓષ્ઠદ્વય પર,

કુંવારા ચુંબનની કુંવારી કળી…! .

…સવારે ઊઠીને જોઉં તો દર્પણમાં…

પારિજાતની સૌરભના ઢગલે ઢગલામાં દટાયેલી હું….!

ખંડ ૨

સપનાની શેવાળી ભૂમિ પર જ તો હું ચાલતી હતી ને લપસી પડી..

ત્યારે, તમારા શ્વાસોનું આલિંગન માણતી હું!

આંખો ખૂલતાં જ મળી આવી મને બર્ફીલા શ્વાસોના પ્રદેશમાં,

આજન્મ મુક્તા હિમશીલાના સ્વરુપે…!

ખંડ ૩ યાદ છે,

હજુ તને, એ આપણું સમંદરના કિનારે,

ફેનરાશિની સ્નિગ્ધતાને રોમરોમથી પીવાનું?

ને, એક જબરજસ્ત મોજું આવરી લેતાં જ  ઠંડા તરંગની જ્વાળામાં લપેટાઈને,

આપણું એ ખાક થઈ જવા માટે આતુર થવાનું? …

આજે એ સાગરતટે જાઉં છું ત્યારે, ન જાણે કેમ,

સાગરના એ મોજાંની ભભૂકતી આગનું મને આવરી લેતાં જ અફાટ, બર્ફીલા રણમાં રુપાંતર થઈ જાય છે! . . . .

. જયશ્રી લિનુ મરચંટ

************************************************

શું કરું

આંખો મહીંના સૌ સપનાનાં ઝાંઝવાનું શું કરું?
પણ સાવ કુંવારી ને જાદુભરી હવાનું શું કરું?

ફૂલોય શામિલ છે અહીં તુજ સંગ આ સાજિશ મહીં;
પણ તુજ સુગંધોને લઈને વાતા સબાનું શું કરું?

વાંકને અહીં ક્યાં શોધવા, દૂરીના તો આ આપણી?
તેં દરવખત જે મોકલ્યા એ કારણ બધાનું શું કરું?

ક્યાં રોમરોમે ઉગવવા સ્પર્શના પરપોટા અહીં?
અમથા જ સાવ કમોસમી વાદળ-ઘટાનું શું કરું?

પડઘાને પડદામાં કહો, કઈ રીતથી રાખવા?
પવન ચીરીને આવતી અતીતની સદા*નું શું કરું?

– જયશ્રી વિનુ મરચંટ

(સદા* – પુકાર)

(સબા* – સુગંધોને લઈ આવતો પવન)

************************************************

આવે છે!

લઈ પથ્થરો હાથમાં લોકો ભલેને મારવા આવે છે!
જોવું છે કે ક્યારે ખુદ ખુદા મને ઉગારવા આવે છે!

દુઃખોની અવિરત વર્ષા અને પહાડ જેવી જિંદગી!
જોઈએ ક્યારે કૃષ્ણ આ ગોવર્ધન ધારવા આવે છે!

ખેલ છે અંતે તો ઉછીની આવરદાનો આ જગમાં,
હો જો આયુષ્ય બાકી તો તરણુંય તારવા આવે છે!

ઓઢીને તડકો, ઝાકળ પણ શાંતિથી પોઢી જાય છે!
રાત અને ચાંદની ઝાકળને શું રમાડવા આવે છે?

વિખરાયેલા કેશ લઈ ક્ષિતિજની પાર તાકતી રહી!
જોઈએ કોઈ છે જે આ ઝુલ્ફોને સંવારવા આવે છે!

“ભગ્ન” માફી માગ, તો ખુદા કરશે બધાય ગુનાહો માફ!
કબરમાં તારી આ બોજો ક્યાં બીજા વેંઢારવા આવે છે?

ને પછી…..

કોશેટામાં પોષાયેલી અટકળની બંધ આંખો, ને પછી,
અટકળને અંધ પાંખો ફૂટે, ને પછી
એ…ને…અટકળ ઊડી, ઊડી, ને એવી તે ઊડી, ને પછી,
ને પછી, અટકળ બની ગઈ અફવા, ને પછી,
અફવાને ફૂટે ચારેકોરથી શતશત ચરણ, ને પછી,
ચરણોની હરણફાળ, અંધ પાંખોનો ફરફરાટ, ને પછી,
ઊડી ઊડીને અફવા થાકે, ને પછી,
ચરણ સંકોરે, અંધ આંખો ખેરવે, ને પછી,
કોશેટામાં પાછી પેસીને ઉઘાડે બંધ આંખોને, ને પછી,
કોશેટામાં ડંકાની ચોટ પરથી એલાન કરે કે “હું અટકળ નથી, અફવ નથી,” ને પછી,
છાતી ઠોકીને કહે, હિંમતભેર કે, “હું જ સત્ય છું!”, ને પછી,
કોશેટાની પંચાયતી અદાલત પાસે મ્હોર મરાવે એના સત્ય હોવાના દાવા પર, ને પછી,
ત્યારથી કોશેટામાં સત્ય, અટકળ અને અફવાની ગુલામી કરે છે….!

૩. મળશે તો?

શોધવા નીકળીશ રાહબર અને ખુદ ખુદા મળશે તો?

વિધીના લેખ રૂપે, સાંગોપાંગ, વીધાતા જ મળશે તો?

સેજ, મેડી, બારી, બારસાખ બધાં અવાચક થઈ જશે,

બનીને ચાંદ, દુલ્હન રૂપે મારી પડખે તું જો મળશે તો.

એક અડપલું અમથું નજરનું કર્યું, ત્યાં હતી શી ખબર?

મારા હાથમાં મહેંદીના વનનાં વન પછી મળશે તો.

કસુંબલ આંખોનો કેફ કરતાં પછી મને બીવડાવો નહીં,

વીદાય, વ્યથા અને વેદનાનાં વમળ મને જો મળશે તો?

જેને અક્ષરરૂપે પામવા, જીવનભર બસ ઝુર્યા કર્યું,

‘ભગ્ન’ કબર પર પછી એના જ હસ્તાક્ષર મળશે તો?

૪.જિંદગી ગઈ સરી…!

નામ લઈ એમનું લ્યો, જુઓ, શું ય હું ગઈ કરી!

ઝાંઝવાના હતા સાગરો એ બધાય હું ગઈ તરી!

હું જ છું પ્રતિબિંબો મહીં કે કોઈક બીજું જ છે?

શોધતાં આ જવાબો સૌ અહીં જિંદગી ગઈ સરી!

બાવરી રાધા લ્યો એકલી જ થઈ બદનામ પણ!

શ્યામની બાંસુરી મન જ રાધાનું હતી ગઈ હરી!

છે અહીં ક્યાં એવુંયે કશું જેનાથી હુંય જાઉં ડરી?

પણ જોયો આયનો ઓચિંતો, હું ય લ્યો ગઈ ડરી!

બાગમાં તો કશું કોઈનું ય બગડ્યું જ છે ક્યાં?

ભર વસંતે કળી એક ખીલ્યા વિણ જ ગઈ ખરી!

સર્જક …જયશ્રી વિનુ મરચંટ

વેલેન્ટાઈન દિન નિમિત્તે

 

હું જયશ્રી વિનુ મરચંટ, આપ સહુ, “બેઠક”ના સાથીઓને, વેલેન્ટાઈન દિન નિમિત્તે શુભ કામનાઓ પાઠવું છું કે આપ સહુ પ્રણયને શૃંગારના કંકુ-ચોખાથી પોંખો, એટલું જ નહીં પણ પ્રણય-શૃંગારને સાયુજ્યમાં ઓતપ્રોત કરીને દરેકે દરેક ક્ષણોને જાદુભરી બનાવીને મ્હાલો.  યુગોથી અભિસાર, શૃંગાર અને સાયુજ્યને આદિકવિ વાલમિકીથી માંડી આજના યુવાન પેઢીના અનોખા ગઝલકાર ને કવિ અનિલ ચાવડા સુધીના સૌ પોતાના કવનમાં સમયની માંગ પ્રમાણે આલેખતા આવ્યા છે, છતાં પણ એના યૌવનના થનગનાટમાં કોઈ જ કમી આવી નથી કે નથી એના આકર્ષણમાં ઓટ આવી.  આપ સહુને આજના આ પ્રેમના મહિમાના દિવસે હું એક કોડભરી મુગ્ધાના કુંવારા સપનામાં થનગનતા અભિસાર અને શૃંગારની સફર પર લઈ જાઉં છું કે જે યુવાનીમાં એના પ્રેમી સાથેની પળનીયે જુદાઈ સહન કરી શકતી નથી અને જ્યારે વિરહની એકલતા સહેવી પડે છે તો પોતે “આજન્મ મુક્તા” હિમશીલાના સ્વરુપે જીવવાનો અભિશાપ જીવી રહી છે એવું મહેસૂસ કરે છે. સમય વહે છે ને પછી તો સાથ હોવા છતાંયે જાણે એ અભિસારની ઉષ્મા અને શૃંગારની જ્વાળાઓ ઠરી જાય છે તો જે બર્ફીલા રણ જેવી જિંદગીમાં રહેંસાવું પડે છે એ વિષમતા જીરવવી ખૂબ ભારી પડે છે. કહે છે કે મિલનની મસ્તીનો કેફ જેટલો પ્રેમનો મહિમા ગાય છે એથી વધુ તો પ્રણયની તીવ્ર અનુભૂતિ વિરહ અને વિદાયમાંથી થાય છે. “મરીઝ”નો શેર યાદ આવે છે,  “બધો આધાર છે એના જતી વેળાના જોવા પર, મિલનમાંથી મળતા નથી પ્રણયના પૂરાવાઓ!” વેલેન્ટાઈનના દિવસે પ્રેમની આ જ પરિસીમાને મારા આ કાવ્ય “ચમત્કાર”માં ૩ નાના ખંડોમાં આલેખી છે. આ કાવ્ય “કવિતા”ના ઓક્ટોબર ૧૯૮૩ના શૃંગાર અંકમાં પ્રસિધ્ધ થયું હતું. વેલેન્ટાઈનમાં મિલનનો વૈભવ તો હોય જ પરંતુ વિદાય ને વિરહ વિના મસ્તીને એના “ફુલ ફોર્મ”માં માણવી કે મ્હાલવી શક્ય જ નથી. આશા છે કે આપ સહુને આ કાવ્ય ગમશે. Wishing you all a Happy Valentine Day.

ચમત્કાર ખંડ ૧ ગઈ કાલે રાતે, સપનામાં તમે, મૂકી ગયા હતા, મારા ઓષ્ઠદ્વય પર, કુંવારા ચુંબનની કુંવારી કળી…! . સવારે ઊઠીને જોઉં તો દર્પણમાં… પારિજાતની સૌરભના ઢગલે ઢગલામાં દટાયેલી હું….! ખંડ ૨ સપનાની શેવાળી ભૂમિ પર જ તો હું ચાલતી હતી ને લપસી પડી.. ત્યારે, તમારા શ્વાસોનું આલિંગન માણતી હું! આંખો ખૂલતાં જ મળી આવી મને બર્ફીલા શ્વાસોના પ્રદેશમાં, આજન્મ મુક્તા હિમશીલાના સ્વરુપે…! ખંડ ૩ યાદ છે, હજુ તને, એ આપણું સમંદરના કિનારે, ફેનરાશિની સ્નિગ્ધતાને રોમરોમથી પીવાનું? ને, એક જબરજસ્ત મોજું આવરી લેતાં જ  ઠંડા તરંગની જ્વાળામાં લપેટાઈને, આપણું એ ખાક થઈ જવા માટે આતુર થવાનું? …આજે એ સાગરતટે જાઉં છું ત્યારે, ન જાણે કેમ, સાગરના એ મોજાંની ભભૂકતી આગનું મને આવરી લેતાં જ અફાટ, બર્ફીલા રણમાં રુપાંતર થઈ જાય છે! . . . . . જયશ્રી લિનુ મરચંટ

 

વિનુ મરચન્ટ વાર્તાસ્પર્ધા-૨૦૧૭ (6) “બસ હવે નહિ”

હિમતલાલ જોશી -અતા ઉમર -૯૫

 

“બસ હવે નહિ” 

તે દિવસે આખું ગામ એક જ વાત કરતુ હતું પ્લેગ દિવાળીને ભરખી ગયો,હવે આ બચાળી છોડયું માં વિનાની શું કરશે? દિવાળી અરશીની એક  સુશીલ અને વહેવાર કુશળ  પત્ની હતી.. અરશી બિચારો આ વિયોગ કેમ ઝીલશે?  

અરશી સૌરાષ્ટ્રના  બારાડી તરીકે ઓળખાતા  વિસ્તારના  ભોગાત ગામમાં ઉચ્ચ જ્ઞાતિનો  માણસ પોતાના કુટુંબ કબીલા સાથે રહેતો હતો.  તેને સો વીઘા  ખેતી માટેની જમીન હતી  . જમીન બહુ વખાણીએ એવી નહોતી,પણ  તેમાં પોતાનું ગુજરાન અને બીજો ઘર ખર્ચ સારી રીતે નીકળી જતો હતો.અરશીને માટે પત્નીનો વિયોગ  આકરો હતો અને  ઉપરથી   ત્રણ  વહાલના ઉછાળા  મારતી  દિકરીઓને જોઈ આખો ભરાઈ જતી.અરશી  ખાસ મોટો નહતો માંડ પચ્ચાસ  વરસ હશે . પણ ત્રણ દિકરીઓનો બાપ હતો એમાં મોટી દિકરી મેનકા ચૌદ વરસની હતી.ગૌર વર્ણની મેનકા  અતિ રૂપાળી  રૂપ રૂપનો અંબાર હતી. હું ત્યારે એને ખુબ જોતો મને મેનકાની મીઠી  વહાલપ ભરી  મશ્કરી સાંભળવી ગમતી, હું મારી જાતને સદ્ભાગી માનતો. એ અરસામાં મારી મેનકા સાથે સગાઈ થવાની વાતો ચાલતી હતી,પણ  મેનકા સાથેની મારી સગાઈ  શક્ય ન બની.મેનકા જેટલી રૂપાળી અને દેખાવડી હતી તેટલીજ રૂઆબદાર અને સ્વમાની હતી,મેનકાનું એક વાક્ય મને  હજી યાદ  છે જે ભુલાતું નથી,  
” હાળા  તારા બાપને  ધમકી  આપ અને કહે કે મેનકા સાથે  જો મારુ સગપણ નહીં થાય તો હું બાવો થઇ જઈશ ” પણ મેનકાને એ ખબર ન હતી કે તેની સાથેની સગાઈ  ન થવાનું કારણ  મારા બાપ નહી એની ગરીબી છે. આમ અમારા લગ્નને ગરીબી આડી આવી.

દિવાળીના મૃત્યુ પછી  અરશી બહુ ઉદાસ રહેતો, દિવાળીનો વિયોગ  એનાથી સહન નહોતો થતો.ઘર સંભાળવાની  જવાબદારી પણ અર્શી  માટે વધુ હતી. મેનકાથી  પોતાના બાપનું  દુ :ખ જોવાતું ન્હોતું.
ગામ ના લોકો સમજાવતા કે તારે ત્રણ દીકરીઓને વળાવવાની છે આમ દુ;ખી રહીશ તો આ છોડી ઓનું શું થશે ભાઈ પરણી જા,અને ઘર સંભાળવા વળી લઇ આવ તો ઘર સચવાય,બધાના આગ્રહ થી અરશી પોતાના માટે  સ્ત્રીની શોધમાં નીકળી પડ્યો. 

આખરે ઘણી મહેનતના અંતે એને ઓઝત કાંઠાના ગામ બામણાસામાં એક  સ્ત્રી મળી, નામ કડવી. એનું સગપણ ઘડીકમાં થતું નોતું  અને એ  ઉંમરની પણ વધી ગઈ હતી. કડવીનો બાપ  જોગો  અરશી સાથે  પોતાની દિકરી  કડવીનું સગપણ કરવા તૈયાર થયો. અરશી ખાધેપીધે સુખી હતો. અને ઉંમર પણ ખાસ નહોતી,જગા એ અરશીને ચા પીવડાવતા બોલ્યો જો તારે ત્રણ દીકરીઓ છે અને મારી દીકરીના આ પહેલા લગ્ન છે, પણ એક વાત કહેવી છે. “મને આ લગ્ન મંજુર છે પણ ..” “બોલો શું વાત છે ?”

“તું મારી શરત માને તો!”

“શરત કેવી શરત?”

“તો સંભાળ …..”

અરશી મુંજાણો થોડો વિચાર કરીને  કહ્યું, હું તમને જવાબ મોકલાવીશ મને ઘડીક વિચાર કરવા દયો, કહી અરશી  પોતાને ઘરે  પાછો આવ્યો.રાત આખી વિચારમાં અર્શી પડખા બદલ્યા કરતો, જાગતો રહ્યો.એનું મન કેમય માનતું ન હતું.હું દિવાળીને શું જવાબ આપીશ,એનો આત્મા કેવો કચવાશે,આખી રાત આમ જ વિચારો કરતા કાઢી. મારી દીકરીઓનું શું થશે ? માં વિનાની મારી દીકરીઓ સાવ ઓશિયાળી થઇ જશે ..દીકરીઓ જન્મી ત્યારે વિચાર નોહતા આવ્યા તેવા વિચારે અરશીને મુંઝવી દીધો. 
દીકરી જન્મી ત્યારે આખા ગામે કહ્યું હતું આ દીકરીને દૂધ પીતી કરી દે પણ એ ટસનો મસ ન થયો અને એક પછી બે અને પછી ત્રણ એમ બધી દીકરીને લક્ષ્મી નું રૂપ ગણી અપનાવી લીધી.હું મારી દીકરીઓને વહાલથી મોટી કરીશ.     

જુના વખતમાં ભારતમાં અમુક જ્ઞાતિઓમાં  દિકરીને  દૂધના  ભરેલા વાસણમાં  બુડાળીને  મારી નાખવામાં આવતી  અને આવા પ્રકારની ક્રૂરતાને  દિકરીને  દૂધ પીતી કરી છે.એવું રૂપાળું નામ આપવામાં આવતું અને હાલ ભૃણ હત્યાથી  દિકરીને  અમુક લોકો તરફથી મારી નાખવામાં આવે છે.ભારતમાંજ આવું બનતું એવું નથી. ઇસ્લામ ધર્મની ઉત્પત્તિ થતાં પહેલાં  અરબ  લોકો પણ  જીવતી દિકરીને  દાટી દેતા હતા , અને એમાંય  જે જ્ઞાતિમાં  દહેજ પ્રથા છે.એવી જાતિઓમાં  દિકરી  બહુ અળખામણી હોય છે.પણ દિકરીનો  બાપ પ્રત્યેનો પ્રેમ  કલ્પનામાં ન આવે એવો હોય છે. 

અરશીને કોઇ ઉપાય સુજતો ન હતો  ઘરે આવ્યા પછી બહુ  ઉદાસ રહેતો હતો. મેનકાને પોતાનો બાપ ઉદાસ રહેતો એ જોવાતું ન હતું, બાપુ કૈક બોલે તો ખબર પડે ? એ તો જ્યારથી આવ્યા છે ત્યારથી બસ આમ જ ઉદાસ દેખાય છે.દીકરીનો પ્રેમ જ તેમની તાકાત હોય છે.નાની ઉમરની મેનકા માના મૃત્યુ પછી બહુ જલ્દી મોટી થઇ હતી.  બાપની ઉદાસીનતા ન સહન થવાના કારણે  મેનકાએ  બાપને કયું….

બાપા  તમારી ઉદાસીનતા દૂર કરવા  હું શું કરું આમ ઉદાસ રહો એ ન ચાલે ,.પણ કૈક બોલો તો ખબર પડેને. તમને કૈક થશે તો અમારું કોણ ?

પણ અરશી મૂંગો રહેતો.અને વાતને ટાળતો.

બાપ પ્રત્યે અતિશય પ્રેમ ધરાવતી  મેનકાએ  એક દિવસ અરશીને  કીધું કે હું  તમારી ઉદાસીનતા  દૂર કરવા અમે સૌ તૈયાર છીએ,મારાથી  બને એટલું બધુંજ કરી છૂટવા હું તૈયાર છું.

થાકીને અરશીએ  પેટછુટી વાત કરી કે  એક માણસ  પોતાની દિકરી  સાથે  મારાં લગ્ન કરી આપવા તૈયાર છે.પણ  એની એક શરત છે.

તો ઝટ કહો ? બાપુ !

તમે ક્યાં અટક્યા છો ? શું પૈસા માંગે છે ?

નાના બેટા મારી કહેતા જીભ કચવાય છે. 

બાપુ આ દીકરીઓ પર વિશ્વાસ નથી ?

શું કહું તને એના  મૂર્ખ  દિકરા  સાથે  તારાં  લગ્ન મારે કરી આપવા પડે  . 

બસ આટલી અમથી વાત બાપુ,  ને આમ કેટલા દિવસ તમે સોસવાયા ? 

આ મારી નાની બહેનોને માં મળશે બાપુ કેમ ભૂલી ગયા દીકરીને ગાય દોરે ત્યાં જાય…મારું તો ભાગ્ય જ્યા લખ્યું હોય ત્યાં મારે જવાનું ,.. મારી જરાય ચિંતા નહિ કરતા તમ તમારે શરત માની લ્યો, આ મેનકાનું વચન છે હું તમે કહેશો ત્યાં લગ્ન કરીશ.

અને મેનકા  પોતાના બાપને મુક્ત કરવા અને બહેનનું  સુખ જોવા માટે  મૂર્ખ છોકરા સાથે લગ્ન કરવા તૈયાર થઈ ગઈ  અને  એક દિવસ લગ્ન લેવાઈ ગયા,પોતાની જ નણંદ  એની માં બની ઘરમાં પ્રવેશે  અને સાથે  પોતાના બાપના મુર્ખ સાળા  સાથે મેનકાના પોતાના જીવનની શરૂઆત કરે છે.

કડવીતો અરશીને પરણ્યા પછી સુખી હતી . પણ તે માં ન બની શકી. 
સાવકીમા મેનકાની  નાની  બહેનોને  દબાવી ધમકાવી માર મારીને  એની પાસેથી સખ્ત કામ લેતી . છોકરીયું  પોતાના બાપ આગળ ફરિયાદ ન કરી શકતી, કેમકે  બાપ કશું કરી શકે એમ ન હતો.ઉલટું  ફરિયાદ કરવાથી  પોતાની નવી મા  કડવીના રોષનો ભોગ બનવું પડતું અને આ બાજુ  મેનકા  પોતાના મૂર્ખ પતિ  ના દબાણ માં રહેતી  મેનકાનો  એવો દિવસ ભાગ્યેજ જતો કે   જે દિવસે  પોતાના મૂર્ખ પતિના  હાથનો માર  ખાવો  ન પડ્યો હોય.

આવા ત્રાસથી કંટાળી  મોકો જોઈને  મેનકા  પોતાના પિયર જતી રહી. પણ  પિયરમાં  પોતાની નવી મા   પોતાની  નણંદ હતી ,  એને  પોતાના ભાઈને તરછોડીને આવેલી  ભાભી ઝેર જેવી લાગે એટલે કડવીએ પોતાની ભાભી ઉપર ત્રાસ વર્તાવવો શરુ કર્યો.  

અરશીને દિકરી  ઉપરના ત્રાસની ગંધ આવી  ગઈ , એટલે  અરશીએ  એના ભાઈને ત્યાં  જૂનાગઢ  મોકલી  આપી.દીકરી તને સોપું છું સંભાળ જે.પણ એના ભાઈની પત્ની  એકદમ હલકી જાતની હતી   અને તે  જુવાન છોકરીઓને  ફોસલાવી  પોતાને ઘરે લાવી  એમની પાસે કુકર્મ કરાવતી એને આ  મેનકા તો સોનાના ઈંડા દેતી મરઘી લાગી  એનું રૂપ જોઈને  ઘરાકો આવતા  કુકર્મ કરાવતી  અને મેનકા એના માટે કમાણીનું  જબરું સાધન થઇ ગઈ. 

સમય જતા એક માણસ એનો કાયમી ઘરાક થઇ ગયેલો,ઘણી વખત તે મેનકાને આખી રાત રાખવા માટે પોતાને ઘરે  લઈ જતો.એક દિવસ  ઘરાકે મેનકાના કાકાને  વાત કરી કે  “તું મને મેનકાને કાયમ માટે આપીદે  તું  કહે એટલા પૈસા આપું.” 

અને  સોદો નક્કી થઇ ગયો. મેનકા આ કાયમી ઘરાકના ઘરે ગઈ.પણ ઘરાક સમયસર પૈસા આપવા મેનકાના કાકાને ઘરે ગયો નહીં,એટલે કાકાએ  જાતે તે ઘરાકને ઘરે જઈ પૈસાની  ઉઘરાણી કરી તો મેનકા હિમત સાથે ઘરમાંથી બહાર નીકળી બોલી.  

કાકા તમે મારી નબળાઈનો લાભ  લઈ   મારા  પાસે વેશ્યાગીરી  કરાવી ઘણું કમાયા છો.  હવે  હું આ માણસની પત્ની તરીકે રહેવા માગું છું . હવે આ મારું ઘર છે એટલે હું તમને પૈસા આપવા માગતી નથી.માટે આબરૂસર  તમારા ઘર ભેગા થઈ જાઓ   .  

કાકો ઘરે આવી તો ગયો પણ એમ શાંત બેસે તેમ નહોતો ,પૈસા  કઢાવવા હતા એટલે તેણે ઘરાકને ઘરે ભાડુતી  ગુંડા મોકલીને  ધમકી  આપી  પૈસા આપ નહી તો હલાલ કરીને તારું અર્ધું  માથું કાપી નાખશું ઘરાક ભયભીત થઇ ગયેલો અને એક રાતે મેનકાને ખુબ મારી .એણે મેનકાના કાકાને મેનકાની કરુણ  કથનીની વાત કરી  મેનકાને આપણે ખાટકી પાસેથી છોડાવવી જોઈએ  મારો તને સાથ છે. પણ એના કાકા જ આવા ધંધા  મેનકા પાસે કરાવતો હતો અને તો પૈસા જોઈતા હતા અને  ભડવા કાકાએ  કોઈ ઉત્સાહ બતાવ્યો નહીં .પણ મેનકાને મારવા ગુંડા મોકલ્યા.  

જયારે મેનકા એના માથામાં  માર પડવાથી ચીસો  નાખતી રહી . અને આખી રાત કણસતી રહી મોઢું સુજીને બિહામણું થઇ ગયું રડતા રડતા આખી રાત મેનકા એ નક્કી કર્યું “બસ હવે નહિ” આ મેનકાનો  માર બે છુપાયેલી આંખો જોતી રહી એની ચીસો એના કાનમાંથી સોસરવી હ્યુંદયમાંથી ઉતરી એને ધ્રુજાવી ગઈ તેને દયા આવી પણ  એ કશું કરી શકવાને માટે એ અસમર્થ હતી .એની આંખોમાં મેનકા પર થતો અત્ચાચારનો આક્રોશ દેખાતો હતો. મેનકા ના ડુસકા માંથી એક જ આવાજ આવતો હતો “બસ હવે નહિ”

બીજે દિવસે એક નવી જ સવાર ઉગી, ગામ માં ચહલ પહલ થવા માંડી લોકો ધીમે ધીમે વાતો કરતા હતા.ગજબ થઇ ગઈ ત્યાં તો સાયરન વગાડતી પોલીસ આવી, મેનકા નો કાકો એની પથારીમાં મૃત પડ્યો હતો મોઢાં પર તકિયો હતો વેશ્યાના ધંધા કરતી કાકી પણ દેખાતી ન હતી, બધું જેમનું તેમ હતું.કોઈ ચોરી લુંટફાટના ચિન્હો દેખાતા ન હતા મેનકાનો ઘરાક પતિ ઘરમાંથી પલાયન હતો.  લોકો કહેતા હતા ગુંડાથી ડરીને ભાગી ગયો છે.અમે એને મેનકાને મારતા જોયો છે. બચાળી આખી લોહી લુહાણ થઇ ગઈ હતી કોઈએ પાણી ન આપ્યું ,સાહેબ આખા ગામે જોયું છે.કણસતા બોલતી હતી “બસ હવે નહિ” “બસ હવે નહિ”  પછી જમીન ઉપર  ઢળી  પડી. 
પણ મેનકા ક્યાં  ?કોઈને આજની તારીખે ખબર નથી.

 અતા -હિંમતલાલ જોશી 

 

 

વિનુ મરચંટ – 2017 વાર્તા સ્પર્ધા- (૧)સુહાગ

રેખા શુકલ

 

 

 

 

 

શિવાંગી ને ઉમાકાંત કોલેજ માં મળ્યા ત્યારે તો સામેથી આવતો ઉમાકાંત ત્યાં ને ત્યાં જ ઉભો રહ્યો.

“કેવી હાલત ભલા થઇ હશે એ સમયે,એ તો  જે દિલવાળા હોય કલ્પી શકે,

જેણે બાંધ્યો હોય રૂપાળો રિશ્તો કદી,એ જ સમજી શકે, એ જ જાણી શકે.

આ શું કે બધા દૂરથી રસ્તા જ બતાવે.

લાગે કે હમદર્દ બની જાય જરા સાથમાં આવે તો કેવું સારું લાગે.”

વિચારમાં સ્તબ્ધ ઉભેલા ઉમાકાંત ને ચપટી વગાડી ને તોફાની સુહાગે જગાડ્યો…જાણે હાંફળો ફાંફળો શિવાંગી ને ગોતતો થોડો હસ્યો ને સુહાગ તરફ લીટરલી તાડુક્યો  ‘ તું ..જરા આઘી ખસ તો, પછી મળું છું તને !’

‘ ઓકે, હીરો …મળીશ તો મળીશ હું તો  કહેવા આવેલી કે હું કુલુ-મનાલી જવાની છું બધા કઝીન્સ આવે છે કાલે !! બાય ‘ ધુંઆફૂંઆ થતી પોનીટેલ હવામાં ઉલાળતી સુહાગ ત્યાંથી ખસી ગઈ.

‘ હાય , હાય ક્યા ચાલ હૈ ! ગુસ્સો તો જાણે જોઈલો ઝાંસીની રાણી…!! આંખો તો લખોટી જેવી ગોળમટોળ છે’ ધીરજે ધીરે રહી ને સાત્વિક ના કાનમાં આવું કહ્યું પણ ક્યાંથી સુહાગ સાંભળી ગઈ કે ફટાક કરતી વળતા પગે પાછી ફરી ને ધડ દઈને ધીરજને એક ચોડી દીધી..અવાક સાત્વિક આભો થઈ ગયો…ત્યાં તો અવળા હાથની એને પણ પડી.

‘ ઓહ માય ગોડ ‘ બોલતી મોહિની આવી ને ઉપરથી મરચું ભભરાવી મોં મચકોડીને ચાલી ગઈ કેશ નો હાથ પકડી ઃ ‘ એ જ લાગના છે બેય, વાંઢા ના વાંઢા જ રહેવાના ‘ બોલી.

કેશ ની ગાડી પાર્કિંગ લોટમાંથી નીકળતી ધીરજ જોઈ રહ્યો. સાત્વિક તો વગર વાંકે ધોવાયો તો બાથરૂમમાં ભરાઈ ગયો.

ઉમાકાંત આગળ વધ્યો. શિવાંગી ને બોલાવી ને પોતાની ઓળખ આપતા બોલ્યો કે ઃ ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ! આપનું નામ શિવાંગી જ ને !! આપના બ્રધર ને ભાભી અમારી સોસાયટીમાંજ રહે છે તેમને ત્યાં તમારો ફોટો જોયેલો. બંને જણા તમારા ખૂબ વખાણ કરતા હતા.બાય ધ વે આઈ એમ ઉમાકાંત ‘

મધુમાલતી ના ફૂલ ખોસી ને વાળેલો લાંબો ચોટલો ને નીચે ના વળ વળી ગયેલા વાંકડિયા વાળ સાથે રમતા રમતા નીચી નજરે જ શિવાંગી બોલી ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ટુ ઉમાકાંત …જી !’

નૄત્યનાટિકા ભજવાશેનું એલાન તારીખ,વાર ને સમય, સ્થળ સાથે બુલેટિન બોર્ડ પર મૂકાયું ફ્લાયર. .. નીચે જેને ઇન્ટરેસ્ટ હોય તેના નામ લખવા વિનંતી . ઉમાકાંતને પોતાનું ને શિવાંગીનું નામ લખવું હતું પણ એકાદ બે પિરિયડ જવા દેવા તે પછી ચેક કરીશ એમ વિચારી તે કેન્ટીન તરફ વળ્યો. ત્યાં મોહિની ને કેશ  સાથે એક્સ્પ્રેસો પીતા જોયા. પોતે ઓરેંજ જ્યુસ મંગાવી પીવા કરતો હતો ત્યાંજ સુહાગ રડ્તી રડતી આવીઃ’ કઝીન્સ નથી આવવાના ને કોઈકના વડીલ ગુજરી જવાથી પ્રોગ્રામ કેન્સલ થયો છે…ને કુલુ-મનાલી ની પત્તર રગડી નાંખી યાર ! વોટ વોઝ યોર પ્રોબ્લેમ યસ્ટરડે ? બાય ધ વે ચાય તો પીવડાવ ચિંગુસ ‘

“નથીંગ મચ સુહાગ, આઈ વોઝ જસ્ટ બીઝી ‘ ઉમાકાંતે ચાયનો કપ ને ઓરેંજ જ્યુસનો ગ્લાસ એક ટેબલ મૂકયો ને બેસતા બોલ્યો.

‘ સો ધીસ ટાઈમ તું નૃત્ય નાટિકામાં ભાગ લેવાની ને કે ?’

વાત ને ઉડાડતા જ બોલી ઃ ‘ અરે ! મુડ ઓફ છે…નો મોર કુલુ-મનાલી…!! સો માય ફૂટ નૄત્ય

નાટિકા ..!’  ચાય ની ચૂસકી લગાવતાં બોલી.

ઉમાકાંતે ભજવ્યો ભાગ ક્રિશ્નાનો અને શિવાંગી બનેલી રાધા. સુહાગ જલી ઉઠેલી પણ કંઈ કરી શકી નહોતી… હા ત્યાર પછી સુહાગ ને શિવાંગી જરા પણ નહોતી ગમતી. સ્ટેજ સુંદર સજાવેલું ને સૌ પ્રેક્ષકગણે ખુબ માણેલી નાટ્યકારોની કલા.

સુહાગે મનમાં ગાંઠ વાળી લીધી કોઈ પણ રીતે ઉમાકાંત ને શિવાંગીથી  દૂર રાખવી. કેશ સાથે મોહિની પણ ભળી ગઈ સુહાગ સાથે ને ત્રણે ભેગા થઈ પ્લાન રચવા માંડ્યા. આ તરફ શિવાંગી ના મધર-ફાધર નો વિમાન ક્રેશ માં અકસ્માત થયો ને આકસ્મિત મૄત્યુ ની ખબર શહેરના જાણીતા અખબારોમાં છપાઈ. સ્તબ્ધ , સૂનમૂન,એકાંત ઓરડામાં દિવાલો એને ખાવા દોડતી… ભાઈ-ભાભી આવી ગયા પાસે તો પણ શિવાંગી ભૂલી નથી શકતી કંઈજ . અચાનક કિચન તરફ ધસી જાય છે ઃ’ આવી મમ્મી !’ જઈને  સૂના કિચનમાં મમ્મી તો નથી….  પાછી રડે છે.  ક્યારેક શાલ લઈને પપ્પાની ખુરશી પર પાથરવા ચાલી જાય છે. સમય અટક્યો નથી પણ સભાનતા ભૂલાઈ રહી છે. શિવાંગી યાદ રાખવા મથે છે. સુહાગ દિલગીરી બતાવવાનો ડોળ કરે છે. મોહિની ને કેશ પણ આવી ને સાંત્વન આપી જાય છે નામનું જ. સુહાગ હજુ પણ ગુસ્સામાં જ છે પણ બહાર બતાવતી નથી. મન ફ્રેશ કરવા ઉમાકાંત શિવાંગી ને લઈને બહાર નીકળવાનું જણાવે છેઃ ‘બીજે કયાંય નહીં પણ ચાલ શિવના મંદિરે જઈએ ત્યાં નાનક્ડી નદી પણ છે. દર્શન કરી ને કિનારે થોડો આંટો મારીને પાછા આવીએ, ચલ ને પ્લીઝ. ફોર મી….વીથ મી ? ‘

મંદિરે નામની પવિત્ર જગ્યામાં એકાંતમાં પોક મૂકીને શિવાંગી રડતી જ રહી. ઘણાંય એના સપનાં જાણે અચાનક ઉદાસ મનની મરુભૂમિમાં જીવીત રહેશે કે નહી…મા વિના નો અને પપ્પા વિના કેમ જીરવાશે સંસાર ? કેમ જીવાશે જીવન ! નદી પાસેની રેતીમાં વાંકી વળી બે-ચાર ડગલાં આગળ ચાલી. ભૂંસાયાં વગરના પગલાં  વણાંકે પૂરાં થતાં જોયા. ભ્રમ છે કે સાચું ? ઉમાકાંત નીચે રેતીમાં મહલ ચણી રહ્યો હતો. ને નદીમાંથી બચાવો બચાવો ની ચીસ સંભળાઈ.

 

‘ ઉમાકાંત, નદીમાં કોઈ તણાઈ રહ્યું છે !! જુઓ જુઓ ‘  ત્યાં તો વહેણ ગોળ ગોળ ફરી અંદર ખેંચતું દેખાયું..!! એક ભેખડ જેવું હાથમાં આવતાં વળગી ને બેઠેલ ફરી ચીસો પાડતું હતું બરાબર તાકી ને જોયું તો બીજું કોઈ નહીં તે સુહાગ જ હતી. ઉમાકાંતે એક પળની પણ રાહ જોયા વિના ઝંપલાવ્યું ને ખેંચી લાવ્યો કિનારે. સુહાગને બચાવી શિવાંગી ને મનાવી

પોતે આખરે પાછો ફર્યો. મનમાં બે સ્ત્રીઓ વચ્ચે નહોતી કરવી છતાંય સરખામણી થતી રહી. એક તરફ ઇમોશનલ યેડુ (પગલી) સુહાગ ને બીજી તરફ ઠરેલી પણ અત્યારે ભાંગી પડેલી શિવાંગી હતી.

 

ઘણા માણસો કોણીયે ગોળ લગાડે પણ વખત આવે ત્યારે કોઈ કામ ન કરે ને તેમને સારુ લગાડવાનો ડોળ કરે. ભાઈ ને ત્યાં જ્યારથી નાનકી આવી ગઈ ભાભી ને ભાઈ જાણે શિવાંગીથી અલગ વ્યવહાર કરવા લાગ્યા. વક્ત વક્ત કી બાત હૈં કોઈ કાયમ નાનુ નથી રહેતું બોલે નહીં તેનો મતલબ તે નથી ને કે ખબર પણ નથી પડતી કંઈ. આ બાજુ ઉમાકાંત એની પાસે આવવા માંગતો હતો એની ખબર હતી. કેહવાયું છે કે દિવાલો ને પણ કાન હોય છે તો સુહાગ નો પોતાના

તરફનો અણગમો અને ઉમાકાંત તરફનો પ્રેમ એનાથી છૂપો કેમ રહે ?

 

‘ આજે મારે શોપિંગમાં જવાનું છે ઉમાકાંત ફરી ક્યારેક મળીયે ‘ શિવાંગીએ ટૂંકમાં પતાવી ને ફોન કટ કર્યો. ઉમાકાંત વિચારમાં પડ્યો. પણ આવું વારંવાર થવા લાગ્યું ને આ બાજુ સુહાગ ને ઉમાકાંત નજીક આવતા ગયા.

 

‘ ઉમાકાંત આજે મારી તબિયત નથી સારી તમે આવશો ને ? ‘ સુહાગે કહ્યું ને ઉમાકાંતને તેના ઘરે જવું પડ્યું . ગયો ત્યારે બારીના પડદા બંધ જોયા ને ફ્રંટ ડોર થોડો ખુલ્લો જ હતો. ધીમેથી તે અંદર પ્રવેશ્યો ને તેણે સુહાગ ને સાદ દીધો ઃ ‘ સુહાગ તું ક્યાં છે ? ‘ કોઈ જવાબ ના આવ્યો. અંદરના બેડરૂમ તરફ ધડકતાં હ્રદયે દાખલ થયો ને ફાટી નજરે થંભી ગયો. સુહાગે કાંડાની નસ કાપી હતી ને લોહી ફર્શ ઉપર વહી રહ્યું હતું ને તે બેહોશ પડેલી હતી.

 

હોસ્પિટલે પહોંચતા ડોકટરે પૂછતાછ કરતાં માલુમ પડ્યું કે તે ઘણી ડિપ્રેસ રહે છે. “ઇમોશન યેડુ તું ક્યારે સમજીશ ?’ ઉમાકાંત બોલ્યો.

 

સુહાગના મનની વાત એની આંખો ચાડી ખાતી હતી છતાં ઉમાકાંતે પૂછ્યું ત્યારે સુહાગે પોતાના પ્રેમનો ઇઝહાર કર્યો. વ્યક્તિ વત્તા વ્યક્તિ એટલે પ્રેમ કે વ્યક્તિ વત્તા  સંજોગ નો સમજોતો એટલે પ્રેમ.

સુહાગ ને ઉમાકાંત ના લગ્ન લેવાયા ત્યારે શિવાંગી ફોઈ ને ત્યાં હતી બહારગામ. કંઈ રીતે મનને સમજાવે કે હવે જ્યારે પોતે જ તેમના જીવનથી દૂર જતી રહી છે તો લગ્ન માં હાજરી પૂરાવે…? ઉમાકાંતે સુહાગનો નિર્ણય અપનાવી લીધો.

બાલ્કની માં ભૂલકાંઓને ટ્યુશન આપતી શિવાંગી પોતાના પગ પર ઉભી થઈ ગઈ છે તે ભાઈ ભાભી ને ગમ્યું. ઉમાકાંતે પણ જોયું. ચાલો તે જે રીતે સુખી રહે સુહાગ ને ખુશ રાખવી તે મારું કામ છે હવે. સમયની ફાળ ભરાય ત્યારે સાથે ચાલતો સમય ક્યારેક ભાગે છે ને ક્યારેક ના ગમતું સંબંધનું બંધન  નું પણ ખુબ સારું લાગે છે.  જીવનના કારખાનામાં સગપણના બળતણ પણ હોમાય છે તો ક્યારેક બંધનના આવરણ ને મુક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે.

ભાઈ ભાભીની નાનકી તે તેમનું રોતું હસતું મહેકતું સપનું …ખુશ છે પેલા ટહુકતા મોર જેવું ! આ બાજુ શિવાંગી ભૂલકાંઓને રોજ ઘૂંટાવે અક્ષર ને આંકડા ને અનુભવતી રહે મોહમાયા ના જાળા. સમરમાં વડલાની છાંયડી માં પાટીપેન થી લખતા છોકરાંઓની વચ્ચે બેઠેલી શિવાંગી જુઓ હા તે જ તેનું સાચું સરનામું. સરી જાય આંસુ ને ચાલ્યા જાય આપણા, ખરે પુષ્પો ને પર્ણ તેમ વીતે વર્ષો…

સંતાકૂકડી જીવન રમે દઈ દે ‘ખો’ ને તમે વિશ્વના મેળામાં એકલા અટૂલા.

પંખીના વૄંદ ઉડે, ઉગમણી પરોઢ ઉઠે … ઓઢણી અડી નડે ને શરમાતી સવાર ઉઠે !!

આજે કાંઈ જ એજંડા નથી …શાંતિથી ઉઠી ને બગીચામાં કોફી લઈને બેઠી. છાપુ ખોલી ને પાનાંઓ ઉથલાવા લાંગી. સ્પીડ રીડરથી ક્યારે પતી ગયું વાંચવાનું તે પોતાને પણ ના સમજાયું. બે વર્ષ ઉપર થઈ ગયા ઉમાકાંતને જોયે.

‘ શિવાંગી.. !’ પરિચિત અવાજ સાંભળતા જ શિવાંગી એ પાછળ જોયું પ્રેગનન્ટ સુહાગ વોક કરવા નીકળેલી, એકલી હતી.

‘ ઉમાકાંત જોબના લીધે આઉટ ઓફ ટાઉન છે ને આજે ફોર અ ચેંજ આઈ વોન્ટેડ ટુ કેચ- અપ વીથ યુ ટુ…કેન વી વોક એન્ડ ટોક ? પ્લીઝ ફોર ઓલ્ડ ટાઈમ સેઇક ! ‘ સુહાગ બોલી

 

‘ શ્યોર, ગીવ મી જસ્ટ ટુ મિનિટ્સ !’ કહી શિવાંગી કપ કિચનમાં મૂકી પાછી ફરી. ‘ વ્હેન ઇઝ ધ

ડ્યુ ડેટ ? હાઉ આર યુ બોથ ?’ શિવાંગી બોલીને ચૂપ થઈ ગઈ. સુહાગ બોલતી રહી લગભગ પંદર મિનિટ સુધી ને પછી બોલી ઃ ‘ હાઉ અબાઉટ યુ ? એવરીથીંગ ઓ. કે ? ‘

 

‘ યસ, યસ.. પણ મારી વાત છોડ ! ઇઝ ઇટ બોય ઓર ગર્લ ? ડુ યુ નો ધેટ ? ‘ શિવાંગીએ વાત ને વળાંક આપ્યો. સ્થિર થઇ ગયેલું સંગીત અને લોપ પામેલ પ્રકાશ ફક્ત સ્તબ્ધ હોય છે,શાંત નહીં.ભર અજવાશમાં પોતાના અંધકારનેસ્વયંભૂ મમળાવતું મૌન .પ્રકાશની ઉષ્માનો સહવાસ ફાનસની કાચની પરત પર તડકાનો પ્રસ્વેદ પાડે એ આંસુ ફક્ત એમાં જ શોષાયેલું હશે…ચળકાટ આપવાનો ઉછીનો ભ્રમ અહીં વિખેરી નખાયેલા સૂરોમાં પોતાનો મોક્ષ શોધે છે. બસ આમ ને આમ કલાકેક જેટલું ચાલીને બંને છૂટા પડ્યા. શિવાંગી તો જાણતી જ હતી. અંતિમ અસ્તિત્વ તો રહે જ છે..સ્મૃતિ એ નામશેષનું નામકરણ થવા દેતી જ નથી…ચળકાટ હંમેશા નૂતન બાબતોને જ સ્પર્શે એવું ક્યાં જરૂરી છે?શેષ સ્મૃતિઓને આગવી તેજસ્વીતા હોય છે….અત્યંત ગુપ્ત…બહુ કોલાહલ કે ભરચક ભીડમાંનહીં દેખાય..! પણ આજે સુહાગને પણ લાગ્યું કે પોતે ખોટી હતી. ઇર્ષા ને બદલાની ભાવના રાખવાથી પોતાને જ વધુ ડંખે છે આખરે તો. ઉમાકાંત ને હંમેશા લાગતું બંને ના જીવનમાં પોતે સમાઈ જશે. એક નિર્દોષ લાગણી નહીં દૂભાય……ને થોડી આંખોની ઓળખાણ થાય એની સાથે..પ્રકાશની દિવેટને ફાનસના કિલ્લામાં પેટવી શકું…સ્થિર થયેલું સંગીત ફરી સૂર રેલાવી શકે…એના સંન્યાસની અઘોરી અવસ્થા પારખી શકું…. કેમ કે ખાતરીપૂર્વક દાવો કરું છું કે બંને ના જીવનમાં અંતે તો એ શેષભાવમાં મારી હાજરી હશે જ…જામી ગયેલી ધૂળની પરત પર હળવા સ્પર્શથી તારા ટેરવાને ત્યાં ટેકવી જોજે મને ક્યાંક રોમાંચિત કરવાનો અંતિમ અવસર મળી જાય !! સુહાગ હવે મા બની ગઈ છે. ને ઉમાકાંત રીશી નો પિતા ને શિવાંગી ‘ આંટી ‘  આ ત્રિપુટી હવે કાયમ સાથે જ જોવા મળે છે. કોઈ હિપ્સ્ટર ટીચ મારી ‘ થ્રી-સમ ‘

કહે તો સુહાગ અટકાવી કહે છેઃ ‘ યુઝ્વલી ટુ ઇઝ કંપની હોય પણ અમારા માં થ્રી ઇઝ કંપની ! ‘

—-રેખા શુક્લ

શિવાંગી ને ઉમાકાંત કોલેજ માં મળ્યા ત્યારે તો સામે થી આવતો ઉમાકાંત ત્યાં ને ત્યાં જ ઉભો રહ્યો. કેવી હાલત ભલા થઇ હશે એ સમયે,એ તો દિલ વાળા જે હોય કલ્પી શકે,

જેણે બાંધ્યો હોય રૂપાળો રિશ્તો કદી,એ જ સમજી શકે, એ જ જાણી શકે. આ શું કે બધા દૂરથી રસ્તા જ બતાવે. લાગે કે હમદર્દ બની જાય જરા સાથમાં આવે તો કેવું સારું લાગે.

વિચારમાં સ્તબ્ધ ઉભેલા ઉમાકાંત ને ચપટી વગાડી ને તોફાની સુહાગે જગાડ્યો…જાણે હાંફળો ફાંફળો શિવાંગી ને ગોતતો થોડો હસ્યો ને સુહાગ તરફ

લીટરલી તાડુક્યો ઃ ‘ તું ..જરા આઘી ખસ તો, પછી મળું છું તને !’

‘ ઓકે, હીરો …મળીશ તો મળીશ હું તો કેહવા આવેલી કે હું કુનુમનાલી જવાની છું બધા કઝીન્સ આવે છે કાલે !! બાય ‘ ધુંઆફૂંઆ થતી પોનીટેલ હવામાં ઉલાળતી સુહાગ ત્યાંથી ખસી ગઈ.

‘ હાય , હાય ક્યા ચાલ હૈ ! ગુસ્સો તો જાણે જોઈલો ઝાંસીની રાણી…!! આંખો તો લખોટી જેવી ગોળમટોળ છે’ ધીરજે ધીરે રહી ને સાત્વિક ના કાનમાં આવું કહ્યું પણ ક્યાંથી સુહાગ

સાંભળી ગઈ કે ફટાક કરતી વળતા પગે પાછી ફરી ને ધડ દઈને ધીરજને એક ચોડી દીધી..અવાક સાત્વિક આભો થઈ ગયો…ત્યાં તો અવળા હાથની એને પણ પડી.

‘ ઓહ માય ગોડ ‘ બોલતી મોહિની આવી ને ઉપરથી મરચું ભભરાવી મોં મચકોડીને ચાલી ગઈ કેશ નો હાથ પકડી ઃ ‘ એ જ લાગના છે બેય, વાંઢા ના વાંઢા જ રહેવાના ‘ બોલી.

કેશ ની ગાડી પાર્કિંગ લોટ માંથી નીકળતી ધીરજ જોઈ રહ્યો. સાત્વિક તો વગર વાંકે ધોવાયો તો બાથરૂમમાં ભરાઈ ગયો.

ઉમાકાંત આગળ વધ્યો. શિવાંગી ને બોલાવી ને પોતાની ઓળખ આપતા બોલ્યો કે ઃ ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ! આપનું નામ શિવાંગી જ ને !! આપના બ્રધર ને ભાભી અમારી સોસાયટી

માંજ રહે છે તેમને ત્યાં તમારો ફોટો જોયેલો. બંને જણા તમારા ખૂબ વખાણ કરતા હતા.બાય ધ વે આઈ એમ ઉમાકાંત ‘

મધુમાલતી ના ફૂલ ખોસી ને વાળેલો લાંબો ચોટલો ને નીચે ના વળ વળી ગયેલા વાંકડિયા વાળ સાથે રમતા રમતા નીચી નજરે જ શિવાંગી બોલી ‘ નાઈસ ટુ મીટ યુ ટુ ઉમાકાંત …જી !’

નૄત્યનાટિકા ભજવાશેનું એલાન તારીખ,વાર ને સમય, સ્થળ સાથે બુલેટિન બોર્ડ પર મૂકાયું ફ્લાયર. .. નીચે જેને ઇન્ટરેસ્ટ હોય તેના નામ લખવા વિનંતી . ઉમાકાંતને પોતાનું ને શિવાંગીનું

નામ લખવું હતું પણ એકાદ બે પિરિયડ જવા દેવા તે પછી ચેક કરીશ એમ વિચારી તે કેન્ટીન તરફ વળ્યો. ત્યાં મોહિની ને કેશ  સાથે એક્સ્પ્રેસો પીતા જોયા. પોતે ઓરેંજ જ્યુસ મંગાવી પે

કરતો હતો ત્યાંજ સુહાગ રડ્તી રડતી આવીઃ’ કઝીન્સ નથી આવવાના ને કોઈક ના વડીલ ગુજરી જવાથી પ્રોગ્રામ કેન્સલ થયો છે…ને કુનુમનાલી ની પત્તર રગડી નાંખી યાર ! વોટ વોઝ યોર પ્રોબ્લેમ યસ્ટરડે ? બાય ધ વે ચાય તો પીવડાવ ચિંગુસ ‘

‘ નથીંગ મચ સુહાગ, આઈ વોઝ જસ્ટ બીઝી ‘ ઉમાકાંતે ચાય નો કપ ને ઓરેંજ જ્યુસ નો ગ્લાસ એક ટેબલ મૂકયો ને બેસતા બોલ્યો.

‘ સો ધીસ ટાઈમ તું નૃત્ય નાટિકામાં ભાગ લેવાની ને કે ?’

વાત ને ઉડાડતા જ બોલી ઃ ‘ અરે ! મુડ ઓફ છે…નો મોર કુનુમનાલી…!! સો માય ફૂટ નૄત્ય

નાટિકા ..!’  ચાય ની ચૂસકી લગાવતાં બોલી.

ઉમાકાંતે ભજવ્યો ભાગ ક્રિશ્ના નો અને શિવાંગી બનેલી રાધા. સુહાગ જલી ઉઠેલી પણ કંઈ કરી શકી નહોતી… હા ત્યાર પછી સુહાગ ને શિવાંગી જરા પણ નહોતી ગમતી. સ્ટેજ સુંદર સજાવેલું ને સૌ પ્રેક્ષકગણે ખુબ માણેલી નાટ્યકારોની કલા. સુહાગે મનમાં ગાંઠ વાળી લીધી કોઈ પણ રીતે

ઉમાકાંત ને શિવાંગીથી  દૂર રાખવી. કેશ સાથે મોહિની પણ ભળી ગઈ સુહાગ સાથે ને ત્રણે ભેગા થઈ પ્લાન રચવા માંડ્યા. આ તરફ શિવાંગી ના મધર-ફાધર નો વિમાન ક્રેશ માં અકસ્માત થયો ને આકસ્મિત મૄત્યુ ની ખબર શહેરના જાણીતા અખબારોમાં છપાઈ. સ્તબ્ધ , સૂનમૂન,એકાંત ઓરડામાં દિવાલો એને ખાવા દોડતી… ભાઈ-ભાભી આવી ગયા પાસે તો પણ શિવાંગી ભૂલી નથી શકતી કંઈજ . અચાનક કિચન તરફ ધસી જાય છે ઃ’ આવી મમ્મી !’ જઈને  સૂના કિચનમાં મમ્મી તો નથી….  પાછી રડે છે.  ક્યારેક શાલ લઈને પપ્પાની ખુરશી પર પાથરવા ચાલી જાય છે. સમય અટક્યો નથી પણ

સભાનતા ભૂલાઈ રહી છે. શિવાંગી યાદ રાખવા મથે છે.

સુહાગ દિલગીરી બતાવવાનો ડોળ કરે છે. મોહિની ને કેશ પણ આવી ને સાંત્વન આપી જાય છે નામનું જ. સુહાગ હજુ પણ ગુસ્સામાં જ છે પણ બહાર બતાવતી નથી. મન ફ્રેશ કરવા ઉમાકાંત શિવાંગી ને લઈને બહાર નીકળવાનું જણાવે છેઃ ‘બીજે કયાંય નહીં પણ ચાલ શિવના મંદિરે જઈએ ત્યાં નાનક્ડી નદી પણ છે. દર્શન કરી ને કિનારે થોડો આંટો મારીને પાછા આવીએ, ચલ ને પ્લીઝ. ફોર મી….વીથ મી ? ‘

મંદિરે નામની પવિત્ર જગ્યામાં એકાંતમાં પોક મૂકીને શિવાંગી રડતી જ રહી. ઘણાંય એના સપનાં જાણે અચાનક ઉદાસ મનની મરુભૂમિમાં જીવીત રહેશે કે નહી…મા વિના નો

ને પપ્પા વિના કેમ જીરવાશે સંસાર ? કેમ જીવાશે જીવન ! નદી પાસેની રેતીમાં વાંકી વળી બે-ચાર ડગલાં આગળ ચાલી. ભૂંસાયાં વગરના પગલાં  વણાંકે પૂરાં થતાં જોયા. ભ્રમ છે કે સાચું ? ઉમાકાંત નીચે રેતીમાં મહલ ચણી રહ્યો હતો. ને નદીમાંથી બચાવો બચાવો ની ચીસ

સંભળાઈ.

‘ ઉમાકાંત, નદીમાં કોઈ તણાઈ રહ્યું છે !! જુઓ જુઓ ‘  ત્યાં તો વહેણ ગોળ ગોળ ફરી અંદર ખેંચતું દેખાયું..!! એક ભેખડ જેવું હાથમાં આવતાં વળગી ને બેઠેલ ફરી ચીસો પાડતું હતું બરાબર તાકી ને જોયું તો બીજું કોઈ નહીં તે સુહાગ જ હતી.ઉમાકાંતે એક પળની પણ રાહ જોયા વિના ઝંપલાવ્યું ને ખેંચી લાવ્યો કિનારે. સુહાગને બચાવી શિવાંગી ને મનાવી

પોતે આખરે પા્છો ફર્યો. મનમાં બે સ્ત્રીઓ વચ્ચે નહોતી કરવી છંતાય સરખામણી થતી રહી. એક તરફ ઇમોશનલ યેડુ (પગલી) સુહાગ ને બીજી તરફ ઠરેલી પણ અત્યારે ભાંગી પડેલી શિવાંગી હતી.

ઘણા માણસો કોણીયે ગોળ લગાડે પણ વખત આવે ત્યારે કોઈ કામ ન કરે ને તેમને સારુ લગાડવાનો ડોળ કરે. ભાઈ ને ત્યાં જ્યારથી નાનકી આવી ગઈ ભાભી ને ભાઈ જાણે શિવાંગીથી અલગ વ્યવહાર કરવા લાગ્યા. વક્ત વક્ત કી બાત હૈં કોઈ કાયમ નાનુ નથી રહેતું બોલે નહીં તેનો મતલબ તે નથી ને કે ખબર પણ નથી પડતી કંઈ. આ બાજુ ઉમાકાંત એની પાસે આવવા માંગતો હતો એની ખબર હતી. કેહવાયું છે કે દિવાલો ને પણ કાન હોય છે તો સુહાગ નો પોતાના

તરફનો અણગમો અને ઉમાકાંત તરફનો પ્રેમ એનાથી છૂપો કેમ રહે ?

‘ આજે મારે શોપિંગમાં જવાનું છે ઉમાકાંત ફરી ક્યારેક મળીયે ‘ શિવાંગીએ ટૂંકમાં પતાવી ને ફોન કટ કર્યો. ઉમાકાંત વિચારમાં પડ્યો. પણ આવું વારંવાર થવા લાગ્યું ને આ બાજુ સુહાગ ને ઉમાકાંત નજીક આવતા ગયા.

‘ ઉમાકાંત આજે મારી તબિયત નથી સારી તમે આવશો ને ? ‘ સુહાગે કહ્યું ને ઉમાકાંતને તેના ઘરે જવું પડ્યું . ગયો ત્યારે બારીના પડદા બંધ જોયા ને ફ્રંટ ડોર થોડો ખુલ્લો જ હતો. ધીમેથી તે અંદર પ્રવેશ્યો ને તેણે સુહાગ ને સાદ દીધો ઃ ‘ સુહાગ તું ક્યાં છે ? ‘ કોઈ જવાબ ના આવ્યો. અંદરના બેડરૂમ તરફ ધડકતાં

હ્રદયે દાખલ થયો ને ફાટી નજરે થંભી ગયો. સુહાગે કાંડાની નસ કાપી હતી ને લોહી ફર્શ ઉપર વહી રહ્યું હતું ને તે બેહોશ પડેલી હતી.

હોસ્પિટલે પહોંચતા ડોકટરે પૂછતાછ કરતાં માલુમ પડ્યું કે તે ઘણી ડિપ્રેસ રહે છે. “ઇમોશન યેડુ તું ક્યારે સમજીશ ?’ ઉમાકાંત બોલ્યો.

સુહાગના મનની વાત એની આંખો ચાડી ખાતી હતી છંતા ઉમાકાંતે પૂછ્યું ત્યારે સુહાગે પોતાના પ્રેમનો ઇઝહાર કર્યો. વ્યક્તિ વત્તા વ્યક્તિ એટલે પ્રેમ કે વ્યક્તિ વત્તા  સંજોગ નો સમજોતો એટલે પ્રેમ.

સુહાગ ને ઉમાકાંત ના લગ્ન લેવાયા ત્યારે શિવાંગી ફોઈ ને ત્યાં હતી બહારગામ. કંઈ રીતે મનને સમજાવે કે હવે જ્યારે પોતે જ તેમના જીવનથી દૂર જતી રહી છે તો લગ્ન માં હાજરી પૂરાવે…? ઉમાકાંતે સુહાગનો નિર્ણય અપનાવી લીધો.

બાલ્કની માં ભૂલકાંઓને ટ્યુશન આપતી શિવાંગી પોતાના પગ પર ઉભી થઈ ગઈ છે તે ભાઈ ભાભી ને ગમ્યું. ઉમાકાંતે પણ જોયું. ચાલો તે જે રીતે સુખી રહે સુહાગ ને ખુશ રાખવી તે મારું કામ છે હવે. સમયનીફાળ ભરાય ત્યારે સાથે ચાલતો સમય ક્યારેક ભાગે છે ને ક્યારેક ના

ગમતું બંધન રિશ્તો નું પણ ખુબ સારું લાગે છે.  જીવન ના કારખાનામાં સગપણ ના બળતણ પણ

હોમાય છે તો ક્યારેક બંધનના આવરણ ને મુક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે.

ભાઈ ભાભી ની નાનકી તે તેમનું રોતું હસતું મહેકતું સપનું …ખુશ છે પેલા ટહુકતા મોર જેવું ! આ બાજુ શિવાંગી ભૂલકાંઓને રોજ ઘૂંટાવે અક્ષર ને આંકડા ને

અનુભવતી રહે મોહમાયા ના જાળા. સમરમાં વડલાની છાંયડી માં પાટીપેન થી લખતા છોકરાંઓ

ની વચ્ચે બેઠેલી શિવાંગી જુઓ હા તે જ તેનું સાચું સરનામું. સરી જાય આંસુ ને ચાલ્યા જાય આપણા, ખરે પુષ્પો ને પર્ણ તેમ વીતે વર્ષો…સંતાકૂકડી જીવન રમે દઈ દે ‘ખો’ ને તમે વિશ્વના મેળામાં એકલા અટૂલા.

પંખીના વૄંદ ઉડે, ઉગમણી પરોઢ ઉઠે … ઓઢણી અડી નડે ને શરમાતી સવાર ઉઠે !! આજે કાંઈ જ એજંડા નથી …શાંતિથી ઉઠી ને બગીચામાં કોફી લઈને બેઠી. છાપુ ખોલી ને

પાનાંઓ ઉથલાવા લાંગી. સ્પીડ રીડરથી ક્યારે પતી ગયું વાંચવાનું તે પોતાને પણ ના સમજાયું. બે વર્ષ ઉપર થઈ ગયા ઉમાકાંત ને જોયે.

‘ શિવાંગી.. !’ પરિચિત અવાજ સાંભળતા જ શિવાંગી એ પાછળ જોયું પ્રેગનન્ટ સુહાગ વોક કરવા નીકળેલી, એકલી હતી.

‘ ઉમાકાંત જોબના લીધે આઉટ ઓફ ટાઉન છે ને આજે ફોર અ ચેંજ આઈ વોન્ટેડ ટુ કેચ- અપ વીથ યુ ટુ…કેન વી વોક એન્ડ ટોક ? પ્લીઝ ફોર ઓલ્ડ ટાઈમ સેઇક ! ‘ સુહાગ બોલી

‘ શ્યોર, ગીવ મી જસ્ટ ટુ મિનિટ્સ !’ કહી શિવાંગી કપ કિચનમાં મૂકી પાછી ફરી. ‘ વ્હેન ઇઝ ધ

ડ્યુ ડેટ ? હાઉ આર યુ બોથ ?’ શિવાંગી બોલીને ્ચૂપ થઈ ગઈ. સુહાગ બોલતી રહી લગભગ

પંદર મિનિટ સુધી ને પછી બોલી ઃ ‘ હાઉ અબાઉટ યુ ? એવરીથીંગ ઓ. કે ? ‘

‘ યસ, યસ.. પણ મારી વાત છોડ ! ઇઝ ઇટ બોય ઓર ગર્લ ? ડુ યુ નો ધેટ ? ‘ શિવાંગીએ વાત ને વળાંક આપ્યો. સ્થિર થઇ ગયેલું સંગીત અને લોપ પામેલ પ્રકાશ ફક્ત સ્તબ્ધ હોય છે,શાંત નહીં.ભર અજવાશમાં પોતાના અંધકારનેસ્વયંભૂ મમળાવતું મૌન .પ્રકાશની ઉષ્માનો સહવાસ ફાનસની કાચની પરત પર તડકાનો પ્રસ્વેદ પાડે એ આંસુ ફક્ત એમાં જ શોષાયેલું હશે…ચળકાટ આપવાનો ઉછીનો ભ્રમ અહીં વિખેરી નખાયેલા સૂરોમાં પોતાનો મોક્ષ શોધે

છે. બસ આમ ને આમ કલાકેક જેટલું ચાલીને બંને છૂટા પડ્યા. શિવાંગી તો જાણતી જ હતી.

અંતિમ અસ્તિત્વ તો રહે જ છે..સ્મૃતિ એ નામશેષનું નામકરણ થવા દેતી જ નથી…ચળકાટ હંમેશા નૂતન બાબતોને જ સ્પર્શે એવું ક્યાં જરૂરી છે?શેષ સ્મૃતિઓને આગવી તેજસ્વીતા હોય છે….અત્યંત ગુપ્ત…બહુ કોલાહલ કે ભરચક ભીડમાંનહીં દેખાય..! પણ આજે સુહાગને પણ લાગ્યું કે પોતે ખોટી હતી. ઇર્ષા ને બદલાની

ભાવના રાખવાથી પોતાને જ વધુ ડંખે છે આખરે તો. ઉમાકાંત ને હંમેશા લાગતું બંને ના જીવનમાં પોતે સમાઈ જશે. એક નિર્દોષ લાગણી નહીં દૂભાય……ને

થોડી આંખોની ઓળખાણ થાય એની સાથે..પ્રકાશની દિવેટને ફાનસના કિલ્લામાં પેટવી શકું…સ્થિર થયેલું સંગીત ફરી સૂર રેલાવી શકે…એના સંન્યાસની અઘોરી અવસ્થા પારખી શકું…. કેમ કે ખાતરી પૂર્વક દાવો કરું છું કે બંને ના જીવનમાં અંતે તો એ શેષભાવમાં મારી હાજરી હશે જ…જામી ગયેલી ધૂળની પરત પર હળવા સ્પર્શથી તારા ટેરવાને ત્યાં ટેકવી જોજે મને ક્યાંક રોમાંચિત કરવાનો અંતિમ અવસર મળી જાય !! સુહાગ હવે મા બની ગઈ છે. ને ઉમાકાંત રીશી નો પિતા ને શિવાંગી ‘ આંટી ‘  આ ત્રિપુટી હવે કાયમ સાથે જ જોવા મળે છે. કોઈ હિપ્સ્ટર ટીચ મારી ‘ થ્રી-સમ ‘

કહે તો સુહાગ અટકાવી કહે છેઃ ‘ યુઝ્વલી ટુ ઇઝ કંપની હોય પણ અમારા માં થ્રી ઇઝ કંપની ! ‘

—-રેખા શુક્લ

આ મહિનાનો વિષય -વિનુ મરચંટ – 2017 વાર્તા સ્પર્ધા

0

મિત્રો

જયશ્રીબેન મર્ચન્ટ દર વર્ષે વાર્તા સ્પર્ધા ખાસ બેઠકના સર્જકોને  લખવાની પ્રેરણા આપવા રાખે છે. તો આવો અને કલમ ઉપાડો અને  વાંચન  સાથે સર્જન કરો.સર્જન થકી ભાષા વહેતી રહે છે.હા સાથે જોડણી નું ખાસ ધ્યાન રાખજો.ફરી એકવાર આપણે વાર્તા સ્પર્ધા માટે કમર કસીને તૈયારી કરીએ..

વિનુ મરચંટ – 2017 વાર્તા સ્પર્ધા 

વાર્તાનો વિષય:

• જાહેર જીવન સાથે સંકળાયેલી સ્ત્રીની સંવેદના  
• હળવી ક્ષણોને આવરી લેતો કોઈ પણ વિષય.
• આ વખતે વાર્તાને અનુરુપ આગવું શીર્ષક લેખકે આપવાનું રહેશે.
• આ વખતે વાર્તાના શીર્ષક માટે પણ ખાસ પુરસ્કાર આપવામાં આવશે.

વાર્તાની લંબાઈ: લઘુત્તમ શબ્દ મર્યાદા ૧૫૦૦ અને વધુમાં વધુ ૨૦૦૦ શબ્દો

મોકલવાની અંતિમ તારીખ- Last date February 20, 2017

• પુરસ્કાર:
• ૧ લું ઈનામ: $૧૨૫
• ૨ જું ઈનામ: $૭૫
•  ૩જું ઈનામ: $૫૧
•  બે આશ્વાસન ઈનામો: $૨૫  
•  સર્વશ્રેષ્ઠ શીર્ષક: $૨૧

તો ચાલો જોઈએ વાર્તા સ્પર્ધાના નિયમો- 

1. ઈનામો માટે વાર્તાની પસંદગી વિષે કોઈ પણ જાતની બાંધછોડ કરવામાંઆવશે નહીઁ. આયોજકો અને નિર્ણાયકોનો નિર્ણય આખરી અને અંતિમ રહેશે.
2. અગર વાર્તા સત્ય ઘટના પર આધારીત હોય તો નીચેની વિગત લખવી આવશ્યક છે:
3. “આ કહાની સત્ય ઘટના પર આધારીત છે. પાત્રોની ગોપનીયતા રાખવા માટે સમય, સ્થળ અને નામો બદલી નાખવામાં આવ્યા છે.”
4. વાર્તાના સ્થળ, સમય અને પાત્રોેને અનુરુપ ભાષા હોવી જરુરી છે અને એનું ધ્યાન રાખવું પણ આવશ્યક છે.
5. હા વાર્તા સ્પર્ધા માટે મોકલેલી આપની રચના મૌલિક હોવી જોઈએ.૨) આપની રચના વર્ડફાઈલમાં શ્રુતિ ફોન્ટથી ટાઈપ કરેલી હોવી જોઈએ.દરેકે વાર્તા word ફોર્મ માં મોકલવાની રહેશે ,(PDF) સ્વીકારવામાં આવશે નહિ, સાથે આપનું ઈમૈલ અને નાનકડો ફોટો જરૂર મોકલશો .
6. આપની વાર્તા બીજ કોઈ બ્લોગ કે વેબ સાઈડ કે છાપામાં પ્રસિદ્ધ થએલ હશે તો સ્વીકારવામાં આવશે નહિ. 

 pragnad@gmail.પર વાર્તા મોકલશો 

સર્જક અને સર્જન (જયશ્રી વિનુ મરચંટ-૫)

આ ઈ–મેઈલ સાથે આ લેખમાળા પુરી થાય છે. કુલ ૨૫ ઇ–મેઈલમાં મેં પાંચ સર્જકોની ૨૫ રચનાઓમોકલી. ખાસ વાત એ છે કે આ પાંચ સર્જકો મારા અંગત મિત્રો છે. આ શ્રેણીમાં સમાવી શકાય એવા બીજામિત્રો પણ છે, પણ આ કામ હાથ, આંખો અને કમર પાસેથી જે મહેનત માગી રહ્યું છે, એટલી મહેનતમારાથી હવે સહેલાઈથી થતી નથી. છતાં ફરી મોકો મળતાં થોડા વધારે મિત્રોની રચનાઓ મોકલવા પ્રયત્નકરીશ. આજે જયશ્રીબહેનની એક ટુંકીવાર્તા મોકલું છું. આશા છે કે એમની અગાઉની રચનાઓની જેમ આ પણતમને ગમશે. Click here to Reply, Reply to all, or Forward 13.95 GB (82%) of 17 GB used Manage Terms – Privacy Last account activity: 8 hours ago Details

સર્જક અને સર્જન (જયશ્રી વિનુ મરચંટ)-4

 

પહેલી ત્રણ પ્રસ્તુતિમાં તમે જયશ્રી બહેનના પદ્યનો આસ્વાદ કર્યો. આને એમના ગદ્યની પ્રસ્તુતિ કરૂં છું. એમણે નિબંધ અને ટુંકી વાર્તાઓનું પણ સર્જન કર્યું છે. આજે એમનું આત્મકથન પ્રકારનું એક સર્જન મોકલું છું. સમયના અભાવે હું એને વર્ડ ફોર્મેટમાં ટાઈપ નથી કરી શક્યો, એટલે સ્કેન કરીને મોકલું છું, આશા છે કે આપ તે વિના મુશ્કેલીએ વાંચી શકશો. જરૂર પડે તો ઈ-મેઈલને કોપી કરી વર્ડમાં પેસ્ટ કરી, છાપેલું છે એને મોટું કરી વાંચી શકશો.

 

રજૂઆતઃ પી. કે. દાવડા

સર્જક અને સર્જન (જયશ્રી વિનુ મરચંટ-૩)

આજે જયશ્રીબહેનની બે ગઝલ રજૂ કરૂં છું. એમની પહેલી બે પ્રસ્તુતિ તમને ગમી છે તો આ પણ ગમશે.

મળશે તો?

શોધવા નીકળીશ રાહબર અને ખુદ ખુદા મળશે તો?

વિધીના લેખ રૂપે, સાંગોપાંગ, વીધાતા જ મળશે તો?

સેજ, મેડી, બારી, બારસાખ બધાં અવાચક થઈ જશે,

બનીને ચાંદ, દુલ્હન રૂપે મારી પડખે તું જો મળશે તો.

એક અડપલું અમથું નજરનું કર્યું, ત્યાં હતી શી ખબર?

મારા હાથમાં મહેંદીના વનનાં વન પછી મળશે તો.

કસુંબલ આંખોનો કેફ કરતાં પછી મને બીવડાવો નહીં,

વીદાય, વ્યથા અને વેદનાનાં વમળ મને જો મળશે તો?

જેને અક્ષરરૂપે પામવા, જીવનભર બસ ઝુર્યા કર્યું,

‘ભગ્ન’ કબર પર પછી એના જ હસ્તાક્ષર મળશે તો?

*********************************************

જિંદગી ગઈ સરી…!

નામ લઈ એમનું લ્યો, જુઓ, શું ય હું ગઈ કરી!

ઝાંઝવાના હતા સાગરો એ બધાય હું ગઈ તરી!

હું જ છું પ્રતિબિંબો મહીં કે કોઈક બીજું જ છે?

શોધતાં આ જવાબો સૌ અહીં જિંદગી ગઈ સરી!

બાવરી રાધા લ્યો એકલી જ થઈ બદનામ પણ!

શ્યામની બાંસુરી મન જ રાધાનું હતી ગઈ હરી!

છે અહીં ક્યાં એવુંયે કશું જેનાથી હુંય જાઉં ડરી?

પણ જોયો આયનો ઓચિંતો, હું ય લ્યો ગઈ ડરી!

બાગમાં તો કશું કોઈનું ય બગડ્યું જ છે ક્યાં?

ભર વસંતે કળી એક ખીલ્યા વિણ જ ગી ખરી!

જયશ્રી વિનુ મરચંટ

રજૂઆતઃ પી. કે. દાવડા