Tag Archives: કહેવત-ગંગા

   સાપ ગયા અને લીસોટા રહ્યા આ કહેવત વાંચતાં જ આજની પેઢીના બાળકોને વિચાર આવે, સાપ તો જોયો હોય પણ આ લીસોટા શું છે? આ કહેવત જૂના જમાનાની છે. જ્યારે ગામડામાં ધૂળિયા રસ્તા હતા. જ્યાંથી સાપ પસાર થાય ત્યાં ધૂળમાં લિસોટા … Continue reading →

સીદીબાઈને સીદકા વહાલાં આ કહેવતમાં માની મમતા દર્શાવવામાં આવી છે. સીદી એટલે હબસી જાતિ અને સિદકા એટલે તેમનાં બાળકો. હબસી જાતિનાં બાળકો તેમના આનુવાંશિક ગુણ પ્રમાણે કાળા જ હોય છે. બીજાને એ ગમે કે ના ગમે પણ સીદીબાઈને તો એ … Continue reading →

  ધર્મો રક્ષતિ રક્ષિતઃ મનુસ્મૃતિમાં કહ્યું છે, “ધર્મ એવ હતો હન્તિ, ધર્મો રક્ષતિ રક્ષિતઃ।“ જેણે ધર્મનો પરિત્યાગ કર્યો છે, તેનો ધર્મ નાશ કરે છે. પણ જે ધર્મનું આચરણ કરે છે અને ધર્મની રક્ષા કરે છે, તેનું રક્ષણ ધર્મ કરે છે. … Continue reading →

ચાર દિવસની ચાંદની, જાતાં નહીં લાગે વાર જીવનમાં દરેક વસ્તુ ક્ષણિક છે. જેની આજ છે તેની કાલ છે. જે આવ્યું છે તે જવાનું છે. જેનો જન્મ છે તેનું મરણ છે, તો શા માટે હતાશામાં હસતાં ન રહેવું. રડતાં તો આ … Continue reading →

હાથી પાછળ કૂતરા ભસે “હાથી પાછળ કૂતરા ભસે”, આ કહેવતનો ગૂઢાર્થ એવો થાય કે તમે ટીકા કરવાવાળા લોકો પર ધ્યાન ન આપો અને પોતાની મસ્તીમાં ચાલતા રહો. મદમસ્ત હાથી ચાલતો જાય છે અને પાછળ કૂતરા ભસે છે. હાથી પર તેની … Continue reading →

જેવી દ્રષ્ટિ તેવી સૃષ્ટિ સૃષ્ટિને સુંદર જોવા માટે કવિ કલાપીની પંક્તિ યાદ આવી જાય, “સૌન્દર્યો પામતાં પહેલાં સૌંદર્ય બનવું પડે.” ઝવેરચંદ મેઘાણીએ પણ કહ્યું છે, “સ્નાન હો ઘરમાં કે હો ગંગા તટે, છે શરત એક જ ભીતરથી શુધ્ધ થા!” આપણું … Continue reading →

ચા કરતાં કીટલી ગરમ આ કહેવત કટાક્ષ વ્યક્ત કરે છે. મારાં જ ઉદાહરણથી સમજાવું. મારાં પતિ અમદાવાદમાં ડૉક્ટર. ઘરમાં જ ક્લિનિક. કોઇ પેશન્ટ કસમયે ઇમરજન્સી વગર દવા માટે આવે તો તેમનો ગુસ્સો જાય. બપોરે આરામના સમયે, એક પેશન્ટે ઉપરાઉપરી બેલ … Continue reading →

સાચને ન આવે આંચ સત્યમ્ શિવમ્ સુન્દરમ્. “ઈશ્વર સત્ય હૈ, સત્ય હી શિવ હૈ, શિવ હી સુંદર હૈ.” સત્ય જો શાશ્વત હોય તો ભલા તેને આંચ કેવી રીતે આવે? ઓશોએ કહ્યું છે, “આનંદ સત્ય કી પરિભાષા હૈ.” સત્ ચિત્ આનંદ … Continue reading →

પડી પટોળે ભાત, ફાટે પણ ફીટે નહીં “પડી પટોળે ભાત, ફાટે પણ ફીટે નહીં”, આ કહેવત કવિ શ્રી દલપતરામની જાણીતી  ઉક્તિ, “મરતાં સુધી મટે નહીં, પડી ટેવ પ્રખ્યાત., પડી પટોળે ભાત, ફાટે પણ ફીટે નહીં.” ઉપરથી બની છે. પટોળામાં જે … Continue reading →

મા મૂળો અને બાપ ગાજર દેખીતી રીતે સીધીસાદી અને સાંભળવામાં રમૂજ પેદા કરે છે તેવી આ કહેવત પાછળ કેટલી ફરિયાદ અને આંસુ છૂપાયેલાં છે! તેને સમજવા ભારતીય સંસ્કૃતિના ભૂતકાળમાં ડોકિયું કરવું જરૂરી બને છે, જ્યાં મા–બાપ બનતાં પહેલાં પતિ–પત્ની બનવું … Continue reading →