અજ્ઞાતવાસ-૨૬

સુખકે સબ સાથી દુ:ખમેં ન કોઈ

ભાઈ ના ફોનની વાત સાંભળી ,હું સાવ ભાંગી પડ્યો ,જાણે મારું સર્વસ્વ લૂંટાઈ ગયું. બહેનનાં અચાનક હ્રદયનાં હુમલાથી થયેલ મોતનાં સમાચારે મારા પર વીજળી પડી હતી.બહેન ‘ફેક્ટરીનું દેવું મારો દીકરો કેવીરીતે ભરશે? ‘- તેની ચિંતા કરતી કરતી જ સાવ નાની ઉંમરે ૫૦ પણ વટાવ્યા પહેલાં મને આ દુનિયામાં સાવ એકલો છોડીને ચાલી ગઈ.ભાઈએ મને કહ્યું,”તેને પ્રેશર તો રહેતું જ હતું પણ તે દિવસે ખૂબ પ્રેશર હોવા છતાં ,ડોક્ટરે ઘેર જઈ આરામ કરવાનું કહ્યું તે સાંભળ્યા વગર ,સ્કુલે ગઈ અને કામ માટે ચાર દાદર ચઢી ઉપર ગઈ અને ત્યાં જ એટેક આવ્યો. હોસ્પીટલમાં જતાં રસ્તામાં જ તે પ્રભુનાં ધામમાં સિધાવી ગઈ.”ભાઈને પણ મળ્યા વગર સાવ આમ અચાનક….

મને બહેનનાં મોતનાં સમાચારે હચમચાવી નાંખ્યો હતો. હું બહેનનાં મોત માટે ફેક્ટરીનાં નુકસાનને કારણે ,અમને સૌને દોષિત માની ,મારી જાતને પણ માફ નહોતો કરી શકતો.મારે બહેનની ખૂબ જરુર હતી ત્યારે તે મારી પાસે નહોતી. હું જિંદગીથી ખૂબ હારી ગયો હતો.ભાઈ,મામાઓ,ભાઈનાં અને મારાં મિત્રો સૌ મને અમેરિકાની મારી બદતર જિંદગી છોડી ભારત પાછો બોલાવી રહ્યાં હતાં. હું અમેરિકા છોડું કે નહીં તેની દ્વિધામાં મારી જાત સાથે ,ભગવાન સાથે લડતો રહેતો હતો.બહેનનો સદાયે હસતો ચહેરો ચાદ આવતાં જ મન હૈયાફાટ રુદન કરી ,મને ,બેચેન,બેહાલ કરી મૂકતું હતું.

રુખીબા પછી અચાનક બહેનનાં મૃત્યુથી ભાઈ સાવ એકલા થઈ ગયાં હતાં.ઘર ચલાવવાની,રસોઈ માટે ગ્રોસરી લાવવાની કે જીવન જરુરિયાત માટેની રોજિંદી જિંદગીની જરુરિયાતો પૂરી કરવાની કોઈપણ આવડત કલાકાર,એક્ટર,લેખક,કાર્ટુનિસ્ટ ,હાસ્યકાર જયદેવભાઈમાં હતી નહીં. રુખીબા,બહેન,ચોવીસ કલાકનાં બાઈ અને શાંતાંરામથી ચાલતાં ઘરની જવાબદારી એકાએક તેમની પર આવી જતાં ,તેમજ છોકરાઓનું ફેક્ટરીમાં થયેલ નુકસાન અને હર્ષાનાં ભાંગી પડેલ જીવનની ચિંતાથી ભાઈ પણ અંદરથી સાવ ભાંગી પડ્યા હતાં. તેમાં તેમનાં પાર્ટનરોએ તેમને પાર્ટનરશીપમાંથી છૂટા કર્યા.ખાલી જગા સમાન થઈ ગયેલા જીવનને પૂરવા અને જીવનની સચ્ચાઈ સામે આવતાં તેને સહજતાથી સમજવા તેઓ બાબુલનાથ રોડ પર ,ખૂબ સુંદર જગ્યાએ આવેલ પ્રેમપુરી આશ્રમમાં જવા લાગ્યા, રોજ તેમનો સમય સ્વામી અખંડાનંદ સરસ્વતીની નિશ્રામાં વિતાવવા લાગ્યા.અખંડાનંદ સરસ્વતી બિરલાનાં પણ ગુરુ હતા.ઓફીસનાં અમારા માણસ વૈદ્ય સાહેબ બાબુલનાથ રહેતા ,ભાઈ તેમના ત્યાં જમતા અને આશ્રમમાં જતાં.સ્વામીએ તેમને સત્સંગ અને યોગથી ચિંતાથી મુક્ત કર્યા,ભાઈએ લાંબી દાઢી અને ભગવા વસ્ત્રો ધારણ કરી લીધાં હતાં.

મને મિત્રો અને મામાઓ ભારત બોલાવતાં કે અહીં તું હિરેન માધવલાલ માસા કે કાકાઓની મદદથી કોઈ એજન્સી કે કામ કરી ને રહી શકીશ ,અમેરિકાની બદતર જિંદગી છોડી પાછો આવી જા. હું ખૂબ દ્વિધામાં હતો કે ભારત જઈને પણ હું શું કરીશ? જીવનની યુવાવસ્થામાં આવેલ ઉપરા ઉપરી આઘાત જનક મુશ્કેલીઓ,રુખીબા,રીશેલ્યુ ,ટીના,બહેનની પ્રેમ અને હૂંફ વગરની નિરાશ જિંદગી અને અમેરિકન આફ્રિકન એરિયાનાં ગુનાહીત વાતાવરણે મને પણ દારુ અને સિગરેટની લતે ચડાવી દીધો હતો. છેવટે બે ત્રણ મહિનામાં નાના મોટા કામ કરી ટિકિટનાં પૈસા ભેગા કરી હું ભારત પહોંચી ગયો. ભાઈ તો તેમના યોગ અને સત્સંગમાં ડૂબી ગયાં હતાં. તે યોગ પર પી.એચ.ડી. કરતાં હતાં. તેમણે તેમનું નામ પણ સ્વામી અભિનયાનંદજી કરી નાંખ્યું હતું.

હું ગયો એટલે ભાઈ સાથે થોડા દિવસ બ્રિજકેન્ડીનાં ઘરમાં બહેન અને રુખીબાની યાદોને વાગોળતાં કાઢ્યા.મારી વગર પૈસે અને નિરાશ થઈને પડેલી સતત સિગરેટ અને દારુનાં વ્યસનથી ભાઈ ખૂબ ચિંતિત અને દુ:ખી હતા.

એક દિવસ પછી યોગાની મોટી કોન્ફરન્સ બેંગ્લોરમાં હતી. અને આગલે દિવસે તેમણે મારા નાઈટ ડ્રેસમાં લોહીનાં ડાઘા જોયાં. મને કહે,”બેટા નકુલ,તને પાઈલ્સ થયાં લાગે છે.”બીજે જ દિવસે સવારે મને ભાટિયા હોસ્પિટલમાં તેમનાં મિત્ર ડોક્ટર ભરતભાઈ પાસે લઈ ગયા. ડોક્ટરે કહ્યું,” કાલે સવારે જ તારું ઓપરેશન કરી નાંખીએ”. મેં ,”ના પાડી” તો ડોક્ટર કહે ,”૧૦ મિનિટનું ઓપરેશન અને ૩૦ મિનિટમાં તું ઊભો અને સાંજે ઘેર. હું તો રોજનાં દસ -બાર ઓપરેશન કરું છું.” ભાઈ એ ઓપરેશન કરવાની હા પાડી દીધી. બીજે દિવસે સવારે મારું ઓપરેશન થયું.

પરતું ઓપરેશન પહેલાં ,જે નર્સે મને ઘનુર(Titans)નું ઈંજેક્શન આપ્યું ,તે નર્સનો પહેલો જ દિવસ હોસ્પિટલમાં કામ કરવાનો હતો. તેણે ઈંજેક્શન આપવામાં ભૂલ કે શું?મને ખબર નથી પણ ઈંજેક્શન આપ્યું ત્યારે જ હું આખી હોસ્પિટલ સાંભળે એટલી જોરથી ચીસ પાડી ઊઠ્યો. પણ ઈંજેક્શન અપાઈ ગયું પછી ડોક્ટરે મારું ઓપરેશન કર્યું.ઓપરેશન કરીને ડોક્ટર જતાં રહ્યાં. સાંજે પાંચેક વાગે અમે ઘેર આવ્યા. ઓપરેશન નાનું હતું એટલે ભાઈ રાતની મોડી ટ્રેઈનમાં બેંગ્લોર ગયા. મેં જ તેમને કહ્યું ,”મને સારું છે હું આરામ કરીશ તમે જાઓ.“ ભાઈ ગયા પછી મને તાવ ચડવાનો શરુ થયો. રાત્રે બાર વાગતાં તો મારું શરીર ધગધગવા લાગ્યું.મેં ફોન કરીને ગુરખાને બોલાવ્યો. ગુરખાએ ઉપર આવીને જોયું તો હું ઠંડી ચડી હોય તેમ ધ્રૂજતો હતો અને તાવ ખૂબ હતો.મારાં બિલ્ડીંગમાં ઉપર ડો. માધુરીબહેન રહેતા હતા,મેં તેમને બોલાવ્યાં. તેમણે મને તપાસીને,એમ્બ્યુલન્સ બોલાવી ફરીથી ભાટિયા હોસ્પીટલમાં દાખલ કરાવ્યો.

ડો. ભરતભાઈ આવ્યાં નહીં ત્યાં સુધી હોસ્પીટલમાં મને જોઈએ તેવી ટ્રીટમેન્ટ મળી નહીં.
ઈંજેક્શન ખોટી જગ્યાએ આપ્યું કે ભારતની હોસ્પિટલમાં ઓપરેશનમાં સાધનો સ્ટરીલાઈઝ ન હતાં ,મને મારા શરીરની અંદર શું થયું ખબર નથી પણ ૧૨ થી ૧૬ કલાકમાં તો ઈન્ફેક્શન આખા શરીરમાં પ્રસરી ગયું. ભાઈ બેંગ્લોરથી પાછા આવ્યા. ડો ભરતભાઈ દવાઓ કરતાં જ રહ્યા ,કેટલીએ એન્ટીબાયોટીક દવા આપવા છતાં તાવ અને ઈન્ફેક્શન ખસવાનું નામ જ નહોતું લેતું.ધીરેધીરે તો મારો પગ અને અંગૂઠો પણ હું હલાવી શકતો નહોતો.બે ત્રણ મહિના સુધી હું હોસ્પિટલમાં જ રહ્યો.કોઈ એવા બેક્ટેરિયા શરીરમાં ઘૂસી ગયાં હતાં કે જે શરીરમાંથી ખસતાં જ નહોતા.

છેવટે ભાઈ તેમનાં ઓળખીતાં કોઈ વૈદ્યને લઈ આવ્યાં તેની દવા ,લેપ ,ઉકાળાથી મારા પગમાં હલનચલન ચાલુ થયું. હવે મેં ભાઈને કહ્યું,” મને હવે ઘેર જ પાછા જવું છે અને વૈદ્યની જ દવા કરવી છે.વૈદ્યની દવાથી હું ઘરમાં ચાલતો અને ફરતો થઈ ગયો. પરતું ભગંદર થયું હોય તેમ હજુ સફેદ પ્રવાહી નીકળતું જ રહેતું. ભાઈનો કોઈ ધંધો ચાલતો નહોતો. હું પૈસા કમાવવાનાં ફાંફાં મારતો,મામા ,માસાને મળતો રહ્યો પરતું વગર પૈસે ધંધો કેવીરીતે મળે? સગાવહાલાં અને મિત્રો પણ કેટલાં દિવસ તમને મદદ કરે?મારી હાલત શરીરથી અને પૈસા વગર સાવ કંગાલ અને દયાજનક થઈ ગઈ હતી.

તે દરમ્યાન મારાં સગા મામાનાં દીકરાનાં લગ્ન હતાં. મામા,માસીનાં ખૂબ આગ્રહ થકી હું થોડી નાદુરસ્ત તબિયત સાથે લગ્નમાં અમદાવાદ ગયો.લગ્ન ચાલુ હતા અને મને સખત્ત ચક્કર આવ્યા.હું ચક્કર ખાઈ એકદમ પડ્યો અને બેભાન થઈ ગયો.લગ્નમાં એકદમ હો હા થઈ ગઈ..

જિગીષા દિલીપ

અજ્ઞાતવાસ-૨૪

અને ફરી એક સંબંધ તૂટ્યો,નાતો છૂટ્યો અને હું હતો ત્યાંજ….

હર્ષાને સમજાવી શાંત રાખી.તેના પતિએ ડિવોર્સના પેપર મોકલ્યા હતાં એટલે તે ખૂબ અપસેટ થઈ રડતી હતી. તેનો પતિ ખૂબ સાલસ સ્વભાવનો, દેખાવડો,હસમુખ ,સજ્જન માણસ હતો. તેઓ બંને એકબીજાને ખરેખર ખૂબ પ્રેમ કરતાં હતા. પરતું બંનેની વિચારધારા એકદમ અલગ થઈ ગઈ હતી.તેમાં ખરાબ નસીબ અને સમય જે કહો તે ,કે હર્ષાનાં પતિએ ભારતમાં તેના મિત્રો સાથે મળી વિલાયતી ઈંટો બનાવવાનો મોટો પ્રોજેક્ટ હાથમાં લીધો હતો.એનું એન્જિનીયરીંગ કામ કરાવીને અને ફેક્ટરી સેટ કરી ,તે પાછો આવવાનો હતો. પછી તેના પાર્ટનર ફેક્ટરી સંભાળવાનાં હતાં.ફેક્ટરી માટે તે સૌએ મોટી લોન લીધી હતી,પોતાની બધી બચત પણ નાંખી દીધી હતી. ફેક્ટરી સેટ કરવા તેને આઠ મહિના ત્યાં રહેવાનું હતું. ભારતમાં કામ જલ્દી પતે નહીં એટલે ફેક્ટરી સેટ કરતાં દોઢ વરસ નીકળી ગયું. અને વરસાદ જૂનને બદલે એક મહિનો વહેલો મુશળધાર આવી ગયો અને બધી ઈંટોની માટી પલળી જતાં ,ફેક્ટરી થાય તે પહેલાં જ મોટું નુકસાન થઈ ગયું. ખૂબ નિરાશાની ગર્તામાં ડૂબેલ તે અમેરિકા આવીને આશ્રમમાં રહેવા જતો રહ્યો.

તે દરમ્યાન હર્ષા ન્યુયોર્કની આર્ટ સ્કુલ F.I.T. માં ભણતી હતી અને ત્યાંજ જોબ પણ કરતી હતી.હર્ષાની પોતાની ફેક્ટરીમાં મોટું નુકસાન થયું ત્યારે તેને ખરેખર તેનાં પતિના પ્રેમ અને હૂંફની જરુર હતી ત્યારે તેની ગેરહાજરી હતી.તેમાં આર્ટ સ્કુલનું એકદમ મોર્ડન વાતાવરણ જેમાં,ડ્રિકીંગ ,સ્મોકિંગ અને એકદમ આઝાદ થઈ જીવાતી હીપ્પી જેવી જિંદગી.

તેનો પતિ આશ્રમનાં સાત્વિક વાતાવરણમાં અને હર્ષા ડ્રિંકીંગ અને સ્મોકિંગનાં રવાડે.બંનેનાં ડિપ્રેશનમાંથી બહાર નીકળવાનાં જુદા રસ્તા અને વિચારધારાએ તેમના લગ્નજીવનને તોડી નાંખ્યું. ભારત અને અમેરિકન સંસ્કૃતિના જુદા પડછાયા જાણે પડઘાયા.હર્ષાનો પતિ અને હર્ષા હંમેશા ખૂબ સારા દોસ્ત રહ્યાં તેનો ઉત્તમ દાખલો તો એ હતો કે તેના પતિએ આશ્રમમાં રહી તેના જેવી આશ્રમમાં રહેતી ગોરી અમેરિકન સાથે લગ્ન કર્યા ત્યારે તેનું પાનેતર ડિઝાઈન કરી,બનાવી હર્ષાએ તેને ગીફ્ટ કર્યું હતું. તેમજ હર્ષાના પતિ, ભાઈ મુંબઈ હોય કે અમેરિકા ,તેમની સાથે અને મારી સાથે અને હર્ષા સાથે પણ હંમેશા સારા નરસા પ્રસંગોએ ,કુટુંબીજનની જેમ પ્રેમ અને હૂંફથી વાત કરતા.હર્ષાને મેં સમજાવી ફોન મૂક્યો પણ હું પણ તેનાં લગ્ન તૂટવાથી ખૂબ દુ:ખી થઈ ગયો હતો.મને સમજાતું નહોતું કે જીવનસફરમાં હજુ કેટ કેટલાં દુ:ખો મારે સહેવાનાં હતાં!!!

શનિવાર હતો એટલે આઈસ્ક્રીમ ટ્રકમાં બાળકોની ભીડને કારણે થાકીને લોથપોથ થયેલો હતો.અડધી રાત થઈ ગઈ હતી પણ હર્ષાની ડિવોર્સની વાતે એક સરસ સંબંધ તૂટવાનાં અવાજે ઊંઘને રજા આપી દીધી હતી.હ્રદય સળગી રહ્યું હતું. ગરોળી જીવડાંને પકડવાં એકીટશે અપલક તેને જોઈ રહે,તેમ ,હું બારીમાંથી દેખાતાં ,ચાંદની રેલાવતાં ,પૂનમનાં ચંદ્રને જોઈ ,તેમાંથી ચાંદની ચૂસીને હ્રદયને શીતળતાં આપવા કોશિશ કરી રહ્યો હતો.ચંદ્રનાં ડાઘમાં બધાંને હરણ દેખાય પણ મને રીશેલ્યુ દેખાતો હતો. મારી ઉદાસીમાં જ્યારે હું એને ભેટું ત્યારે તે મને ભેટતાં જ સમજી જતો અને તેની આંખમાંથી પણ આંસું નીતરતાં . ચંદ્રમાં દેખાતાં મારાં રીશેલ્યુને તાકીને ,તેને ભેટીને ,તેની હૂંફ મારા બદનમાં ભરીને ,હું ને રીશેલ્યુ રડી રહ્યાં હતાં.આમ વિચારતાં વિચારતાં મળસ્કે આંખ મિંચાઈ ગઈ.
સવારે ઊઠીને ન્યુઝપેપર ફંફોસતો હતો ,ત્યાં એક એડવર્ટાઈઝ વાંચી.”Dunkin Donuts for sale & we finance .Total prize 80000$ & you have to come up with 12000$ and rest we finance.

તે સમયે ફાઈનાન્સીંગનું બહુ ચાલેલું.ટ્રમ્પે તે સમયે મેનહટ્ટનનું ‘ટ્રમ્પ ટાવર’જાપનીઝ બેંક,ચાઈનીઝ બેંક અને અમેરિકન બેંક સાથે નેગોશીએશન કરી ડાઉન પેમેન્ટ પણ ફાઈનાન્સ કરાવી લગભગ ૧૦૦ મિલીયનનું મોટું ટાવર ખરીધ્યું હતું. તેમાં ડાઉન પેમેન્ટ પણ ફાઈનાન્સ કરાવેલ.હું રોજ છાપું વાંચતો ,તેથી બધું જાણતો અને આમ પણ હું ફાઈનાન્સ અને માર્કેટીંગનો માણસ એટલે હું Dunkin Donuts લેવા પહોંચી ગયો.

ત્યાં નાના મેનેજરને મળ્યો તે મને બધું સમજાવવા લાગ્યો કે તમે આટલી કોફી ,ડોનટ વિગેરે વેચો તો આટલો પ્રોફીટ થાય વિગેરે વિગેરે. પછી તેને એમકે હું પટેલ છું એટલે આ ડન્કીન ખરીદીશ એટલે મને કહે ,” બોલો ,તમારો શું વિચાર છે?”મેં કહ્યું ,હું આ ‘ડન્કીન ડોનટસ ‘ 80000$ માં નહીં પણ 92000$ માં લેવા માંગું છું. પેલો તો વિચારમાં પડી ગયો કે બીજા પટેલો આવે છે એ તો ભાવ ઓછો કરાવે છે અને આ વધારે પૈસા કેમ આપવા માંગે છે? એ કંઈ સમજ્યો નહીં! એ એનાથી મોટા મેઈન મેનેજરને બોલાવી લાવ્યો.તે પણ મારી વધારે પૈસા આપવાની વાત સાંભળી ,વાઈસ પ્રેસિડન્ટને બોલાવી આવ્યો.

વાઈસ પ્રેસિડન્ટ મારી આખી વાત સાંભળી કહે,” તમારી પાસે એક પણ ડોલર નથી અને તમે ડાઉન પેમેન્ટ પણ ફાઈનાન્સ કરવા માંગો છો ,એમજને?” મે કહ્યું ,” હા, ટ્રમ્પ જો લગભગ 100 મિલિયનનું ટાવર ૦ % ફાઈનાન્સથી ખરીદે તો આ તો માત્ર 92000 $ છે ,તો હું કેમ ન ખરીદી શકુ?” વાઈસ પ્રેસિડન્ટ અને ત્રણે જણાં પહેલાં તો મારી વાત સાંભળી જોર જોરથી હસવા લાગ્યા .પણ મારી વાત કરવાની અદા,સ્માર્ટનેસ અને મારા ફ્લુઅન્ટ ઈંગ્લીંશથી પ્રભાવિત થઈ મને વાઈસ પ્રેસિડન્ટે નવી જોબ ઓફર કરી. તેણે મને કહ્યું,” હું તને Dunkin તો નથી વેચતો ,પણ તને ગુજરાતી ,હિન્દી અને ઈંગ્લીં શ ત્રણે ભાષા સરસ રીતે બોલતા આવડે છે ,એટલે તું બધાં પટેલો કે ભારતીય,બાંગ્લાદેશી અને પાકિસ્તાની ગ્રાહકોને સમજાવી શકીશ . તને વાત પણ સરસ કરતાં આવડે છે ,એટલે અમે તને કંપનીની નવી ગાડી અને બીજા એલાઉન્સ આપીશું, તું અમારી Dunkin વેચવાનું કામ કર. એક Dunkin વેચીશ તેના આઠ ટકા એટલે લગભગ 6400$ તને મળશે.હું તો ખુશ થઈ ગયો અને મેં નવું કામ પૂર્ણ નિષ્ઠાથી ચાલુ કરી દીધું.

આ Dunkin ચેઈનનો માલિક જ્યુઈશ હતો. મેં તો એક દોઢ મહિનામાં Wisconsin,Maryland વિગેરે હાઈવે પર પટેલોને ચાર Dunkin વેચી નાંખી. હું તો એકદમ ખુશ હતો.ત્યાં મને એક દિવસ બોસે બોલાવ્યો.મેં તો ખૂબ સારો ધંધો કર્યો હતો એટલે ખુશ થતો બોસને મળવા ગયો કે હવે મારી જિંદગી સેટલ થઈ જશે પણ પણ બોસે શું કીધું ખબર છે??? ભાઈ ,તેં તો ભારે કરી એક -દોઢ મહિનામાં ૨૫૦૦૦ $ નું કામ?? You r too good !!!!, હવે તમે …….….. અને હું સાંભળીને અવાચક થઈ ગયો…….

જિગીષા દિલીપ

અજ્ઞાતવાસ -૨૩

મારો સપનાંનો મહેલ કડડડ ભૂસ થઈ ગયો.

પોસ્ટ ખોલીને વાંચી તો હું સાવ હતાશ થઈ ગયો.અમેરિકન લોકો તમાચો મારે તો પણ પહેલાં પંપાળે. તેમાં લખ્યું હતું કે હર્ષાનું ડિઝાઈનીંગ,કલર મેચીંગ,ફેબ્રીક બધું અદ્ભૂત છે પણ કસ્ટમરને ડ્રેસનું ફિટીંગ આવતું નથી. આટલા મોંઘો ડ્રેસ ખરીદે અને ફિટીંગ ન આવે તો અમે કેવીરીતે તમારા ડ્રેસ ખરીદી શકીએ? માફ કરજો,પણ અમે બધો માલ આ સાથે પાછો મોકલીએ છીએ.થોડો સમય એમજ બેસી રહ્યો,પછી હિંમત એકઠી કરી મેં જ મને કહ્યું ‘ એય જિંદગી ! તું મારે માટે દરેક પગલે નવો જ પડાવ લઈને આવે છે અને તેને મારે નવી ચેલેન્જ સમજી સ્વીકારી મારી જાતને વધુ મજબૂત કરી તેમાંથી બહાર આવવાનું છે.”

અમારી પેટર્નમેકર ખરે વખતે નોકરી છોડીને ચાલી ગઈ ,તેનું આ પરિણામ હતું. જીવનમાં આપણી સાથે કામ કરનાર દરેક વ્યક્તિનું કેટલું મહત્વ હોય છે,તે મને પસ્તાવા સાથે તે દિવસે સમજાયું. હું અને હર્ષા એકબીજાનો વાંક કાઢતાં રહ્યાં.મેં હર્ષાને કહ્યું ,”તેં પેટર્નમેકર સાથે શાંતિથી વાત કરી હોત તો આવું ન થાત! “હર્ષાએ પણ મને કહ્યું,” તું જાણતો જ હતો કે પેર્ટનમેકર વગર તકલીફ થશે જ ,તો તું એને ગમેતેમ કરીને પાછી કેમ ન લઈ આવ્યો ?કે બીજી વધુ હોંશિયાર પેર્ટનમેકર તે એડવર્ટાઈઝ આપીને કેમ હાયર ન કરી?”અમે બંને એકબીજા પર દોષારોપણ કરતાં રહ્યાં,પણ હવે જે થયું ,તે ન થયું તો થવાનું નહોતું. હવે શું રસ્તો કરવો તે હું વિચારતો હતો.

ત્યાં જ રમણભાઈને બધો માલ પાછો આવ્યાની ખબર પડી એટલે એમણે એમના વકીલ સાથે વાત કરી.તેમના વકીલની સલાહ મુજબ તેમણે મને કંપનીનાં એમના ભાગનાં શેર લઈ લેવા કહ્યું અને સાથે તેમ પણ સમજાવ્યું કે હું તને પછી જરુર મદદ કરીશ.તેમણે Wellsfargo માં રોકેલા એક લાખ ડોલર પણ આ મોટા ઓર્ડરોમાં વપરાઈ ગયાં હતાં.તેમની પાસે મોટેલોનાં મોટા ધંધા હતા અને તેમણે અને તેમની સાથેનાં મોટેલનાં બીજા ભાગીદારોએ તો મને ખરેખર મદદ કરવા જ પૈસા રોક્યા હતાં તેમ સમજી મેં ઈમાનદારી પૂર્વક રમણભાઈનાં,બીજા ભાગીદારોનાં અને મારી બંને બહેનોનાં બધાં શેર ખરીદી લીધાં. એક શેર એક ડોલરનો હતો પ્રિમિયમ ૩૯ ડોલર તો ઊડી જ જાય,તેવી જ રીતે ,કેરલે ગોઠવણ કરી હતી. બધાંનાં શેર હું ખરીદી લઉં ,તે વાત કેરલને જરા પણ ગમી નહીં.મેં કેરલને કહ્યું ,”અમારી હિન્દુ સંસ્કૃતિમાં બહેનોને સાચવવાની જવાબદારી હંમેશા ભાઈઓની જ હોય,અને જેમણે મને ધંધામાં મદદ કરવા આટલા પૈસા રોક્યા હોય તેને મારે ઈમાનદાર તો રહેવું જ પડે ને!એ તને નહીં સમજાય!!”

હવે ફેક્ટરી ચાલે તો પણ તે કમાણી,દેવા આટલા વધી ગયા હોવાથી ભરપાઈ થાય તેમ નહતી.ફેક્ટરી બંધ કર્યા સિવાય કોઈ જ રસ્તો નહોતો. અમેરિકાનાં કાયદા પ્રમાણે ચેપ્ટર – ૧૩ મુજબ નાદારી નોંધાવી હાથ ઊંચા થાય ,અને ચેપ્ટર -૧૧ મુજબ reorganization કરાય.ચેપ્ટર ૧૧ મુજબ હું ભવિષ્યમાં કંઈ પૈસા કમાઉ તો લેણદારોને થોડા થોડા કરી પૈસા પાછા આપું. નાદારીમાં તો હાથ ઊંચા જ કરી દેવાના.

હવે તે જ સમયે મારી આશાને ઢંઢોળતી એક વાત બની.મારા ફેક્ટરીના કોરીઅન ફેબ્રિક સપ્લાયર પાસે ઇસ્ટમેન કોડાકની ફિલ્મનાં રોલની એજન્સી કોરીયા ખાતે હતી. તેની પાસે પોલિએસ્ટર યાર્નની પણ એજન્સી હતી.તે કોરીઅન મારો ખૂબ સારો મિત્ર હતો. તે મને પોલીઅસ્ટર યાર્ન હું ભારતમાં બધી માધવલાલ માસાની અને બીજી મિલોમાં સપ્લાય કરું તો તે આપવા તૈયાર હતો. ભાઈ બધી મિલોનાં પરચેઝ ઓફીસર અને માધવલાલમાસાને વાત કરી આવ્યા. મેં સેમ્પલ પણ મોકલી દીધાં. મિલોવાળા ઈસ્ટમેન કોડાકનો માલ લેવા તૈયાર જ હતા. એટલે હું ખૂબ ખુશ થઈ ગયો કે હવે જો આ ગોઠવાશે તો હું લેણદારોને ભવિષ્યમાં પૈસા પાછા આપી શકીશ.

પણ ત્યાં ફરી એકવાર મને નસીબે ઉપરથી નીચે પછાડ્યો.બસ …..એજ વખતે ધીરુભાઈ અંબાણીએ ઈન્દિરાજી સાથે મળીને ઈમ્પોર્ટ પોલીસીનો કાયદો બદલાવી નાંખ્યો. તેમના પાતાળગંગાનાં પ્લાન્ટમાં આ પોલિએસ્ટર યાર્ન બનતું તે જ બધી મિલોને લેવું પડે એટલે તેમણે ઈમ્પોર્ટ પોલીસી જ બદલાવી નાંખી અને જાણે મારાં મોંમાંથી કોળિયો ઝુંટવાઈ ગયો.મારો સપનાનો મહેલ ફરી કડડડ ભૂસ થઈ ગયો!

ફેક્ટરી મેં બંધ કરી દીધી.ન્યુયોર્કનાં ઈન્વેસ્ટમેન્ટ બેંકર કાર્લ પનેરોએ પણ થોડી હિંમત બંધાવી કે “તેમના વકીલ આવશે અને કાર્યવાહી થશે પણ લાંબા ગાળે તે લોકો તને કંઈ કરી નહીં શકે. “સાથે તેઓ મારામાંથી ઘણાં પૈસા કમાયા પણ હતાં તેમ પણ કહ્યું જે મને દાઝ્યા પર મલમ જેવું લાગ્યું.મેં શેર રમણભાઈનાં લઈ લીધાં એટલે તેમના મોટા ધંધામાં કોઈ મારા તરફથી તકલીફ ન આવી.એ મોટી જવાબદારીમાંથી બચી ગયાં. Wellsfargo માં ગેરંટી રમણભાઈ અને તેમનાં મિત્રોએ આપી હતી.તે સિવાય કોઈપણ સરકારી તપાસમાંથી તેઓ બચી ગયાં.હવે અમેરિકન ગવર્મેન્ટનાં દેવાનો સૌથી મોટો પ્રોબ્લેમ હતો જે ચેપ્ટર ૧૩ કે ચેપ્ટર ૧૧ -કોઈપણ કાયદા હેઠળ મારે દર બે મહિને કોર્ટમાં હાજર થઈ હું જે કમાતો હોય તેમાંથી ગવર્મેન્ટને થોડા થોડા પૈસા આપવા પડે અને મારી ક્રેડીટ હીસ્ટ્રીમાં પણ આ બધું નોંધાએલ જ હોય.અમેરિકા મને એટલે ગમે છે કે એક વખત નાદાર થયેલ આદમી પણ હિંમત રાખે તો પાછો ઊભો થઈ શકે છે.

હવે મારો કેસ કોર્ટમાં ગયો. મશીનોનાં,ફર્નિચરનાં,સોયદોરાવાળા એવા નાના બીજા ઘણાં લોકોના પૈસા બાકી હતાં. એ લોકોએ પણ કેસ કર્યા હતા. કોર્ટમાં જજ બહુ જ સારો હતો. તેણે મને પૂછ્યું કે આટલી નાની ઉંમરમાં આટલું બધું દેવું કેવીરીતે થઈ ગયું? તું કેવીરીતે ભરીશ? અને નાદારી નોંધાવીશ તો પછી તું આગળ જીવનમાં કામ કેવીરીતે કરીશ? એ વખતે મારે મારા કોરીઅન મિત્ર સાથે પોલીએસ્ટર યાર્નની વાત ચાલતી હતી એટલે મેં જજને કહ્યું ,”હું આવું કંઈ પણ કામ કરીને બધાંને ધીમે ધીમે પૈસા આપવા માંગું જ છું.”જજે મારી વાત સાંભળી મારા પર સહાનુભૂતિ દાખવી ,સૌ લેણીયાતોને પૂછ્યું તમે બધાંએ આ નાના છોકરાને આટલા બધાં પૈસા આપ્યા કઈરીતે? ત્યારે બધાંએ કહ્યું,” અમે પૈસા તેના બધાં પાર્ટનરો અને તેની બે ખમતીધર બહેનો પણ સાથે હતી તે જોઈને આપ્યા છે. જજે બતાવ્યું કે,”લીગલી જૂઓ એ બધાં તો શેર નકુલને વેચીને કંપનીમાંથી નીકળી ગયાં છે.” હવે લેણદારો ભોંઠા પડી ગયા.

મારો જીવનનો ખરાબ સમય શરુ થઈ ગયો હતો. હર્ષા નવી જોબ લઈ ન્યુયોર્ક જતી રહી હતી. હું થોડો સમય નીનાને ત્યાં રહ્યો પણ આખો દિવસ લેણીયાતોનાં ફોન આવતા હોવાથી હું ખૂબ સંકોચ અનુભવતો હતો. હું મારા એક મિત્ર સાથે નાના એપાર્ટમેન્ટમાં રહેવા જતો રહ્યો. મેં હવે ઓડ જોબ કરવાની શરુ કરી દીધી. મેં Good humor icecreamની ટ્રક ચલાવીને ice-cream વેચવાનું શરુ કર્યું.મારો બેઝીક ખર્ચ અને ગવર્મેન્ટને દર બે મહિને આપવાના પૈસા નીકળે તેમ હું કામ કરવા લાગ્યો.

તેમાં જ એક સવારે ફોનની રીંગ વાગી, મેં ફોન ઉપાડ્યો,” હા કોણ ?” હર્ષા? બોલ? શું થયું? બોલ બહેન? કેમ રડે છે આટલું બધું? શું થયું?અને હું એક નવી પછડાટનાં ભણકારાં સાંભળવાં મારી જાતને હિંમત આપી રહ્યો હતો…..

જિગીષા દિલીપ

અજ્ઞાતવાસ-૧૯

જીવનમાં આવેલ વળાંક

મેં ગભરાટ સાથે પરેશનો પત્ર વાંચવાંનું શરુ કર્યું.મારી શંકા સાચી જ પડી હતી. સારા કે ખરાબ સમાચારનાં વાવડ જાણે આપણને મળી જ જતાં હોય છે! ટીનાની અનિચ્છાએ ,તેનું કંઈ જ સાંભળ્યાં વગર ટીનાનાં પપ્પાએ તેનાં વિવાહ ,અમેરિકાનાં ન્યુજર્સીથી આવેલા છ ગામનાં પટેલ ,શ્રીમંત છોકરા સાથે કરી નાંખ્યાં હતા.પરેશે લખ્યું હતું,” ટીનાનો તરવરાટ,ચુલબુલાહટ,અરે ! તેનું યૌવન જ જાણે લુંટાઈ ગયું છે.માતા-પિતાની સમાજમાં ઇજ્જત જાળવવા એણે વિવાહ કરી નાંખ્યો છે. અને આમ પણ તું અહીંયા નથી ,હમણાં તારા પાછા આવવાનાં પણ કોઈ વાવડ નથી. તો એ કરે પણ શું?” સાચીવાત હતી પરેશની.

હું પત્ર હાથમાં લઈ બેસહાય બની,સૂનમૂન બેસી રહ્યો હતો. બેબસ મન મારી જાતને જ કોસી રહ્યું હતું. વેદનાનો ડૂમો મારા ગળામાં ફસાઈ ગયો હતો.મારી અંદરની મુંઝવણ ,ભડભડતાં ભેંકાર મનનાં એકાંતમાં મને શેકી રહી હતી.દિલ માનવા જ તૈયાર નહોતું કે મારી ટીના ,મારી નહીં રહે! હું કંઈ જ કરી શકું તેમ નહતો.પરતું ટીનાંનાં પગલાંને અકબંધ મારી ભીતરમાં રાખી ,એક તાજમહેલ મેં કાયમ સજાયેલ રાખ્યો ,જ્યાં તેનાં પ્રેમની સુગંધ લઈ ,હું મહેંકતો રહું.કહું કે હું જીવતો રહું,તેની સાથે બેસીને હંમેશા વાત કરતો રહું.

અમેરિકામાં દૂરથી જેટલું દેખાય છે તેટલું રહેવાનું,ભણવાનું,વગર પૈસે સર્વાઈવ થવાનું કશું જ સહેલું નહોતું.હું જ મારું ગુજરાન પરાણે કરતો હતો.હજુ ભણવાનું પણ બાકી હતું.પ્રેમનાં સપનાં જોવા અને ખરેખર વાસ્તવિક જીવનમાં તે પૂરા કરવા બંનેમાં બહુ ફરક હતો.

માધવ રાજે મને થોડી સાંત્વના આપી અને જીવનનાં આજ રંગરૂપ હોય તે સમજાવ્યું.જીવન તેની ગતિ પકડી ચાલી રહ્યું હતું.હું હવે લોસએંજલસનાં Albrahmra માં હતો.ભક્તા ફેમિલીઓનો ખૂબ સપોર્ટ હતો.અમે ગુજરાતી છાપું ચાલું કર્યું.U.C.L.A.યુનિવર્સિટીમાં minority કમ્યુનિટિ પ્રિટિંગ પ્રેસમાં,ફ્રી પ્રિટિંગ થતું હતું.ઈન્ડીયાનાં છાપામાંથી કટ એન્ડ પેસ્ટ કરી અમે રાત્રે ત્રણ કલાક ઊભા રહી છાપું પ્રિન્ટ કરી,સવારમાં સબસ્ક્રાઈબરને છાપું પહોંચાડતા.કેલિફોર્નિયા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીમાં મારું ભણવાનું પણ ચાલું હતું.હું થોડી એડવર્ટાઈઝ પણ લઈ આવતો. પણ આમાં સૌથી રસપ્રદ વાત ભારતથી જે નેતા -અભિનેતા કે સેલિબ્રિટિ આવતાં તેમનો ઈન્ટરવ્યું માધવ રાજ લેતાં.મોરારજીભાઈ દેસાઈ,પીલુ મોદી જેવા નેતાઓનાં ઈન્ટરવ્યુ કરીને છાપામાં છાપતાં.

પીલુ મોદી ઈન્દીરાજીએ કરેલી ઈમર્જન્સીમાં જેલમાં હતાં અને જેલમાંથી બહાર આવીને,અમેરિકા આવ્યા હતાં. મારે એમની સાથે ખૂબ દોસ્તી થઈ ગઈ હતી.પીલુ મોદી સ્વતંત્ર પક્ષનાં ભારતનાં Cofounder હતાં.પીલુ મોદી,અમેરિકનને પરણ્યાં હતાં અને તે સાન ફ્રાન્સિસ્કો તેમના પત્નીનાં પપ્પા-મમ્મીનાં ઘેર હતાં. હું અને માધવ રાજ તેમને મળવા સાન ફ્રાન્સિસ્કો ગયા.તેમણે અમને સાન ફ્રાન્સિસ્કેા રેસ્ટોરન્ટ અને જુદીજુદી વાયનરીમાં ફેરવ્યા.તે બર્કલીમાં ભણેલાં અને તેમનો રુમ પાર્ટનર પાકિસ્તાનનાં પ્રેસિડન્ટ ઝુલ્ફીકાર અલી ભુટ્ટો હતાં.પીલુ મોદીએ અમને ભુટ્ટોની વાતો કરી,તે ખૂબ રસપ્રદ હતી અને અમને પાકિસ્તાન ફોન કરાવી ભુટ્ટો સાથે વાત પણ કરાવી.ભક્તા ફેમિલીવાળાની મોટેલ દરેક રાજ્યમાં અમેરિકામાં હોય જ અને અમારી ઉપર તેમની મહેરબાની હતી એટલે સાનફાંન્સીસ્કો જેવી સુંદર જગ્યાએ મિત્રો સાથે ફરવાનું અને રહેવાનું અમેરિકા આવ્યા પછીનું પહેલું સારું વેકેશન હતું.વેકેશન પછી અમે પાછા લોસએન્જલસ ગયાં અને છાપાંનાં કામમાં વ્યસ્ત થઈ ગયા હતાં.

એવામાં બહેન અમને ત્રણે ભાઈબહેનને મળવાં અમેરિકા આવી અને હું હર્ષાને છોડીને લોસએન્જલસ મોટેલમાં રહેતો હતો,એટલે બૂમાબૂમ ,ફોન પર કરીને ,મને શિકાગો પાછો બોલાવી લીધો.મેં પાછું ચોથું સમેસ્ટર નોર્થવેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીમાં શરુ કર્યું.હું હંમેશા પ્રોફેસરોને કોલેજમાં એવું પૂછી પૂછીને હેરાન કરતો હતો કે મારે બિઝનેસ શરુ કરવો હોય તો કેવીરીતે કરાય ?તે શીખવો.મને ભણવા કરતાં બિઝનેસ કરવામાં જ રસ હતો.

મારી બહેન હર્ષા તેના ડિઝાઈનિંગનાં ક્ષેત્રમાં ખૂબ આગળ હતી.તે જે કંપની માટે કામ કરતી હતી તે કંપની તેની ડિઝાઈન કરેલ કપડાંને લીધે ખૂબ આગળ વધી રહી હતી. હર્ષાનાં ડિઝાઈન કરેલ કપડાં એટલાં વેચાતાં હતાં કે કંપની દિવસરાત ખૂબ મોટા નફા સાથે grow થતી જતી હતી.મેં હર્ષાને કીધું તારી ડિઝાઈન કરેલ ડ્રેસીસ આટલાં બધાં વેચાતાં હોય તો તારે કંપની પાસે કમીશન માંગવું જોઈએ.

હર્ષાએ કંપની પાસે કમીશન ૮ ટકા માંગ્યું જે કંપનીએ ૬ ટકા મંજૂર કર્યા. એની કંપનીમાં હર્ષાની ડિઝાઈન કરેલ કપડાંનું વેચાણ દર મહિને વધતું જ ગયું. હર્ષાનાં કમીશનનાં ચેક ૫૦૦૦ $ થી શરુ થઈ ૧૦,૦૦૦ $ પછી ૧૫૦૦૦$ એમ દર મહિને વધવાં લાગ્યો.અને એક દિવસ કંપનીનાં માલિકને આટલાં પૈસા આપવાનાં ખૂંચ્યાં એટલે એણે કીધું,” હું હવે કોન્ટ્રાકટ બ્રેક કરું છું,હું હવે કમીશન નહીં આપું.” અને એણે હર્ષાને કંપનીમાંથી ફાયર કરી દીધી. હર્ષા ખૂબ દુ:ખી થઈ ગઈ.હું પણ એકદમ અચંબિત થઈ ગયો હતો!!

પરતું મેં હર્ષાને સાંત્વનાં આપતાં કીધું,”તું જરાપણ ગભરાઈશ નહીં ,આપણે આપણો બિઝનેસ શરુ કરીએ.”હર્ષા કહે ,”શું??”.અને મેં પૂરા આત્મવિશ્વાસ સાથે કીધું,”આપણે આપણો પોતાનો ધંધો ચાલુ કરીએ.” મારાં મિત્રો અને જેની સાથે હું વાત કરતો તે બધાં મારી મજાક ઉડાવતાં હતાં.પણ મેં તો મારા બિઝનેસ પ્લાન કરવાનાં શરુ કરી દીધાં હતાં. લોસએંન્જલસનાં મોટેલનાં પટેલો અને ભક્તા ફેમિલીનાં મોટા મોટાં વડીલો જેમને હું હર્ષાનું કામ અને જૂની કંપનીની ફેક્ટરી બતાવવાં લઈ ગયો હતો તેમને મારાં નવા બિઝનેસ શરુ કરવા અંગેની વાત મેં અને ભાઈએ પણ કરી. મારે તો 100000 $ ની જરુર હતી. પટેલ અને ભક્તા કુટુંબ મળીને પાંચ વડીલો દસ,દસ હજાર ડોલર રોકવા તૈયાર થઈ ગયાં.હર્ષાની જુની કંપનીમાં તેના માલિકથી નારાજ બે મુખ્ય માણસો મિ.ટી.જાપનીઝ ડાયમેકર અને મિસ ટ્રીશીયા પેટર્ન મેકર પણ અમારી સાથે કામ કરવા તૈયાર થઈ ગયાં.મારે હજુ બીજા ૫૦,૦૦૦ ડોલરની જરુર હતી.ભાઈને મેં વાત કરી,બીજા પૈસાની સગવડ કેવીરીતે કરીશું? મેં ૧૦,૦૦૦ સ્ક્વેર ફૂટની જગ્યા પણ જોઈ રાખી હતી.

હું મારા બિઝનેસ પ્લાન માટે ખૂબ હોમવર્ક કરી રહ્યો હતો પણ પૈસા વગર મુંઝાઈ રહ્યો હતો.ત્યાં એક દિવસ ઈન્ડીયાથી પત્ર આવ્યો અને વાંચ્યો તો…….

જિગીષા દિલીપ

૨૫ મેં ૨૦૨૧

અજ્ઞાતવાસ- ૧૮

તુમ ન જાને કિસ જહાઁ મેં ખો ગયે!

કેનેડાની બોર્ડર પર ,ઓફીસરે તો નરેશનું અને મારું અમેરિકન ગ્રીનકાર્ડ અને ડ્રાઈવીંગ લાયસન્સ ચેક કર્યું.,અમારી ગાડીમાં કોઈ બીજું નથી અને અમે બે કલાક માટે નાયગ્રાફોલ જોઈને જ પાછા આવ્યા છીએ તે જાણીને તેણે અમને જવા દીધાં. મારાં ધબકારાં હજુ જોરથી જ ધબકી રહ્યાં હતાં.નરેશે ગાડી ભગાવી અને થોડે દૂર જઈ એક ગલીમાં ગાડી ઊભી રાખી તેની પત્નીને ટ્રંકમાંથી બહાર કાઢી. બંને જણાં એકબીજાને ભેટીને દસ મિનિટ ઊભા રહ્યાં.તેની પત્ની ધ્રુસકે ધ્રુસકે ભાવુક થઈને નરેશને મળીને રડી રહી હતી.નરેશ પણ ભાવુક થઈ ગયો હતો.હું થાકેલો હતો,છતાં મેં તે બંનેને ગાડીમાં પાછળ બેસવાનું કીધું અને હવે રાત ક્યાં રહેવાનું છે તે નરેશને પૂછ્યું. નાયગ્રાફોલ્સની નજીકની જ એક મોટેલમાં અમે રાત રહ્યાં.

નરેશને તેની પત્ની ખૂબ ખુશ હતાં. હું પણ તેમને માટે ખૂબ ખુશ હતો .પણ મારું મન તો ચકરાવે ચડી ગયું હતુ્ં.મુંબઈ છોડ્યા પછીના એક એક દિવસ ,સ્વીત્ઝરલેન્ડ હોય કે ન્યુયોર્ક,શિકાગો કે કેનેડાનો નાયગ્રાફોલ,દરેક સમયે ટીનાની યાદ હંમેશા મારાં દિલોદિમાગ પર છવાએલ રહેતી.નરેશને તેની પત્નીને મળેલા જોઈ ,ટીનાની યાદમાં હું આખી રાત સૂઈ ન શક્યો.અમેરિકાની અતિ વ્યસ્ત જિંદગી,ભણવાનું,જોબ કરવાની તેમજ ઘરનાં પણ નાનામોટા કામ પણ જાતે કરવાનાં અને નવો દેશ,કાતિલ પવન સાથેની ઠંડીવાળુ શિકાગોનું, મુંબઈથી સાવ અલગ હવામાન,નવી સંસ્કૃતિ,નવી કોલેજ,જુદા મિત્રો – બધું જ સાવ અલગ હતું અને શરુઆતમાં ડોલર માટે પણ બીજા પર આધારિત,તેમાં જ હું મારી જાતને ગોઠવી રહ્યો હતો.ટીના સાથે વાત કરે કે તેના સમાચાર મળે પણ આઠ નવ મહિના થઈ ગયાં હતાં.ઈન્ટરનેશનલ સીધા ફોનની તો સગવડ જ તે સમયે દુર્લભ અને ખૂબ મોંઘી હતી .ભાઈ ને બહેન પણ મહિનામાં એક કે બે પત્ર લખીને જ અમારી ખબર લેતાં અને તેમનાં ખબર આપતાં.મનને શાતા આપે તેવા રીશેલ્યુને રેસકોર્સ પણ મારી પાસે નહોતાં.મારી બહેન તેનાં કામમાં ખૂબ વ્યસ્ત રહેતી.તેની પોતાની જિંદગી ગુંચવાએલ હતી.તેના પતિની હૂંફની તેને જરુર હતી ત્યારે દોઢ વર્ષથી તે ઈન્ડીયા હતા.તે જ ખૂબ દુ:ખી હતી.

મારી એ યુવાન અવસ્થામાં શાતા મેળવવા હું એક જ કામ કરતો .હું લગભગ રોજ ટીનાને પત્ર લખતો અને ટીના તેનો શું જવાબ આપત ,તે હું જ ટીના બનીને લખતો.અને એ મેં જ અરસપરસ લખેલા કાગળ જ મારા એકાંતવાસમાં મારા દિલને ચેન આપતા.પીઝાની ડીલીવરી કરવા જતાં ,ઝીણો રુ જેવો સ્નોફોલ થતો હોય,સ્નોની સફેદ ચાદર પથરાએલ હોય એનાં પર ચાંદની રેલાય અને એક ઠંડા પવનની લહેરખી આવીને ફરી વળે ત્યારે હું ટીના મને વિંટળાંઈ ગઈ હોય તેમ વિચારી ,ટીના મારી સાથે છે એમ માની પ્રેમની હૂંફમાં સેકાઈ મારી ઠંડી ઊડાડતો…..અને જાણે ટીના મારી બાજુમાં જ હોય તેમ બોલતી”,હેય ! કુલ હું તારી સાથે તો છું.જો હું તને છોડીને ક્યાંય જવાની નથી,હું હંમેશા જીવનભર તારી બાજુમાં જ રહેવાની છું સમજ્યો.”હું જેવો એકલો પડું કે ટીના મારી આંખોમાં આવીને બેસી જતી અને સાથે ગાળેલ ક્ષણોનાં દરિયામાં મને તે સેર કરાવતી.મારાં શ્વાસોમાં રમીને સિતાર વગાડતી તેની યાદોં….રોજ તેને લખેલ કાગળ અને ટીના બનીને મેં લખેલ જવાબની હું ફાઈલ કરતો…….મળીને છૂટા પડતી વખતનું તેનું બેતાબ નજરથી મારી સામે જોવું.મારું તેનાં મોં સામું જોઈને ત્યાંજ રોકાઈ જવું…અને ટીનાનું પાછા ફરીને મારી આગોશમાં સમાઈ જવું……એ હાજી અલીનાં દરિયા કિનારે ,ઝીણા વરસાદમાં એકબીજાનાં હાથ પકડીને મૌન સાથે કલાકો સુધી પ્રેમનો એકરાર કરતાં બેસી રહેવું ….હું પૂછું છું….”ટીના તું ક્યાં છું? તું કેમ છે?….. “મારી યંત્રવત્ જિંદગીમાં ટીના સાથે ગાળેલ પળોને મમળાવવી અને તેની સાથે વાત કરીને જ હું મારી યૌવનની વસંતને રંગીન રાખવા ,કોશિશ કરતો અને ગાતો

“લુંટકર મેરા જહાઁ છુપ ગયે હો તુમ કહાં??તુમ કહાં??તુમ કહાં….??
તુમ ન જાને કિસ જહાઁમેં ખો ગયે,હમ ભરી દુનિયામાં તન્હાઁ હો ગયે!”

સમય સરતો જતો હતો.એક દિવસ ભાઈનાં મિત્ર માધવ રાજનો ફોન આવ્યો.તે ખૂબ ઉંચા ગજાનાં ગુજરાતી લેખક હતા.તેમનાં અનુવાદિત નાટકોએ તખ્તા પર ધૂમ મચાવેલી.હવાઈ યુનિ.માં તે એક વર્ષ માટે સ્ટુડન્ટ તરીકે ભણવા આવેલા.તે એક વર્ષ ભણી રહે પછી બીજું એક વર્ષ રહી શકે.તેમનો વિઝા પૂરો થઈ જવામાં હતો પણ તેમને પાછા ભારત જવું નહોતું. તેમની પત્ની સોનાબહેન પણ ખૂબ ભણેલા અને ગુજરાત હાઈકોર્ટનાં જજનાં પુત્રી હતા. તેમણે existialismમાં પી.એચ.ડી. કરેલ. તે મને પૂછતાં,” નકુલ હું અહીં અમેરિકામાં ઈલીગલ ઓક્સિજન કેવીરીતે શ્વસી શકું?” તેમને અમેરિકામાં ઈલીગલ રહેવું નહોતું.તે તો ભારત પાછા જતાં રહ્યાં.માધવભાઈ પાછા ન ગયા કારણ તેમને સ્ટુડન્ટ લોનનાં પૈસા અહીં નોકરી કરીને ભરવા હતાં.મેં માધવભાઈને કહ્યું,” હું પીઝા ડીલવરીનું કામ કરું છું.તમે મારી સાથે રહો અને આપણે સાથે પીઝા ડીલીવરી કરીએ.હું ગાડીમાં બેસીશ અને તમે પીઝા દરેકને ઘરમાં જઈને આપી આવજો.ઠંડીમાં કામ કરવું કઠણ છે,પણ બે જણાં થઈને વધુ ડીલીવરી કરી શકાશે.આપણે પૈસા અડધા અડધા વહેંચી લઈશું.”અને મેં અને માધવભાઈએ સાથે કામ કરવાનું શરુ કર્યુ.માધવભાઈની હૂંફ અને પ્રેમે મને જીવનમાં થોડો રસ જગાવ્યો.

મારી કોલેજમાં મારી એક ખૂબ સારી ચાઈનીઝ ફ્રેન્ડ હતી. તે બિઝનેસ સાથે ઈમીગ્રેશન લો ,પાર્ટ ટાઈમ ભણતી. મેં તેને માધવભાઈની વાત કરી અને તે અમને તેના બોસને મળવા લઈ ગઈ. તેનો બોસ ખૂબ હોંશિયાર હતો.તેણે માધવભાઈનાં પ્રોફાઈલ ,અને જ્ઞાન અંગે વાત કરી કીધું કે ,”જો તમે ગુજરાતી રાઈટર છો અને તમે ગુજરાતી છાપું બહાર પાડો અમેરિકામાં,તો હું તમને ગ્રીનકાર્ડ અપાવી શકું.શિકાગોમાં ગુજરાતી છાપું હતું એટલે માધવ રાજે કેલિફોર્નિયા જઈને છાપું શરુ કરવું પડે કારણ ત્યાં ગુજરાતી છાપું હતું નહીં.ભાઈ ૧૯૬૪માં અમેરિકામાં લોસએન્જલસ આવેલાં ત્યારે જે પટેલ અને ભક્તા ફેમિલીઓ મોટેલ બિઝનેસમેન હતાં તે ભાઈનાં ચાહક અને મિત્રો હતાં.તેમની સાથે અમે વાત કરી.સાહિત્યકાર માધવ રાજના પણ તેઓ ચાહક હતાં. તેમણે છાપું પ્રસિધ્ધ કરવા માધવ રાજને મદદ કરવાની સંમતિ આપી.માધવ રાજ લોસએન્જલસ ગયાં.

ત્યાં મહિનો રહ્યાં પછી મને ફોન કરીને તેમણે કહ્યું,” નકુલ કેલિફોર્નિયા તો ધરતી પરનું સ્વર્ગ છે.અહીં હવામાન ખૂબ સરસ છે.નજીકમાં દરિયો અને પ્રકૃતિની મહેર છે. તું અહીં આવી જા. રહેવાનું મોટેલમાં ફ્રી છે અને તું છાપાનાં કામમાં મદદ કરીશ તો તને આ લોકો પૈસા પણ આપશે. આપણે બંને ભેગા થઈ છાપું ચલાવીશું.

હું તો તૈયાર થઈ ગયો. શિકાગોની કારમી ઠંડીથી હું કંટાળ્યો હતો. મને માધવ રાજની સાહિત્યિક વિચારધારાવાળી ઈન્ટલીજન્ટ કંપનીમાં મઝા પણ આવતી હતી.

હર્ષાની ઈચ્છા નહતી પણ હું તો જવા તૈયાર થઈ ગયો. નોર્થ વેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટી જેવી નહીં પણ પબ્લીક યુનિવર્સિટીમાં ત્રીજું સેમેસ્ટર લોસએંજલસમાં ભણવાનું મેં નક્કી કર્યું. આમ પણ મને ભણવા કરતાં કંઈ ધંધો કરી પૈસા કમાવવામાં જ રસ હતો.હું શિકાગોથી ગાડી લઈને ૩૦૦૦ માઈલની સફરે લોસએંજલસ જવા તૈયાર થયો. રસ્તામાં એક ગોરાઓનું ગામ આવ્યું.હું રેસ્ટોરન્ટમાં બીયર પીવા બેઠો. થોડીવારમાં ત્યાં બે ગોરા પોલીસ આવી મને પૂછવા લાગ્યાં ,તું કેમ અહીં આવ્યો છું? મે કહ્યું ,” હું તો કેલિફોર્નિયા જાઉં છું,રસ્તામાં આરામ કરવા અને બીયર પીવા ઊભો છું.મેં બીયર પી લીધો એટલે તેઓ મને એસ્કોર્ટ કરીને ગામની બહાર મૂકી ગયા. તે ગામનાં ગોરા લોકો બ્રાઉન ચામડીવાળા મને ,ભૂલમાં પણ તેમનાં ગામમાં રહેવા દેવા તૈયાર નહોતાં.ગાંધીજીની દક્ષિણ આફ્રીકાની ટ્રેનની વાત મને યાદ આવી ગઈ!

હવે હું ફૂલ સ્પીડમાં ગાડી ભગાવી રહ્યો હતો અને બે પોલીસવાને તેમની વાન રસ્તા વચ્ચે મને આગળ ઊભી રાખી અટકાવ્યો.મને કહે તમારી ગાડી ૧૯૦ની સ્પીડે ચાલે છે લો આ ટિકિટ.મેં કહ્યું ,”ના ,હું ,એટલી સ્પીડમાં નથી જતો. તમને કેવીરીતે ખબર કે હું ૧૯૦ ની સ્પીડથી જાઉં છું.”. તેમણે મને ઉપર જઈ રહેલું હેલિકોપ્ટર બતાવ્યું અને કહ્યું,” તમારી ઉપર આ હેલિકોપ્ટર ચાલે તેમાં મશીનમાં તમારી સ્પીડ નોંધાઈ જાય. હું વિસ્ફારિત આંખે જોઈ રહ્યો. અમેરિકાની ટેકનોલોજી પર ફિદા થતાં ,મેં ટિકિટ સ્વીકારી લીધી.

લોસએન્જલસ પહોંચ્યો , તો હર્ષાએ મારાં મિત્રનો પત્ર તેનાં ઘેર આવેલ તે મને અહીં મોકલ્યો હતો.મારા ખાસ મિત્ર પરેશનો પત્ર હતો. કેમ પરેશે પત્ર લખ્યો હશે? પરબિડીયું ખોલતાં ખોલતાં હું પરસેવે રેબઝેબ થઈ ગયો. મને થયું કે કોઈ ખાસ સમાચાર હોય તો જ મને પરેશ પત્ર લખે! મારાં સમાચાર ,તો તે બહેનને ફોનથી જ પૂછી બધાંને જણાવતો.શું સમાચાર ,પત્રમાં હશે ? તે જાણવા હું પત્ર ખોલવાં અધીરો બની ગયો !!! ચિંતાતુર પણ.

જિગીષા દિલીપ

૧૯ મેં ર૦૨૧

અજ્ઞાતવાસ -૧૭

નાયગ્રાફોલ્સની સફર

હું તો Macy’s ની ખરીદી કરનાર ઓફીસર સાથે ખુશ થતો થતો તેની ઓફીસમાં ગયો.ઓફીસરને સ્ટેપલર ઉપર જુદા જુદા પ્રાણીઓનાં ખૂબ સુંદર કોતરણી અને કળાનાં સંગમ સાથેનાં આર્ટિસ્ટીક ગીફ્ટ આર્ટિકલ બતાવ્યાં,જે તેને ખૂબ ગમી ગયા.તેમણે મને પૂછ્યું,” તમારું કાર્ડ છે?તમે પોતેજ મેન્યુફેક્ચરર છો? તમારી એક્સપોર્ટની ઓફીસ છે?”.મેં મારું ‘ દેશવિદેશ એક્સપોર્ટ કંપની’ નું કાર્ડ આપ્યું.પણ બીજા જવાબો આપતાં હું જરા થોથવાઈને ખોટું બોલ્યો કે હા,અમે જ આ ગીફ્ટ આર્ટિકલનાં મેન્યુફેકચરર છીએ અને અમારી ઓફીસ પણ છે.મને એમ કે એ લોકો ક્યાં જોવા જવાનાં છે ?અને એમને વસ્તુ તો હું ગમે તેમ કરી પહોંચાડી દઈશ.પણ નાસમજ મને, નાની ઉંમરે, એ ખબર ન પડી કે Masy’s જેવી કંપની બધી તપાસ કર્યા વગર મારી સાથે બિઝનેસ ન કરે!

મને બીજીવાર બોલાવી ઓફીસરે કહ્યું,”તમારી કોઈ ઓફીસ ભારતમાં છે નહીં અને કાર્ડમાં એડ્રેસ છે એ તો ભાઈખલ્લાનું ગોડાઉનનું છે.તમારા પીસ મને બહુ ગમ્યાં છે તેનાં પૈસા મને કહો તે આપી દઉં.હું મારા પોતાને માટે રાખી લઉં છું.” મેં પૈસા લઈ તેમને પીસ આપી દીધાં.આભાર માની હું ઊભો થયો.મને મારી ભૂલ સમજાઈ ગઈ.ન્યુયોર્કમાં મને ભાઈનાં મિત્રો અને મારા કઝીને થોડું ફેરવ્યો અને એક અઠવાડિયા પછી હું શિકાગો ગયો.

મોટીબહેનનાં ત્યાં થોડા દિવસ રહી,હું ,મારી નાની બહેન હર્ષા સાથે રહેવા ગયો.હર્ષા આર્ટ ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ શિકાગોમાં માસ્ટર્સ કરી રહી હતી.તેના પતિને ઇન્ડિયામાં ધંધાની ઓફર હતી એટલે તે થોડા સમય માટે ઈન્ડીયા રહેતા હતા.એટલે હું હર્ષા સાથે જ રહું તેવો બહેન અને ભાઈનો આગ્રહ હતો.
બંને બહેનોએ અને ભાઈએ મળી નોર્થવેસ્ટ યુનિવર્સિટીમાં બિઝનેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન ભણવા મારાં પહેલાં બે સમેસ્ટરનાં ફીનાં પૈસા ભરેલાં.પરતું હું કોલેજમાં મિત્રોને પૂછતો હતો કે તમને ફીનાં પૈસા કોણ આપે છે?સૌ મિત્રો સાથે વાત કરતાં મેં જાણ્યું કે તેઓ સૌ નાની મોટી નોકરી કરી પોતપોતાની ફીનાં પૈસા ભરતાં હતાં.મને પણ કંઈ કામ કરવું હતું.એક મિત્રએ પીઝા ડીલીવરીનું કામ અપાવ્યું.મને હર્ષાએ સેકન્ડહેન્ડ ગાડી લઈ આપી.મેં ભણવા સાથે સાથે પીઝા ડીલીવરીનું કામ શરુ કર્યું.શિકાગોની સૂસવાટા મારતા પવન સાથેની કાતિલ ઠંડી સહન કરવી મારા માટે મુશ્કેલ હતી.તેમાં સાંજનાં છ વાગ્યાથી રાતનાં બે વાગ્યા સુધી પીઝા ડીલીવરીનું કામ કરવું પડતું.

તેમાં એક એન્જિનીયર પણ ખૂબ ગરીબ ઘરનો ,નરેશ શાહ ,ભારતીય ,મારો મિત્ર થયો.તે સવારે એન્જિનયર તરીકેની જોબ કરે અને સાંજે પીઝા ડીલીવરી કરવાની.પીઝા ડીલીવરીનાં નોકરીનાં બધાં પૈસા તે ભારત મોકલી દેતો.હું તેનાં કુંટુંબ પ્રત્યેનાં પ્રેમથી ખુશ થઈ ગયો.તે મને પીઝા ડીલીવરી કરવા જવા એડ્રેસનાં નકક્ષા દોરી આપતો અને સમજાવતો.એ ૧૯૭૬નાં ગાળામાં ગુગલ કે નેવીગેટર હતાં નહીં.નરેશ મને મદદ કરતો એટલે હું પણ હંમેશ તેના તરફ મિત્રતાનાં આભાર અને માનની લાગણીથી તેને જોતો.

તેની પાસે Ford-torino મોટી ગાડી હતી.એક વીકએન્ડ તેણે મને કહ્યું,” હું કાલે નાયગ્રા ફોલ જોવા જાઉં છું ,તારે આવવું છે?”મેં તો તરત હા પાડી દીધી. આમ પણ ભણવાનું અને કામ સિવાય હું ક્યાંય બહાર ગયો નહોતો.હર્ષાને જણાવી ,અમે બીજે દિવસે સવારે નાયગ્રા જવા ડ્રાઈવ કરીને નીકળ્યા.વહેલી સવારે ચાર વાગે નીકળેલા અમે વારા ફરતી ડ્રાઈવ કરીને બાર કલાકે નાયગ્રા પહોંચ્યા.ડ્રાઈવ તો આઠ કલાકનું હતું પણ રસ્તામાં કોફી પીતાં,ગેસ ભરાવતાં થોડો થાક ખાતાં અને જમવા માટે ઊભા રહેતાં,વધારાનાં ચાર પાંચ કલાક થઈ ગયા.નરેશમાં તે દિવસે મને કંઈ નવો ઉત્સાહ દેખાઈ રહ્યો હતો પણ મને કંઈ સમજાયું નહીં.

અમે વહેલી સવારે ચાર વાગે શિકાગોથી નીકળેલા. લાંબી મુસાફરી કરીને પણ નાયગ્રા ફોલ જોઈ હું ખૂબ ખુશ થઈ ગયો.ત્યાં હળવેા નાસ્તો કરી નરેશ કહે ,” આપણે કેનેડા બાજુથી પણ નાયગ્રાફોલ જોઈએ. મેં કહ્યું ,”આપણે અહીં જ મોટેલમાં રોકાઈ જઈએ.”પણ તે તો કહે ,”કેનેડા બાજુથી જ નાયગ્રા ફોલ જોવાની ખરી મઝા છે અને રાતની રંગબેરંગી લાઇટમાં તો તું જોજે ખુશ થઈ જઈશ.”અમારા બંને પાસે અમેરિકાનું ગ્રીનકાર્ડ હતું. એટલે વિઝાની ચિંતા નહતી.અમે બ્રિજ ક્રોસ કરી કેનેડા ગયા.કેનેડા બાજુ ,ખૂબ સરસ લાઇટો સાથેનો નાયગ્રા ફોલનો નજારો અદ્ભૂત હતો.હું ખૂબ થાકી ગયો હતો. મોડી રાત થઈ ગઈ હતી.રસ્તામાં આવતી મોટેલો જોઈ હું નરેશને કહી રહ્યો હતો કે ,”આપણે અહીં રોકાઈ જઈએ.”હું ગાડી ચલાવતો હતો અને તે કોઈ ખાસ મોટેલ શોધી રહ્યો હતો.અને અને બસ તેને તો તે જ મોટેલમાં જવું હતું.તે મને ગાઇડ કરતો હતો ત્યાં અમે જઈ રહ્યાં હતાં.અને ત્યાં તો બસ …આ …આ… આજ કહી એણે ગાડી ઊભી રાખવા કહ્યું.ગાડી એક મોટેલ પાસે ઊભી રહી.

નરેશ ઊતરીને મોટેલમાં ગયો. હું પણ તેની પાછળ પાછળ અંદર ગયો.ત્યાં ડેસ્ક પર જઈ એણે કહ્યું રુમ નંબર ૩૦૨ એટલે ડેસ્ક પરનાં માણસે કહ્યું તેમાં તો એક બહેન છે. તમને રુમ નંબર ૩૦૩ આપું?નરેશ તો “આવી ગઈ?” કહીને રુમ નંબર ૩૦૨ શોધતો,ડેસ્ક પરનાં માણસનું સાંભળ્યા વગર ભાગ્યો.હું તો આભો બની આ શું થઈ રહ્યું છે ?તે જોતો જ રહ્યો.મને તો કંઈ જ ખબર નહીં.નરેશની પત્ની રુમ નંબર ૩૦૨માં હતી.તે ભારતથી કેનેડા આવી હતી. તેને અમેરિકાનાં ગ્રીનકાર્ડ મેળવવામાં કોઈ ટેકનીકલ મુશ્કેલી હતી.તેની પત્ની સંપૂર્ણ ભારતીય પહેરવેશ સાડીમાં હતી.નરેશે તેને કપડાં બદલાવી નાંખ્યાં. હવે લગભગ અડધી રાત થઈ ગઈ હતી,નરેશ તેની પત્નીને લઈને બહાર આવ્યો.

મેં કહ્યું,” નરેશ,આપણે અહીં રોકાવું નથી ? ‘ના ‘,કહી તેણે મને ગાડીમાં બેસવાનું કહ્યું. તે એન્જિનીયર હતો.ગાડીની ડીકી એટલે કે એની ગાડીની ટ્રન્કમાં એણે પહેલેથી નાનું કાણું પાડી ,હવાની અવર જ્વર થાય તેની વ્યવસ્થા અને ગાદી પાથરીને તૈયાર રાખેલી.તેની દૂબળી પાતળી છોકરી જેવી પત્નીને તેણે ટ્રન્કમાં સુવાડી દીધી. તેની પત્ની પણ હિંમતવાળી અને માનસિક રીતે તૈયાર જ હતી. અમે કેનેડાની બોર્ડર પાસે આવ્યા. ટ્રંકમાં માત્ર બ્રિજ ક્રોસ કરી આગળ જઈએ તેટલું દસ કે પંદર મિનિટ જ રહેવાનું હતું.પણ નરેશની પત્ની ટ્રંકમાં હતી તેની જ મને તો ગભરામણ થતી હતી.ઓફીસરે મારું ,નરેશનું ડ્રાઈવીંગ લાયસન્સ,ગ્રીનકાર્ડ વગેરે જોયું.હું નર્વસ અને થોડો ઉંઘમાં હતો.ઓફીસરે નરેશને કંઈ પૂછ્યું.નરેશે ઓફીસરને કહ્યું,”અમે તો બે કલાક પહેલાં જ કેનેડા બાજુ જઈને નાયગ્રાફોલ જોઈને આવ્યા,હવે પાછા જઈએ છીએ.”હું ખૂબ થાકેલો અને ખૂબ નર્વસ હતો.હવે શું થશે? હમણાં ટ્રંક ખોલાવશે તો…..??

જિગીષા દિલીપ
૧૨ મેં ૨૦૨૧

અજ્ઞાતવાસ-૧૬

મેરા જાદુ ચલ ગયા 

Zurich એરપોર્ટ પર મારાં નામની ઉપરા ઉપરી અનાઉન્સમેન્ટ થઈ રહી હતી. મેં ઓફીસરોને સમજાવતાં કહ્યું ,” મેં મારાં વધારે વજનની ડ્યુટીનાં પૈસા ઈન્ડીયામાં ભર્યા છે.ખરેખર તો હું હવામાન ખરાબ હોવાનો લીધે ,Swiss-air માં ટ્રાવેલ કરીને કેટલો હેરાન થઈને અહીં પહોચ્યોં છું.Swiss-air મને સામાન ન્યુયોર્ક J.F.k. એરપોર્ટ પર જ આપવાની હતી.તમે પ્લીઝ મને જવાદેા મારી બેગો લઈ લો . મારા નામની એનાઉન્સમેન્ટ થાય છે.

ત્યાંજખિસ્સા ફંફોસતાં મને Over weight સામાનનાં પૈસા ભર્યા હતાં તેની ઇન્ડિયાની રીસીપ્ટ પણ મળી ગઈ. અમારી રકઝક સાંભળતાં મોટા ઓફીસરે કહ્યું”,એને જવા દો,એની વાત સાચી છે.તે ખોટો હેરાન થયો છે અને એની પાસે પૈસા ભર્યાની રીસીપ્ટ પણ છે.”મારી બેગો આપીને હું ભાગ્યો.ચડતાં શ્વાસે જ્યારે ફ્લાઈટમાં અંદર ગયો ,તો તે એ જ ફ્લાઈટ હતી ,હું જે Besel એરપોર્ટ છોડીને આવ્યો હતો ,તે જ હવામાન સારું થતાં ન્યુયોર્ક જઈ રહી હતી.તે જ પેસન્જરો હતાં. આ વખતે પણ મારા લીધે ફ્લાઈટ મોડી પડી રહી હતી ,એટલે મને આવેલો જોઈ બધાં એજ રીતે તાળીઓ પાડી ,મને વધાવી રહ્યાં હતાં અને હું બઘવાએલો!!!

થાકેલાં મેં Zurichથી ન્યુયોર્ક ફ્લાઈટમાં આરામ કર્યેા. J.F.k. એરપોર્ટ પર મારો કઝીન જે ૧૦ વર્ષ પહેલાં અમેરિકા આવેલો તે લેવા આવવાનો હતો.J.F.k.નાં આટલા મોટા એરપોર્ટ પર હું મારા કઝીનને કેવીરીતે ઓળખીશ તેની મને ચિંતા હતી કારણ અમે એકબીજાને દસ વર્ષ પહેલાં જોયેલાં.પરતું અઢાર વર્ષનો યુવાન ગુજરાતી જોઈ તે મને ઓળખી ગયાં.મને બેલબોટમ અને લાંબાં અમિતાભ બચ્ચન કટ વાળ અને યંગ હેન્ડસમ જોઈ તે એકદમ ખુશ થઈ મને ભેટી પડ્યા.અમે રસ્તામાં જમીને જ ઘેર પહોંચ્યા.થોડી દેશની અને મારી વાતો કરી થાકેલા મને આરામ કરવાનું કહી અમે સૂઈ ગયા.
મારો કઝીન ન્યુયોર્ક ક્વીન્સમાં રહેતો હતો.બીજે દિવસે સોમવારે સવારે મને તે રસોડામાં માઈક્રોવેવ અને જમવા માટેનું બધું બતાવી ,પોતે કામ પર જાય છે ,તો તું ઘેર આરામ કરજે અને ટી.વી જોજે તેમ કહેવા લાગ્યા.

મેં તો કહ્યું,” હું તો મેનહટ્ટન જઈશ.” એમણે પૂછુયું,” મેનહટ્ટન? કેવીરીતે?.”

મેં મારી હેન્ડબેગમાંથી મેનહટ્ટનનો ભાઈએ દોરી આપેલ નકક્ષો બતાવ્યો.ભાઈએ મને ,કેવીરીતે ક્વીન્સથી ટ્રેન લેવાની? તેમજ ‘પોર્ટ ઓથોરીટી ‘બસ સ્ટેન્ડ અંગે, તેમજ સબ વે કેવીરીતે લેવાની ?તેમજ સ્ટ્રીટ અને એવન્યુ કેવીરીતે આડા અને ઊભા સમજવાનાં ,બધી સમજ લખી અને દોરીને સમજાવ્યું હતું ,હું તે નકક્ષો લઈને આવ્યો હતો.એ ૧૯૭૫નાં ગાળામાં સેલફોન કે નેવીગેટર કંઈ હતું નહીં.મને ભાઈએ મેનહટ્ટનમાં કેવીરેતે ફરાય તે બરોબર સમજાવ્યું હતું તે મેં તેમને બતાવ્યું.મને મારા કઝીને ૧૦૦ ડોલર આપ્યા.મને થોડાં છુટ્ટા કોઈન પણ આપ્યા. મારું અંગ્રેજી સારું હતું એટલે મને કહ્યું,” તને કંઈ સમજ ન પડે તો કોઈને પૂછજે અને કંઈ કામ પડે તો મને તેમની ઓફીસનો નંબર આપી તેના પર ફોન કરવા કહ્યું.હું એકલો ફરવા જવાનો છું એ વાત પર તે મારા પર ખુશ થઈ ગયા.

થોડી સમજ તેમણે પણ આપી.તેમને તો એમ જ કે હું ફરવા જાઉં છું.હું તો મારા એક્સપોર્ટનાં સૌથી સારા સેમ્પલ લઈ ક્વીન્સથી મેનહટ્ટન બે સબ-વે બદલીને પહોંચી ગયો.પેન સ્ટેશનની સામે મોટા છ સાત માળનો Macy’s ના સ્ટોરનું બિલ્ડીંગ દેખાયું.સ્ટોરમાં અંદર જઈ ત્યાં મેં ઈન્ડીયાનાં સેલ્સમેનની જેમ Macy’s માં કામ કરતી એક સેલ્સગર્લને પૂછ્યું”,હું ઈન્ડીયાથી આવ્યો છું.મારે મારી કંઈ વસ્તુઓ વેચવી છે.મારે તમારા મેનેજરને મળવું છે”.તે છોકરીએ કહ્યું”,અમે અહીં વસ્તુ ખરીદતાં નથી અમે અહીં વેચીએ છીએ.” તેણે મને ઘણી સમજાવવાની કોશિશ કરી પણ હું તો તેને મેનેજરને મારે મળવું જ છે.મને તેની પાસે લઈ જાઓ તેમ કહેતો રહ્યો.ત્યાં તો અમારી લાંબી જરા મોટા અવાજમાં વાતચીત સાંભળી,બીજી સાત આઠ સેલ્સગર્લ્સ શું વાત છે ?તે માટે મદદ માટે આવી ગઈ.હું મારી વાત પર અટકી ગયો હતો કે,” હું ઈન્ડીયાથી કંઈ સરસ સેમ્પલ લઈને આવ્યો છું.મારે તમારા ખરીદી કરનાર મેનેજરને તે બતાવવા છે.મારી પાસે અઠવાડિયું જ છે ,પછી હું શિકાગો જવાનો છું ,ત્યાંથી હું પાછો ન આવી શકું એટલે I want to meet him now…now…now. મને now now બોલતો સાંભળી એક છોકરી કહે ,”ભાઈ,અમારી ક્રિસમસની ખરીદી એક મહિના પહેલા થઈ ગઈ છે એટલે હવે તું આવતા ઓક્ટોબરમાં આવજે.”આ બધાં કોલાહલને જોઈ કોઈ મેનેજરને બોલાવી આવ્યું. 

મેનેજરને આવેલો જોઈ હું તો ખૂબ ખુશ થઈ ગયો. મેં તેને અત્યારે જ તેમની ઓફીસમાં મને લઈ જઈને પાંચ મિનિટ આપવા કહ્યું.મેનેજર હોંશિયાર હતો ,પહેલાં તેણે મારી બધી વાત સાંભળી.પછી મને કહે,જો ભાઈ અહીં ખાલી વેચવાનું કામ જ થાય છે.ખરીદી કરનાર ઓફીસ બીજી છે.આવો બહાર સામે તે બિલ્ડીંગ છે તે તમને બતાવું.” એમ કહી તે મને સ્ટોરની બહાર લઈ ગયો.મને બતાવ્યું,” જો સામે પેલું બિલ્ડીંગ દેખાય છે તેને ૨૮ મે માળ અમારી ખરીદી કરનારની ઓફીસ છે.તું ત્યાં જા.”આમ કહી તેણે મારાથી જાન છોડાવી.મેં પણ તેની પાસેથી ઓફીસનું બરોબર એડ્રેસ અને ઓફીસનું નામ લખાવી દીધું.

હું તો ચાલીને સામેની ઓફીસમાં થોડીવારમાં પહોંચી ગયો.ત્યાં જઈને મને લખી આપેલ ઓફીસનું નામ બતાવી ,મારે નામ લખેલ ઓફીસરને મળવું છે ,તેમ મેં કહ્યું.ડેસ્ક પરનાં માણસે કહ્યું”,એપોઈન્ટમેન્ટ છે તમારી પાસે?” મેં કહ્યું,”ના” એટલે એમણે કહ્યું,” એપોઈન્ટમેન્ટ વગર મેનેજર તમને ન મળે.” એમણે ઘણું ના પાડી પણ હું તો એક નો બે ન થયો. હું તો કોફી લઈને બહારનાં સોફા પર બેસી જ રહ્યો.

બે અઢી કલાક પછી મેનેજર ઓફીસમાંથી બહાર નીકળ્યો. હું તો બેગ લઈ એમની સાથે ચાલીને વાત જ કરવા લાગ્યો કે,”હું ઇન્ડિયાથી આવ્યો છું.મારી પાસે તમને બતાવવા માટે બહુજ સરસ ગીફટ આર્ટિકલ છે. તમે એકવાર બસ જોઈ લો. મેનેજરને કહ્યું,” ભાઈ અમે આવીરીતે ખરીદી કરતાં નથી. તેમજ અમારી ક્રિસમસ માટેની ખરીદીનો સમય પતી ગયો છે. તમે આવતા વર્ષે આવજો.મેં તો મારી રેકર્ડ ચાલુ જ રાખી કે ,”હું તો એક વીક માટે જ અહીં છું. પછી હું શિકાગો જતો રહીશ. ત્યાંથી હું પાછો આવી શકીશ કે નહીં મને ખબર નથી ,તો મહેરબાની કરીને તમે પાંચ મિનિટ મને આપો અને મારા સેમ્પલ જોઈ લો. એકવાર તમે જોશો પછી મને ખબર જ છે તમે મને ઓર્ડર આપવાનાં જ છો.”મેનેજરે મને ઘણી ના પાડી કે ,”અમારે અત્યારે ખરીદી નથી કરવાની .”પણ હું મને પાંચ મિનિટ આપો અને તમે બસ એકવાર મારાં સેમ્પલ જૂઓ તે વાત પર અટકી જ રહ્યો.મેનેજરનાં મનમાં રામ વસ્યાં કે મેં સેમ્પલનાં બહુ વખાણ કર્યા તો તેને જોઈ લેવાનું મન થયું તે મને કંઈ ખબર નથી પણ….

મને મેનેજર કહ્યું,” ચાલ ,તું મારી સાથે ઓફીસમાં,પાંચ મિનિટથી વધું હું તને નહીં આપું.તારા સેમ્પલ મને બતાવી દે. અમારી ખરીદીનો ટાઈમ તો પતી જ ગયો છે. પણ સેમ્પલ હું આવતા વર્ષ માટે જોઈ લઉં.”મે કહ્યું ,” હા,હા, સર!” હું ખૂબ ખુશ થતો તેની સાથે અંદર ઓફીસમાં ગયો.મને થયું”મેરા જાદુ ચલ ગયા.”

જિગીષા દિલીપ 

અજ્ઞાતવાસ -૧૫

પહેલી વિદેશ સફર

ફ્લાઈટનાં સમય કરતાં લગભગ એક સવા કલાક પછી નકુલને પ્લેન પર ચડવાની સીડી આગળ ઊભો રહી બધાંને આવજો કહેતો જોઈ ,કુંટુંબીજનો અને મિત્રોએ ખુશી સાથે ચિચિયારી કરી. ભાઈ ,બહેન અને રુખીબાનાં જીવ પણ હેઠાં બેઠાં.

મને ઓફીસરોએ બેગ સાથે અંદર ઓફીસમાં લઈ જઈ અનેક જાત જાતનાં સવાલ હું કોઈ દાણચોર હોય તેવાં પૂછ્યાં.મારો સામાન તો આખો અસ્તવ્યસ્ત કરી નાંખ્યો અને સ્ક્રીનીંગમાં બેગમાં ગીફ્ટ આર્ટિકલ ભરેલા જોઈ ઓફીસરે મારી બેગ ખોલાવી.બેગ ભરીને લીધેલાં ગીફ્ટ સેમ્પલ તો વેરણ છેરણ કરી તેમણે કેટલાય પીસ તો અંદર કંઈ ભર્યું નથી તે જોવા હથોડી લઈ તોડી નાંખ્યા.બંને બેગોનો બધો સામાન બહાર કાઢી,એક એક ચીજ ફંફોસી,તેમાં અને એક એક ગીફ્ટને ,વસ્તુઓને ,તપાસતાં કલાક નીકળી ગયો.રુખીબાનાં લાડથી બગડેલ મને તો વ્યવસ્થિત બેગ પેક કરતાં પણ આવડતું નહોતું.છેવટે કંઈ ન મળતાં અને હું તો ખરેખર ભણવા જ જઈ રહ્યો છું ,જાણતાં મને ઓફીસરોએ પ્લેનમાં બેસવા જવા રવાના કર્યો.પ્લેન તો મારી જ રાહ જોઈને ઊભું હતું.મારા પહોંચવાથી ફ્લાઈટ ઉપડવાની રાહ જોઈ રહેલા પેસેન્જરોએ મને તાળીઓનાં ગડગડાટથી વધાવ્યો પણ હું તો જરા ઝંખવાઈ ગયો.

મારી પોતાના અને વ્હાલાંઓને દેશ છોડી વિદેશ જવાની પહેલી મુસાફરી હતી.અમેરિકા જવાનો ઉન્માદ હતો ,પણ ટીનાને છોડીને જવાંનાં વિષાદની લાગણી મનને કોરી ખાતી હતી.મારું મન પ્લેનની બહાર દેખાતાં સફેદ રુ જેવા વાદળો પર સપના વિખેરતું દોડી રહ્યું હતું.હું મારાં ખોળામાં ,રાજકુમારી ટીનાને લઈ સફેદ વાદળોને ચીરતો ખુશખુશાલ રીશેલ્યુ પર સવાર થઈને તેને ભગાવી રહ્યો હતો.તો વાદળોની ફાટમાંથી નીચે ઊંચાં ટાવરોમાં ક્યાંક મારી એક્સપોર્ટની ઓફીસમાં સુટબુટમાં બેઠેલ નકુલને હું જોઈ રહ્યો હતો.વિચારોની દોડતી ગતિ સાથે ફ્લાઈટ ભાગી રહ્યું હતું.ત્યાં તો પાયલોટે એનાઉન્સમેન્ટ કરી કે ફ્લાઈટ ધુમ્મસ ખૂબ હોવાનો કારણે Zurich પહોંચી નહીં શકે.અને હું સપનાની દુનિયામાંથી બહાર આવ્યો. પેસેન્જરોને Besel એરપોર્ટ ઉતારી દેવામાં આવશે.

Besel એરપોર્ટ પર સૌ પેસેન્જર ઉતરી ગયાં.મારે Zurichથી હવે ન્યુયોર્ક જવુંજ પડે તેમ હતું કારણકે મારી Zurich થી Newyork ની કનેક્ટીંગ ફ્લાઈટ હતી.એટલે મારે ગમેતેમ કરી Zurich એરપોર્ટ પહોંચી બીજી ફ્લાઈટ લઈ ન્યુયોર્ક પહોંચવું જ પડે તેમ હતું.Swiss air વાળાએ મને Zurich થી Newyork ની ટ્રેનની ટિકિટ તો ફ્રી કરી આપી પણ મારો સામાન પણ મને આપી દીધો.મારે ન્યુયોર્કથી પછી આગળ શિકાગો જવાનું હતું એટલે હું બેગો લેવા રાજી થઈ ગયો.

રુખીબા અને બહેનનાં દીકરીઓ પ્રત્યેનાં અપાર પ્રેમને કારણે બેગો અથાણાં,મિઠાઈઓ,નાસ્તાઓ અને લોકોનાં સંપેતરાથી ઓવરલોડ હતી.બેગો ટ્રેન સ્ટેશન સુધી લઈ જવા ટ્રોલી લેવાં મારી પાસે સ્વિસ ફ્રેન્ક હતાં નહીં.ભારતનાં સ્ટેશનનાં મજૂરોને યાદ કરી ખેંચીને બેગો ટ્રેન સ્ટેશન સુધી લઈ ગયો.ટ્રેન લોકલ હતી.એટલે સોફેસ્ટીકેટેડ યુરોપીયનો મને બેગો ખેંચતો જોઈ,વિચિત્ર નજરે જોઈ રહ્યાં હતાં.તેઓ મારી અંગ્રેજી ભાષા પણ સમજતાં નહતાં.કોઈની મદદથી પરાણે બેગો ઈશારાની ભાષા થી સમજાવી ટ્રેનમાં ચડાવી. મુંબઈની લોકલ ટ્રેનમાં પસીનાની સ્મેલ સાથે ધક્કામુક્કીમાં મુસાફરી કરેલ હું ,ઘર કરતાં પણ ચોખ્ખી ચણાક ટ્રેનને આશ્ચર્ય સાથે જોઈ રહ્યો હતો.ટ્રાન્સપરન્ટ કાચની બારીઓ અને કાચમાંથી આરપાર દેખાઈ રહેલ રુફટોપ વાળી ટ્રેનમાંથી,બરફાચ્છાદિત આલ્પ્સની સ્વર્ગ જેવા સૌંદર્યવાળી હારમાળામાંથી પસાર થઈ રહેલ ટ્રેનની સફરને આભો બની નિહાળી રહ્યો હતો.

મુંબઈની ગીરદીમાંથી વિદેશની ધરતી પર ઉતરતાં જ સૌથી પહેલાં જ સ્વીત્ઝરલેન્ડ જોયું.તેના સૌંદર્યને નિહાળી હું અભિભૂત થઈ ગયો હતો.ટીના સાથે ગાળેલ સમય યાદ કરી તે મારી સાથે હોત તો કેટલી મઝા આવત!!!તેવું હું વિચારી રહ્યો હતો.કોણ જાણે કેમ ટીનાની યાદ મારો પીછો નહોતી છોડતી.

Zurich ટ્રેન સ્ટેશનથી મારે Zurich એરપોર્ટ જવાનું હતું. હું સ્ટેશનથી એરપોર્ટ જતી બસમાં બેઠો. ટિકિટ માટે મેં ડોલર આપ્યા તો કંડક્ટરે સ્વીસફ્રેન્કની માંગણી કરી જે મારી પાસે હતાં નહીં.ચેન્જ કરાવવાં ક્યાં જાઉં કેવીરીતે સામાન સાથે જાઉં કંઈ સમજાતું નહોતું અને મને બસમાંથી અધવચ્ચે સામાન સાથે ઉતારી દીધો.નવેમ્બર મહિનામાં સ્વીત્ઝરલેન્ડમાં ખૂબ ઠંડી હતી.ભાઈ પહેલાં યુરોપ અને અમેરિકા ત્રણ વાર આવી ગયાં હતાં.તેમણે બેગ ભરતાં હતાં ત્યારે કહ્યું કે “તારા માપનાં જેકેટ અને હેટ તું શિકાગો જઈને ખરીદજે.ન્યુયોર્ક એરપોર્ટથી ઘર સુધી ગાડીમાં મારા જેકેટ અને વાંદરાં ટોપી લઈજા તે પહેરી લે જે.”મારેતો ભાઈનું લાંબું અને ઘોઘા જેવું જેકેટ અને વાંદરાં ટોપી અહીં સ્વીત્ઝરલેનડમાંજ બેગમાંથી કાઢીને પહેરવા પડ્યા.રસ્તા વચ્ચે નાના ગામમાં ઘોઘા જેવા જેકેટને વાંદરાં ટોપી સાથે હું સર્કસનાં જોકર જેવો લાગતો હતો એમાં હવે હું શું કરું અને ક્યાં જાઉંના વિચારે રડમસ ચહેરો!!! આવતાં જતાં લોકો મારી ભાષા સમજતાં નહોતાં.નાનું ગામ એટલું સુંદર હતું કે હું ફરવા આવ્યો હોત તો આવા ડુંગરાં વચ્ચે નાનાં વહેતાં ઝરણાં,રુષ્ટપુષ્ટ ઘેટાંએા,પહેલાં ન જોઈ હોય તેવી કાળા ટીલાઓ વાળી ઢેકા વગરની સફેદ ચરતી ગાયો અને ઘોડાઓ….મને તો લાગતું હતું કે હું સ્વપ્નલોકમાં આવી ગયો છું કે શું?

પણ મારી મનોદશા તો જુદીજ હતી.

એટલામાં એક જેન્ટલમેન મારી પાસે આવ્યા અને એમને સાઈનમાં સમજાવતાં મેં ઈન્ડીયા,ઈન્ડીયન એવું તેમને સમજાવ્યું .તેમણે ફોન કરી પોલીસને બોલાવી.થોડી જ વારમાં પોલીસ આવી.તેને પણ અંગ્રેજી નહોતું આવડતું એણે મારી વાયરલેસ ફોનથી ટ્રાન્સલેટર સાથે વાત કરાવી.પોલીસની ગાડીમાં મારી બેગો ચડાવી ,પોલીસ મને એરપોર્ટ સુધી ઉતારી ગઈ.

ફરી પાછો બેગો ઢસડતો હું એરપોર્ટના ચેક-ઈન સુધી પહોંચ્યો.મારી બેગોમાં વજન તો ઓવરવેઈટ હતુંજ.સ્વીસ એરપોર્ટનાં ઓફીસરો ઓવરવેઈટનાં પૈસા માંગવાં લાગ્યાં. હું તો આઠ ડોલર લઈને રોકડા નીકળ્યો હતો તે તો વપરાઈ ગયાં હતાં.ફ્લાઈટ ઉપાડવા માટે મારાં નામનું અનાઉન્સમેન્ટ ઉપરા ઉપરી થઈ રહ્યું હતું.મારી ફ્લાઈટ છૂટી ન જાય તે માટે હું સ્વીત્ઝરલેન્ડનાં ઓફીસરોને કાકલૂદી કરી રહ્યો હતો.હું તો રડવા જેવો થઈ ગયો હતો.

જિગીષા દિલીપ

 

અજ્ઞાતવાસ -૧૩

હિરેન માધવલાલ

ટીનાનાં હીટલર સ્વભાવનાં પપ્પા જ્યારે પાર્કમાં ચાલવા ગયાં ,ત્યાં ટીના સાથે દીલ્હી ગયેલ વ્યોમા સિવાયની ટીનાની બહેનપણીનાં પપ્પા મળી ગયાં અને તેમણે કહ્યું”,છોકરાઓ બહુ મઝા કરીને આવ્યાં નહીં?” અને તેમની સાથેની વાતમાં ટીનાનાં પપ્પાને ખબર પડી ગઈ કે બધાં બે દિવસ પહેલાં આવી ગયાં છે. પોતે ત્યાં કંઈજ બોલ્યા નહીં અને ગુસ્સામાં ત્યાંથી ઘેર પાછા આવ્યા. તે ઘરમાં પ્રવેશ્યાં ત્યારે તેમણે ટીનાની મમ્મીની વાતચીત પણ બહેન સાથેની સાંભળી લીધી હતી.
તેમણે ટીનાની મમ્મીને ગુસ્સા ભરેલ અવાજે ઘાંટો પાડીને કહી દીધું,” ટીનાને તો આપણાં છ ગામનાં પટેલનાં વેપારીનાં છોકરા સાથે જ પરણાવવાની છે.કોઈ નાટક કરતા એક્ટરનાં ત્યાં નહીં સમજી!ખબરદાર મને પૂછ્યા વગર રૂમમાંથી બહાર જવા દીધી તેને તો! ટીનાએ રડારોળ અને કેટલીય ભૂખ હડતાલ કરી પણ તેની તેના પથ્થર દિલ પિતા પર કંઈ અસર થઈ જ નહીં.

પરિસ્થિતિ મારા ધાર્યા કરતાં સાવ બદલાઈ ગઈ અને મારાં અમેરિકા જવાનાં છેલ્લા દિવસોમાં ટીનાને મળવાનું તો ઠીક પણ વાત કરવાનું પણ બંધ થઈ ગયું તેનાથી હું ખૂબ નિરાશ અને દુઃખી દુ:ખી થઈ ગયો હતો.મેં ટીનાનાં પપ્પાને એક બે વાર વાત કરવા ફોન કર્યો પણ તે કોઈરીતે વાત કરવા તૈયાર જ નહોતા.મને શું કરવું તેની કંઈ જ સમજ નહોતી પડતી. મનને શાંતિ મેળવવા એક દિવસ રેસકોર્સ પર જઈ બેઠો. તપાસ કરતાં જાણ્યું રીશેલ્યુ હજુ પાછો આવ્યો નહોતો.મારાં દિલની સાવ નજીકનાં રીશેલ્યુ અને ટીનાને મળ્યા વગર વાત કર્યા વગર છોડીને મારે અમેરિકા જવાનું હતું. જે મારાં માટે ખૂબ મુશ્કેલ હતું.

હું ઉદાસ થઈને ફરતો હતો અને એક દિવસ લિફ્ટમાંથી નીચે ઉતરતાં અમારી ઉપર રહેતાં પડિયા સાહેબ મળ્યાં. તેમને પ્લમ્બીંગનાં સ્પેરપાર્ટનો ધંધો હતો અને ભાઈખલ્લામાં તેમનું મોટું વેરહાઉસ હતું.એમને ખબર પડી કે હું અમેરિકા જઉં છું અને એમને એક્સપોર્ટનો બિઝનેસ કરવામાં રસ હતો તેવી તેમની વાતમાંથી ખબર પડી. મને પણ પેલા એક્સપોર્ટ માટે સેમ્પલ લીધાં હતાં,તેનાં ઓર્ડર અહીંથી કોઈ માલ મોકલે તેવી વ્યક્તિની જરુર હતી.ભાઈને પણ આ ધંધાની વાતમાં રસ પડ્યો.વિદ્યાનગરની કાકાની ફેક્ટરીના એક્સપોર્ટ ઓફીસર મિસ્ટર વેંકટરામનનો પણ સંપર્ક કર્યો.પડિયા સાહેબ,વેંકટરામન સર અને મેં મળી ‘દેશ વિદેશ એક્સપોર્ટ ‘ નામની કંપની કરી.જેથી હું અમેરિકા જઈ ભણવા સાથે ધંધો પણ કરી શકું.

આમ તો ભાઈ અને બહેનનાં નજીકનાં અને દૂરનાં બધાંજ સગાં ભાઈબહેન અને કઝીન્સ – કોઈ તેલની કે કાપડની મિલવાળા કે કાચની,કેમિકલ કે ટેક્ક્ષટાઈલની ફેક્ટરીવાળા.પણ મારી નજીક જ રહેતા બહેનનાં કઝીન સીસ્ટર ભારતનાં પહેલા દસ ઈન્ડસ્ટ્રીયાલીસ્ટમાંનાં એક.તેમને કાપડની ચાર પાંચ મિલ,કેમિકલની મોટી મોટી ભારતની નામી ઈન્ડસ્ટ્રીઓ અને એક્સપોર્ટનું પણ બહુ મોટું કામ.ભાઈ પાસે પણ તેમની જ એક બે એજન્સી પાર્ટનર શીપમાં ખરી,જેમાંથી જ અમારો ઘરખર્ચ નીકળતો.મેં એક્સપોર્ટની કંપની કરી એટલે ભાઈને થયું કે હિરેન માધવલાલ માસા જોડે નકુલની ધંધાકીય ઓળખ કરાવું તો ભવિષ્યમાં કામમાં આવે.એટલે માસીને કહી અમે માસાને મળવાનું નક્કી કર્યું.મારે અમેરિકા પણ જવાનું હતું એટલે અમને સૌને જમવા નિમંત્ર્યા.

પીનામાસી બહેનની કઝીન , પણ બહેન સાથે તેમને ખૂબ બનતું.ખૂબ દેખાવડા,પ્રભાવશાળી ,હંમેશા ડીઝાઈનર સાડી અને મોટા સોલીટેર હીરાથી લદાએલ દાગીના સાથે મોટી ગાડી અને ડ્રાઈવર સાથે તે અમારા ઘેર આવતાં. બહારથી ભપકો ભારે ,દુનિયા સમઝે,આ તો ભારતનાં પહેલી હરોળનાં કરોડપતિની પત્ની પણ તે હંમેશા અમારે ઘેર આવે ત્યારે બહેન પાસે ખાનગીમાં મન હલકું કરવા છાનામાનાં રડતાં મેં કેટલીય વાર જોયેલા. હું નાનો મને કંઈ સમજાતું નહીં અને બહેન કંઈ કહેતી નહીં.તેમનાં ત્યાં પાર્ટિમાં ભાઈ અને બહેન જ જતાં અને હું રુખીબા પાસે જ રહેતો.
તે દિવસે હિરેન માધવલાલની મોટી લાંબી ગાડી શેર્વોલેટ અમને તેમના ઘેર જમવા જવા માટે લેવા આવી.હું તો ગાડીને અંદર બેસીને જ ખુશ થઈ ગયો.અલ્ટ્રામાઉન્ટ રોડ પર ચાર માળનો ભવ્ય બંગલો.ડ્રાઈવરે પોર્ચમાં બારણું ખોલ્યું.અમે માધવલાલ હાઉસમાં પ્રવેશ્યા. હિરેન માધવલાલનાં ચાર ભાઈઓનાં ચાર માળ.હિરેનમાસા સૌથી નાના, સૌથી ઉપરના માળપર હિરેનમાસા રહે. લિફ્ટમાં પ્રવેશી બટન દબાવ્યું તો લીફ્ટ પહેલાં માળ પર જ અટકી ગઈ. ઉતરીને પાછા આવ્યા તો ખબર પડી કે દરેક માળની આગવી લીફ્ટ છે તે તેમનાં માળ પર તેમનાં ઘરમાં જ ખુલે.અમે બીજી લિફ્ટમાં બેસી ચોથે માળ પર ગયા.

લગભગ ૨૫૦૦૦ સ્ક્વેર ફૂટનું વિશાળ સ્વીમીંગપુલ,મોટો ટેરેસ ગાડર્ન,ભવ્ય પીક્ચરનાં સેટ જેવું અદ્ભૂત ઈન્ટીરીયર.હું તો આભો બનીને બધું જોતો જ રહ્યો.અમે અંદર ગયા એટલે એક સરસ બેન્ચ પર બેસાડી સફેદ યુનિફોર્મ અને ટોપીવાળા માણસોએ અમારા બુટ કાઢ્યા. બીજા માણસે ગુલાબજળવાળા સુગંધીત પાણીથી અમારાં પગ ધોયા.ત્રીજાએ આવીને અત્તરનો છંટકાવ કર્યો.ત્યાં તો એક બાંધણીનો ફેંટો બાંધેલ કાકા અમને પ્રેમથી આવકારી દિવાનખાનામાં લઈ ગયાં.ભવ્ય કટગ્લાસનાં શેન્ડેલીયર્સ,વડીલોનાં પેઈન્ટીંગ,શ્રીનાથજીની પીછવાઈઓ,હું તો કોઈ રાજમહેલમાં ધૂસી ગયો હોય તેવું લાગ્યું.ત્યાં તો પીનામાસી ઠસ્સ્સાદાર પરિવેશમાં ,મોટો ચાવીઓના સોનાનાં ઝૂડાને સાડીમાં ખોસતાં અમને પ્રેમથી આવકારવા આવ્યા.માધવલાલ પરિવારની પરંપંરા મુજબ ભાઈ અને બહેન એમનાં વડીલ હોવાથી પગે લાગ્યાં.હું પણ માસીને પગે લાગ્યો.માસીએ મને ભેટીને ખૂબ આશિર્વાદ આપ્યા.

અમે બેઠાં એટલે ફેન્સી ઈમ્પોર્ટેડ ગ્લાસમાં કલીંગર,કીવી,ચેરી,પાઈનેપલ,લીચી,શેરડીનો રસ-જુદાજુદા દસ કલર કલરનાં જ્યુસ ,ચાંદીની ટ્રેમાં શેકેલા ખારા ડ્રાઈફ્રુટ અને ભાતભાતનાં બાઈટીંગ્સ આવ્યાં.હું તો શાહી ઠાઠમાઠ જોઈ જ રહ્યો હતો. 

થોડીવાર બેઠાં પછી,માસીએ કહ્યું,’પહેલાં જમી લઈએ.’ પછી શાંતિથી બેસીએ.ઘરતો એટલું મોટું હતું કે ખોવાઈ જવાય. એક વિશાળ ડાઈનીંગ રુમમાં મોટાં કોઈ જુદીજ મેટલમાંથી બનેલ ટેબલ પર જમવા બેસાડ્યાં.ત્યાં તો સિલ્કનાં ઝભ્ભામાં હિરેનમાસા આવ્યા,ભાઈએ મારી ઓળખાણ કરાવી હું પગે લાગ્યો.માસાએ મને ,ભાઈને બહેનને ખૂબ સન્માનથી આવકાર્યા. હું તો ડાઈનીંગ ટેબલ ઉપર લગાવેલ શેન્ડેલીયર અને ટેબલનાં ટોપને ધારીને જોતો હતો. માસી એ મને પૂછયું,”આ ટેબલનું ટોપ તને ગમી ગયું નહીં?” મેં ‘હા કહી’ એટલે માસીએ પૂછ્યું,’ તને મોંઘામાં મોંઘી કઈ ધાતુ ખબર છે.?’ મેં કહ્યું’ ગોલ્ડ,સિલ્વર અને પ્લેટીનમ,’ તો માસીએ કહ્યું’, આ પેલોડીયમનાં સ્લેબમાંથી બનાવેલ ટેબલ છે. પ્લેટીનમ અને ગોલ્ડ કરતાં પણ મોંઘી ધાતું.’ ચાંદીની થાળીવાડકીઓ અને સોનાની ચમચીઓ સાથે ડાઈનીંગ ટેબલ પર માસીએ સોનાની ધંટડી વગાડી એટલે દસ ટોપીવાળા સફેદ વસ્ત્રોમાં અનેક વાનગીઓ પીરસવાં આવી ગયાં.“ભાઈ ‘શીરો,રસગુલ્લા,ગુલાબજાંબું,કેસર જલેબી,ખીર,દૂધપાક,શ્રીખંડ,કેરીનો રસ- શું લેશો?”કચોરી,સમોસા,ઢોકળાં,ખાંડવી,બટાટાવડા,ભજિયા તેમજ પુરી,રોટલી,રોટલો,પરોઠું,થેપલું વિગેરે બત્રીસ જાતનાં પકવાન અન્નકૂટની જેમ પીરસાયાં.મેં તો આવું ઘરમાં કોઈ દિવસ જોયેલ નહીં એટલે બધું જોઈને જ ધરાઈ ગયો.જમીને શાહી મુખવાસ અને પાન આવ્યાં તો માસાએ કહ્યું,”જયદેવભાઈ તમે અને નકુલ મારી સાથે આવો મારી લાઇબ્રેરીમાં બેસીએ.”માસી બહેનને તેમનાં બેડરુમ પાસેનાં ફેમિલીરુમમાં લઈ ગયાં.

અમે હિરેનમાસા સાથે લાઇબ્રેરીમાં ગયાં તો તેમણે કોઈ બટન દબાવ્યું એટલે ચોપડીની રેંક ખસીને બાર ખુલ્યો.બારમાંતો અનેક એટ્રેક્ટીવ બોટલોમાં દુનિયા ભરનો મોંધામાં મોંઘો દારુ હતો.તેમણે ગોલ્ડ પ્લેટેડ ત્રણ ગ્લાસ લીધાં.ભાઈને પૂછ્યું “,નકુલ લેશે?” “ભાઈ કહે ,હા,ચાખશે?” મેં મારા જીવનમાં બીયર સિવાય ખાસ કંઈ પીધેલું નહીં. હિરેનમાસાએ તો ત્રણ ગ્લાસમાં Louis Xlll Remy Martin Cognac કાઢ્યો.માસાએ તો દીવાસળીની પેટી સળગાવી ગ્લાસમાં જરા ભડકો કર્યો અને તેને ટક કરતા એક જ ધુંટમાં ગટગટાવી ગયાં. ભાઈ તો ,એક સાવ નાનો સીપ લઈને બેસી રહ્યા હતાં.આવો કોનિયાક મને ક્યારેય ચાખવા નહીં મળે એટલેજ ભાઈએ માસાને મને જરા ચાખવા જેટલો આપવાનું કહ્યું હતું.મેં પણ માસાની કોપી કરતાં ગ્લાસ તેમની જેમજ ટંક કરીને ગટગટાવી દીધો.માસાએ તો બીજા એક બે પેગ લગાવ્યા. ભાઈતો એક બે સીપ લઈને બેસીને વાતો કરતા હતાં.મેં તો માસા સાથે બીજો પેગ પણ પીધો.

હવે જે થયું તે જોઈને મને થયું કે હું સપનું જોઉં છું કે સત્ય???? માસાએ ત્રણેક પેગ લગાવ્યા અને પછી બારનું એક બટન દબાવ્યું…..બાર આખો ખસી ગયો. બારણું ખુલ્યું અને ત્યાં પલંગ પર સ્લીવલેસ બ્લાઉઝ અને સિફોનની ચંપાઈ કલરની સાડીમાં,સુડોળ બદન,કાજળ ભરેલી સુંદર આંખો,હોઠપર તેમનાં સૌદર્યને ચાર ચાંદ લગાવતો તલ અને લોભામણી મુસ્કાન સાથે,દેશભરની જાણીતી સ્વરૂપવાન ,એક્ટ્રેસ નંદિની બેઠી હતી.
તેને મેં પીક્ચરમાં અને પોસ્ટરોમાંજ જોયા હતાં..માસાનાં ઘરમાં નંદિની!,આટલી મોટી,આટલી સુંદર એક્ટ્રેસ!!હું તો આભો બનીને જોતો જ રહ્યો!!!!!!

જિગીષા દિલીપ

અજ્ઞાતવાસ- ૧૧

કભી ખુદપે કભી હાલાત પે રોના આયા!!

બહેનને કહ્યું”, મને ટીના ગમે છે”. એટલે બહેને તો સવાલોની ઝડી વરસાવવાની ચાલુ કરી દીધી.કોણ છે? ક્યાં રહે છે? કંઈ નાતની છે? તેનાં પિતા શું કરે છે?શું ભણે છે? કેવી દેખાય છે?વિગેરે વિગેરે….મેં બહેનને કહ્યું,” તું આટલા બધાં સવાલ મને પૂછે છે એનાં કરતાં તેને એકવાર ઘેર બોલાવીશ,તું જ એને બધું પૂછી લે જે.

મેં બીજા રવિવારે સવારે ટીનાને ઘેર બોલાવી.બહેને તો ઉધિયું,શ્રીખંડ,પુરી,બટાટાવડા બનાવ્યા હતા.બહેનનાં લસણવાળા ઉંધિયાંની સુગંધ ઘરમાં પેસતાં જ ટીનાનાં નાકમાં ઘૂસી ગઈ.મેં બહેન અને રુખીબા સાથે ટીનાની ઓળખાણ કરાવી.ટીના બંનેને પગે લાગી.ગોરોવાન,મોટી કાજળભરી આંખો,કાળા લાંબાં સીધા છૂટા વાળ અને પાતળી કમર સાથે ૫.૪” ઊંચાઈવાળી ,મોર્ડન મીની ડ્રેસમાં ટીનાને જોઈ ,બહેનનું મોં તો લાવસી ખાતું હોય તેમ મરકવા લાગ્યું.તેનાં તો બધાં સપનાં જાણે પૂરા થઈ ગયાં હોય તેમ બહેને ટીનાને કહ્યું,”બેસ ,બેટા બેસ,કહી મણીબહેન પાસે પાણી મંગાવી,તે તેની બાજુમાં જ ગોઠવાઈ ગઈ.

ટીનાએ કહ્યું”, આન્ટી તમારી ઉંધીયાની સુગંધ તો મારી મમ્મીનાં ઉંધીયા જેવી જ આવે છે.”બહેન કહે,” અમારા પટેલોનું સુરતી લીલા મસાલાનું ઉંધિયું કોઈ ખાય તો આંગળા ચાટી જાય!આ કાલે જ અમારા મિત્ર સૂરત જઈને આવ્યા તે સૂરતથી ઉંધિયાનું શાક લાવ્યા એટલે આજે રવિવાર છે અને તું પણ આવવાની હતી એટલે બનાવ્યું.” ટીનાએ કહ્યું,” હા,પટેલોનું ઉંધિયું એવું જ હોય!હું પણ પટેલ જ છું,ટીના અમીન,અમે કરમસદનાં છ ગામનાં પટેલ છીએ”.પટેલ છીએ સાંભળીને તો બહેનનો ઉત્સાહ બેવડાઈ ગયો.રુખીબાએ તો બહેનની અને ટીનાની વાતો સાંભળી ,ખુશ થઈને, લાવસી પણ ઓરી દીધી.હું તો બહેન અને રુખીબાનો ઉત્સાહ જોતો જ રહી ગયો !ટીના પણ મારી સામે જોયા વગર તેમની સાથે વાતોમાં મશગૂલ હતી.બે ત્રણ કલાક પછી ટીનાનાં જવાનાં સમયે રુખીબાએ તેને ચાંદીનો લક્ષ્મીજીનો સિક્કો અને બહેને ગણેશનાં પેડન્ટવાળી સોનાની ચેઈન શુકન તરીકે આપી જ દીધી.મને અંદર તો ખૂબ ખુશી થઈ રહી હતી,પણ બધું જરા ઝડપથી થઈ રહ્યું હતું એટલે થોડી ગભરામણ પણ….કારણ મારે હજુ અમેરિકા જવાનું,ભણવાનું અને કમાવવાનું બધું બાકી હતું.

ટીના પણ મારાં ઘેર આવ્યા પછી બહેન અને રુખીબાનો પ્રેમાળ સ્વભાવ જોઈ ખૂબ ખુશ થઈ ગઈ હતી.

હું મારા ગ્રીનકાર્ડને આવવાની રાહ જોતો હતો.મારે અમેરિકા જવું હતું પણ ટીના અહીં અને હું અમેરિકા એ માટે યુવાન હૈયામાં ખૂબ ગડમથલ ચાલતી હતી.અમેરિકા જઉં પછી જલ્દી પાછા ન અવાય તો ટીના વગર હું પણ કેટલો સમય કાઢી શકીશ તે માટે પણ મન ખૂબ ગભરાતું હતું.

હું એકવાર ભાઈ સાથે બરોડાનાં સ્કલ્પચર એક્ઝીબીશનમાં ગયો હતો. ત્યારે મેં એક સ્ટોલમાં સેવનનાં લાકડામાંથી કોતરીને સરસ કૂતરો,સિંહ,વાધનાં સ્ટેચ્યુ બનાવી તેને અમુક જગ્યાથી બાળીને સરસ કાળો બાળેલો કલર નેચરલી હોય તેવો કરેલ હતો.તે નાના પ્રાણીનાં સ્ટેચ્યુને સ્ટેપલરનાં ઉપરનાં ભાગ પર લગાવેલ હોય. ટેબલ પર પડ્યું હોય તો કૂતરું,વાઘ કે સિંહનો ડેકોરેટીવ પીસ પડ્યો હોય તેવું લાગે,પણ નીચે સ્ટેપલર.મને એ પીસ બહુ ગમી ગયેલો.હું એક પીસ સાથે લાવેલ અને તેમનું એડ્રેસ પણ.મને થયું બરોડા જઈને આવા આર્ટીસ્ટીક પીસ અમેરિકા સેમ્પલનાં લઈ જાઉં અને પછી અમેરિકામાં તે સેમ્પલ બતાવી કંઈ મોટો એક્સપોર્ટનો ઓર્ડર મળે તો આવા આર્ટપીસનો ગીફ્ટ આર્ટિકલનો ધંધો ભણવા સાથે કરું અને કંઈ ગોઠવાય તો ધંધાને બહાને ઈન્ડીયા હું વરસમાં એકાદ વાર આવી ટીનાને મળી શકું !એવા મારા મગજમાં તુક્કા આવ્યા.પણ આર્ટપીસ માટે વાત કરવા મારે બરોડા તો જવુંજ એવું નક્કી કરી મેં ભાઈ અને બહેનને વાત કરી.ભાઈને પણ પેલો આર્ટપીસ બહુજ ગમેલો એટલે તેમણે પણ મને બરોડા જવા હા પાડી.

મેં મારા મિત્ર કમલને મારી સાથે કંપની માટે આવવા કીધું. તે મારો ખૂબ સારો અને રોજ મળવાવાળો મિત્ર હતો,તે મને હંમેશા ખૂબ સાચી અને સારી સલાહ આપતો.નકુલ તું ઘોડાની રેસ ન રમ.આ જુગારમાં કોઈ સુખી નથી થયું વિગેરે….હું ને કમલ બરોડા જવાના હતાં તેને આગલે દિવસે ટીના,વ્યોમા,હું અને કમલ વાઈકીકીની ફેમસ ફ્રેન્કી ખાવા મળ્યા. વ્યોમાએ કહ્યું,”હું,ટીના અને અમારી બીજી એક બહેનપણી દીલ્હી,આગ્રા, એક વીક માટે ફરવા જઈએ છીએ.મેં કીધું ,”હું ને કમલ બરોડા જઈએ છીએ.”

રેસ્ટોરન્ટની બહાર નીકળતાં ટીનાએ મને એકબાજુ બોલાવીને કહ્યું,” નકુલ, તું અને કમલ પણ ચાલોને અમારી સાથે દીલ્હી. તું થોડા સમય પછી અમેરિકા જઈશ,તો ચાલને થોડો સમય સાથે વિતાવીએ.”ટીનાની મારી આંખોમાં આંખો પરોવી કરેલ પ્રેમભરી વાતને હું ઠુકરાવી ન શક્યો.અને હું ને કમલ દીલ્હી જવા ટિકિટ લઈ તૈયાર થઈ ગયા.મારી પાસે ચિમનભાઈએ આપેલ કવર હતું અને અમેરિકાનાં ભણવાનાં પૈસાની બંને બહેનો સગવડ કરી રહી હતી એટલે મારે તે અંગે કોઈ ચિંતા હતી નહીં. ટીનાને તેની મિત્રોની ટિકિટ ફર્સ્ટક્લાસનાં ડબ્બામાં હતી,એટલે સૂવા સિવાય અમે આખો દિવસ તેમની સાથે બેસી શકીશું એમ વિચારી અમે ટિકિટ કરાવી લીધી.

ભાઈ અને બહેનને મેં કીધું,” અમેરિકા જવાનું થાય તે પહેલાં મિત્રો સાથે થોડું ફરી આવું અને પાછાં ફરતાં મારું બરોડાનું કામ પણ પતાવી દઉં.હું ,ટીનાં અને સૌ મિત્રો ખૂબ એક્સાઈટેડ હતાં.

જવાને દિવસે ટીના તેની બહેનપણીઓ અને કમલ ટ્રેનમાં સમયસર પહોંચી ગયાં.હું નીકળ્યો હતો ટાઈમસર પણ રસ્તામાં મારી ટેક્સીને પંચર પડ્યું.મેં બીજી ટેક્સી કરી પણ રસ્તામાં એક જુલુસ નડ્યું, હું સ્ટેશને પહોંચ્યો ત્યારે ટ્રેનની ઊપડવાની એક મિનિટની જ વાર હતી. હું બેગ લઈને દોડ્યો.મેં નવા શૂઝ પહેર્યા હતાં સ્ટેશન પર મેં ગાડી ઊભેલી જોઈ. હું ટ્રેન પાસે પહોચ્યોં ,ટ્રેન ચાલવા માંડી હતી હું ડબ્બો શોધવા ટ્રેન સાથે દોડતો હતો.ટ્રેનની બહાર કંઈ ચીકણું પ્રવાહી ઢોળાએલ હતું.હું દોડતાં હતો અને મારો પગ સ્લીપ થઈ ગયો.હું ચત્તાપાટ પડ્યો પણ વાગ્યું હોવા છતાં ઊભો થઈ દોડ્યો. ટીના અને કમલ દૂરથી ટ્રેનનાં બારણા પાસે આવી મારાં નામની બૂમો પાડી રહ્યાં હતાં,” નકુલ …. નકુલ….દોડ… દોડ…ટ્રેને ગતિ પકડી એટલે કમલે ,ટીનાને પાછળ ધકેલી ,પોતે પોતાનો હાથ આપી ઊભો રહ્યો હતો પણ હું પડી ગયો હતો એટલે મારાથી ઝડપથી ચલાતું નહતું. ટ્રેન છૂટી ગઈ …મેં એ લોકોને બૂમ પાડી કહ્યું “,હું બીજી જે પહેલી ટ્રેન મળે તેમાં દીલ્હી આવું છું.”તે લોકોએ હાથ બતાવી સારું કહી,મને પડતો જોએલો એટલે અટકી જવા કહ્યું.

પછી હું ટિકિટબારી પર ગયો. બીજી રીઝર્વેશન વાળી કોઈ ટિકિટ હતી નહીં. ટી.ટી.ને પૈસા આપી પરાણે સાદા ચાલુ ડબ્બામાં ટિકિટ લઈ બેસી ગયો.ટ્રેનમાં વેકેશનને કારણે ખૂબ ગીર્દી હતી. એન્જિન પછી તરતનાં વધારાનાં ડબ્બામાં ટોયલેટ અને બારણા પાસે પરાણે ઊભા રહેવાની જગ્યામાં ઊભો રહેતો અને ત્યાં ગંદકીમાં જ ઝોકા ખાઈ ટૂંટીયુંવાળી બેસતો ,હું ટ્રેનની કંઈક અજબ સફર કરી રહ્યો હતો.

ટ્રેનમાં ખાવાનું પણ ટીના લેવાની હતી એટલે ૨૪ કલાકથી પણ લાંબી જર્નીમાં મારી પાસે ખાવાનું પણ નહતું.સ્ટેશન પર ઊતરી નીચે જવાની પણ હવે મારી હિંમત નહતી. થોડો બેઠો માર પણ દુખતો હતો.બિસ્કિટનાં પેકેટ અને ચા,ટ્રેનમાં વેચવાવાળા પાસેથી લઈને મેં પેટપૂજા કરી.ચાલુ ડબ્બામાં ખુલ્લી બારીઓમાંથી એન્જિનની કોલસીની રાખ ઊડતી હતી.મારાં કપડાં ,વાળ,ચહેરો ,આખા કાળી કોલસીની રાખથી ભરાઈ ગયાં હતાં.એમાં આજુબાજુનાં લોકોનાં પરસેવાની વાસથી મને મારાં શરીરમાંથી જ દુર્ગંધ આવતી હતી.હું દીલ્હી સ્ટેશનની આતુરતાથી રાહ જોતો હતો. જેમ તેમ કરી દીલ્હી પહોંચ્યોં.

દીલ્હી પહોંચતાં જ થર્ડક્લાસ ચાલુ ડબ્બાની બહાર ,હોમગાર્ડનાં કપડાંમાં કોંગ્રેસનાં કાર્યકરોનું એક ટોળું ,બે બાજુ લાઈન કરીને ઊભું હતું. બધાં જુવાન મર્દોને પકડીને તે તેમની સાથે દોરી જવા લાગ્યા. મને તો કંઈ સમજ જ ન પડી. મેં પૂછ્યું? કહાં લે જાતે હો હમેં? મૈનેં કોઈ ગુના નહીં કિયા. એ લોકો બોલ્યા,”ચૂપચાપ હમારે સાથ ચલો”.

મને તો પેલો હોમગાર્ડનાં લાગતાં માણસ ,બીજા બધાં મુફલિસ જેવા યુવાનોનાં ટોળાં સાથે ક્યાંક લઈ ગયા.સ્ટેશનની બહાર જ લાઈનસર ટેન્ટ બાંધેલાં હતાં.અમને ત્યાં ટેન્ટની અંદર લાઈનમાં એક પછી એક અંદર લઈ જવા લાગ્યા.ત્યાં ગયાં પછી ખબર પડી કે સંજય ગાંધી એ વખતે બધાં યુવાનોને પકડી પકડી નસબંધી કરાવતાં હતાં.મને પણ ચાલુ ટ્રેનનાં ડબ્બામાં કોલસી ઊડીને કાળોમેશ થયેલો,મુફલિસ સમજી ,નસબંધી કરાવવાની લાઈનમાં ઊભો રાખ્યો હતો.હું તો આ જાણી આભો બનીને !શું થઈ રહ્યું છે ?મારી સાથે તે જોઈને ગુસ્સાથી રાતોપીળો થઈ ગયો!!!!કોઈ ટ્રાન્ઝીસ્ટર લઈને ચાલતાં માણસનાં રેડિયો પર ગીત વાગી રહ્યું હતું…….”કભી ખુદ પે કભી હાલાત પે રોના આયા”

જિગીષા દિલીપ

૩૦-૩-૨૦૨૧