અજ્ઞાતવાસ- ૨૨

ભીડમાં ભૂલ્યા પડ્યાની જેમ ખોવાઈ જાય કોઈ

મોટી મોટી કંપનીઓનાં બધાં ઓર્ડર મોકલવાનું કામ થઈ ગયું હતું. બધાં ઓર્ડર પૂરા કરતાં દરેક ઓર્ડરમાંથી વધેલાં કાપડને મિક્સ-મેચ કરી હર્ષા ક્રિએટીવ ડિઝાઈન ,રિટેઈલ શોરુમ માટે તૈયાર કરી રહી હતી. હું થોડા સમય માટે રિલેક્સ હતો. જોતજોતાંમાં ફેક્ટરી શરુ કરે એક વરસ થઈ ગયું હતું. હું એ દિવસે સાંજે મિશિગન લેક પર શિકાગોનાં ડાઉન ટાઉનમાં લટાર મારવા નીકળ્યો હતો. મને જેટલી મઝા મારાં મુંબઈનાં હાજી અલીનાં દરિયા કિનારે આવતી ,તેટલીજ મઝા શિકાગોનાં મિશિગન લેક પર પણ આવતી.અમેરિકાનાં બધાં જ ડાઉનટાઉનમાં મને શિકાગોનું ડાઉનટાઉન સૌથી વધુ રમણીય લાગતું. મિશિગન લેક પણ એટલું વિશાળ કે દરિયા જેવું જ લાગે.મેઘધનુષી રંગો સાંજની માદકતાને વધારી રહ્યા હતાં.મેં ટિકિટ ખરીદી magnificent mileની બે કલાકની ક્રુઝ લીધી.એક એકથી ચડે એવા ઓફિસ બિલ્ડિગોનાં જંગલમાંથી ક્રુઝ સડસડાટ પાણીને વિંધતી પસાર થઈ રહી હતી,તેની સાથે સાથે મારી યાદોની બારાત પણ મારા દિલો દિમાગમાંથી સડસડાટ વહેતી હતી.

હું જ્યારે જ્યારે પ્રકૃતિની નજીક હોઉં- દરિયો,પહાડ,ફૂલો,વરસાદ,ચંદ્રમા સાથેની તારાભરેલ રાત ,ટીનાની યાદ મારા અસ્તિત્વને ફંફોસી મને ભીતરથી તહસ નહસ કરી નાંખતી. કેટલુંય ભૂલવા મથતો પણ નાકામયાબ થઈ હારી જતો. મને અજ્ઞાત કવિની વાંચેલ કવિતા ‘કોઈ’ યાદ આવી કારણ એજ અહેસાસને હું અનુભવતો હતો……

સ્પર્શ કર્યા વગર અંદર સુધી અડી જાય કોઈ,

મળ્યા વગર પણ ભાસ થાય રોજ મળ્યાનો,

સ્વપ્નમાં આવી એમ રોજ હાજરી પુરાવી જાય કોઈ,

નથી કર્યો કાંકરીચાળો ,પણ મનને ડહોળી જાય કોઈ,

વાજિંત્રો વગર તનમનમાં સરગમ વગાડી જાય કોઈ,

વાયદો જનમભરનો સાથે રહેવાનો કર્યો હતો,

પછી ભીડમાં ભુલા પડ્યાની જેમ ખોવાઈ જાય કોઈ,

મારાં મનની ચાલને હું જ સમજી નહોતો શકતો.ફેક્ટરીનાં બધાં ઓર્ડર પૂરાં થઈ ગયાં હતાં. હવે આમ જ ચાલતું રહેશે તો મારી બિઝનેસમેન બનવાની બધી જ ઈચ્છાઓ પૂરી થઈ જશે,એમ વિચારી મારે તો આજે ખુશ થવાનું હતું.૫ણ જે યૌવનની મઝધારે હોય અને જેના મનમાં પ્રેમની રાખ ભરેલી કાલ ઘૂમરાતી હોય ,તે મોજ ભરેલી આજને પણ કેવીરીતે માણી શકે?શિકાગો ડાઉનટાઉનમાં ક્રુઝની સફર માણતો હતો ત્યાંજ મારાં લોસએંજલસથી શિકાગો આવેલ મિત્રનો ફોન આવ્યો. તે મને મળવા અને ફરવા આવ્યો હતો.હું તેને તેનાં સગાંને ઘેરથી મારે ઘેર લઈ આવ્યો. તેને મેં બે દિવસ શિકાગોમાં ફેરવ્યો.તેને ન્યુયોર્ક પણ જોવું હતું. તે કહે ‘ચાલને નકુલ ,તું પણ મારી સાથે.’ હું પણ તૈયાર થઈ ગયો. Carole ને ખબર પડી કે હું ન્યુયોર્ક જાઉં છું ,તો તે કહે ,’હું પણ આવું?’ મેં ગમે તે બહાનું કાઢી તેને અમારી સાથે ન આવવા મનાવી લીધી.

ન્યુયોર્ક જવાની વાત સાંભળી મારું મન રાત્રે ચકરાવે ચડ્યું. ન્યુયોર્ક જઉં તો ન્યુજર્સી જઈ એકવાર મારી ટીનાને મળી લઉં! એ પરણી તો ગઈ ,પણ સુખી તો હશેને? વ્યોમા તો કહેતી હતી કે ‘સાવ સુકલકડી અસ્થમાનો પેશન્ટ છે ટીનાનો પતિ.’એડિસનમાં ચાર પાંચ સ્ટોર અને ન્યુયોર્કમાં બે ત્રણ ગેસ સ્ટેશન છે એનાં .મેં મારાં મિત્રને કહ્યું નહીં,પણ મનથી તો નક્કી કર્યું કે ગમે તે થાય ન્યુયોર્ક જઉં છું તો ન્યુજર્સી જઈ ટીનાને એક નજર જોઈ તો લઉં.

અમે ડ્રાઈવ કરીને જ ન્યુયોર્ક ગયાં. મારા મિત્રને ન્યુયોર્કમાં ફેરવી ‘વતન’ રેસ્ટોરન્ટમાં જમાડ્યો.વતનમાં જમી દુધપાક,પુરી,બટાટાવડા,મસાલા ચા અને કલકત્તી પાનની સાથે વતનની સોડમ માણી. મારા મિત્રને તેની ગર્લફેન્ડ માટે ચણિયા ચોળી લેવા હતાં. બીજે દિવસે હું તેને એડિસન ,ભારતીય વસ્ત્રોની દુકાનોમાં લઈ ગયો. તે ખરીદી કરતો હતો ત્યાં સુધી મેં ટીનાનાં ઘરનું એડ્રેસ વ્યોમા પાસેથી લીધું હતું તે કેટલું દૂર છે તે કમ્પ્યુટર પર પ્રિન્ટ કરેલ નકશામાં જોયું.તે ખરીદી કરીને આવ્યો એટલે તેને મેં મારે ટીનાને મળવું છે,એની વાત કરી. તે મારા અને ટીના વિશે જાણતો હતો પણ તેના લગ્ન થઈ ગયાં છે તો હું તેને કેવીરીતે મળીશ? તે તેને સમજાયું નહીં. ટીના સાથે તો મારે વાત તેનાં એગેંજમેન્ટ થયા પછી થઈ જ નહોતી એટલે તે પણ મને મળવા માંગે છે કે નહીં કે તેના પતિ સાથે તે સુખી છે કે નહીં તે અંગે હું કંઈ જ જાણતો નહોતો.

અમે ટીનાનાં ઘરની સામે લગભગ સાંજનાં પાંચ વાગ્યાથી ઊભા રહ્યાં. મને એમ કે ક્યાંય કામ કરતી હોય તો પાંચ ,છ કે સાત વાગે ઘેર પાછી આવે તો મને મળી જાય.રાતનાં બાર વાગ્યા સુધી અમે તેના ઘરની સામે ઊભા રહ્યાં પણ ટીના જોવા ન મળી. મારાં મિત્રને મેં કહ્યું,” હવે આવ્યો છું તો ગમે તે થાય એકવાર તેને જોઈને જ જઈશ.” અમે આખી રાત ગાડીમાં જ સૂઈ ગયાં. સવારે છ વાગ્યાથી હું રાહ જોતો બેઠો હતો.

તો લગભગ દસ વાગે ટીના ઘરની બહાર ચાલતી ચાલતી આવી. તેને તો કંઈ જ ખબર નહીં. મેં હું કોલેજમાં તેનાં ઘર નીચે ઊભો રહી તેની અગાસીમાં સંભળાય તે સીટી મારતો હતો તેવી સીટી તેને જોઈને મારી. તે અચંબિત થઈને ગોળ ફરીને ચારે બાજુ જોવા લાગી. તે રહેતી હતી તે જગ્યા થોડી શાંત હતી. તે ગોળ ફરી તેની સાથે હું પણ સાવ નિરાશ થઈ ગયો. અને ગાડીને ટેકે ઊભો રહી ગયો. હવે ટીના મારી નહોતી તો મન હજુ તે મારી જ છે તેવો દાવો કેમ કરતું હતું?હું તો હજુ તેને એટલોજ પ્રેમ કરતો હતો. મેં તો મારું જીવન એને નામ જ કરી દીધું હતું જાણે…. એટલે જ Carole ના આટલાં પ્રયત્ન છતાં હું તેને પ્રેમ કરી શકતો નહોતો.પહેલા પ્રેમની ગહેરાઈના અહેસાસને હું કેમેય કરતાં ભૂલી નહોતો શકતો. ટીના ગોળ ફરી તો મેં જોયું કે ટીના પ્રેગ્નેંટ હતી. તેનું વધેલ શરીર ,પેટ અને તેની ચાલથી તે સ્પષ્ટ દેખાતું હતું.મને દૂરથી જોઈને તે પણ રસ્તા પરની બેંચ પર આગળ થોડું ચાલીને ફસડાઈને બેસી પડી. હું દૂરથી રોડની સામેની બાજુથી ટીનાને આંખો લૂછતો જોતો રહ્યો. બે મળેલાજીવ મૌન સાથે એકબીજાને દૂરથી જોઈ ડૂસકાં ભરતાં રહ્યાં.અડધો કલાક ત્યાં ઊભો રહી દૂરથી જ હાથ હલાવી ,હવામાં જ ચુંબન સાથે મારી સુંગંધ મોકલાવી તેની સુગંધ હ્રદયમાં ભરી ,ભારે હૈયે મનમાં કાળા ભમ્મર વરસાદી પાણી ભરેલા શોકનાં વાદળ સાથે લઈ ,મેં ગાડી ત્યાંથી મારી હોટલ તરફ ભગાવી.

મન પર ખૂબ ભાર હતો પરતું એવો ક્યાંય વિચાર નહોતો કે ટીનાનો મારા તરફનો પ્રેમ જરાપણ ઓછો થયો હશે.જીવનની ભાગતી રફતાર સાથે વાસ્તવિકતાને સ્વીકારીને તેને આગળ ચોક્કસ વધવું પડ્યું હશે.પણ જેને એકવાર દિલોજાનથી ચાહ્યું હોય તેને જીવનભર ચાહ્યાં વગર કોઈ રહી શકે ખરું? વગર બોલે,વગર મળે અમે રોજ વાત કરીએ છીએ આજે પણ….જીવનની માણેલ એ થોડીક ક્ષણો અમારાં આખા જીવનનો અનોખો આનંદ છે.એ સ્વર્ગનાં સુખની ક્ષણોને મારાં એકાંતમાં ચગળીને હું અનોખા સ્પંદન અનુભવી જીવનની વિપરીત પળોમાં પણ સુખ માણું છું. બીજા અનેક પાત્રો આવશે અને જશે પણ એનું સ્થાન હંમેશા અકબંધ રહેશે.મને સો ટકા ખાત્રી અને ભરોસો છે કે ટીના પણ મારાં જેવું જ વિચારતી હશે!

બસ હવે બે દિવસમાં મારાં મોકલેલ ડ્રેસનાં ચેક આવવાનાં હતાં. હું જલ્દી શિકાગો પહોંચી નવા કામ અને નવા ઓર્ડરોની તૈયારી અંગે વિચારી ,કામમાં મનને પરોવી જીવનની રફતારમાં ગોઠવાવાં પ્રયત્નશીલ બનતો હતો. મારી પોસ્ટ એક પછી એક ખોલી જોતો હતો. અને આ એક પોસ્ટ ખોલીને વાંચી તો મારા પગ નીચેથી ધરતી સરકવા લાગી…..

જિગીષા દિલીપ

અજ્ઞાતવાસ-૨૧

Harsha incorporated

રુખીબાની અને ટીનાની મારાં જીવનમાંથી થયેલ વિદાય પછી ,પાનખરનાં ખરી પડેલાં સૂકા નિષ્પ્રાણ પાંદડાંઓ પર ચાલતાં,જે ચરરર ચરેરાટીનો અવાજ આવે તેવાંજ મારાં દિલનાં ચચરાટ સાથે ફેક્ટરીનું કામ હું આગળ વધારી રહ્યો હતો. રુખીબા અને ટીના બંને કોઈ પણ રીતે એકપણ દિવસ મારે માટે ભૂલવા શક્ય નહોતા.એ લોકો ભલે ફિઝીકલી મારી સાથે નહોતાં પણ મેં તો તેમનો સાથ છોડ્યો જ નહોતો.હું તો હંમેશા એકાંતમાં તેમની સાથે વાતો કરતો જ રહેતો.મેં હંમેશા તેમને મારી સાથે જ રાખ્યા હતાં.

ફેક્ટરીમાં ડ્રેસનાં ઓર્ડર આવતા હતાં.કામ ચાલતુ હતું.પણ દેવું વધતું જતું હતું ,કારણ હું ખરીદી ,વેચાણ અને માણસોનાં પગાર કરવામાં, ફર્નિચર,મશીનો વિગેરે લીધેલ વસ્તુનાં હપ્તા ભરી શકતો નહતો. ફેક્ટરીનાં બેછેડા ભેગા કરતા મને નાકે દમ આવતો હતો.મારે ફેક્ટરીમાં પૈસાની એટલી તૂટ પડતી હતી કે મેં ફેક્ટરીનાં માણસોની સોશ્યલ સિક્યોરીટીનાં પૈસા ગર્વમેન્ટમાં ભરવાને બદલે અને ફેક્ટરીનાં ખર્ચાઓમાં જ વાપરી નાંખ્યા.બેંકનાં વ્યાજ અને ગર્વમેંન્ટનું દેવું કૂદકે અને ભૂસકે વધવા લાગ્યું હતું.ફેક્ટરી ચાલતી હતી પણ હું પૈસા કમાતો નહેાતો.

મારી કોલેજમાં મારી મિત્ર Carole Towne,કોલેજમાં બિઝનેસ સાથે lawyerનું ભણતી હતી .તેણે માધવરાજને ગુજરાતી છાપું પબ્લીશ કરી ગ્રીનકાર્ડ મેળવવામાં પણ અમને મદદ કરી હતી. તેણે મને ફેક્ટરીનાં દસ્તાવેજ કરવામાં,પ્રાઈવેટ લિમિટેડ કંપની કરવામાં પણ ખૂબ મદદ કરી હતી.તે કોલેજનાં પહેલા દિવસથી મારી સાથે ખૂબ પ્રેમ સાથે મિત્રતા રાખતી. તેની મારાં તરફની કૂણી લાગણીઓ હું અનુભવતો ,પણ હું તો ટીનાને પ્રેમ કરતો હતો.તેમજ તે જ્યારે મને પ્રેમ કરે છે તેવું આડકતરી રીતે કહેતી ત્યારે હું તેની સાથે મારી ગર્લફ્રેન્ડ ઇન્ડિયામાં છે અને હું મારી અને ટીનાની વાતો પણ તેની સાથે કરતો.પરતું તેણે મને બે અઢી વર્ષથી શિકાગોમાં જ રહેતો જોયેલો.તે મારી બંને બહેનો અને ભાઈ અને બહેનને પણ મળેલી .મેં આટલી સરસ ફેક્ટરી કરી એટલે મારી હિંમત,જીવનપ્રત્યેની ઊંચી આંકાંક્ષાઓ અને આત્મવિશ્વાસથી અભિભૂત થઈ,તે તેનો એક તરફી પ્રેમ દર્શાવવાનું ક્યારેય ચુકતી નહીં.

ટીનાનાં લગ્ન પછી હું જ્યારે દેવદાસ બની નિરાશાની ગર્તામાં ડૂબી ગયેલો ત્યારે તેણે મને ખૂબ પ્રેમ અને હુંફ આપેલી.તે હવે મારી વધુ ને વધુ નજીક આવવા મને ફેક્ટરીમાં બધી મદદ કરાવતી.એકબાજુ ફેક્ટરીમાં દેવું વધતું જતું હતું એટલે તેણે મને શિકાગોની લોકલ બેંક ‘Bank of Revenswood ‘ની મેનેજર ગ્રીક લેડી Aphrodite Loutasની ઓળખાણ કરાવી જેણે મને ખૂબ મદદ કરી.મને આ Aphrodite Loutas ગ્રીક ગોડેસનું નામ જેનો અર્થ પ્રેમ,સુંદરતા,અને આનંદની દેવી થાય તે ખૂબ ગમતું.નામ પ્રમાણે ગુણવાળી Aphrodite અમને હંમેશા મદદ કરવાની વૃત્તિવાળી અને સુંદર,હસતી સ્ત્રી હતી..મારી ફેક્ટરી ચલાવવામાં તેનો ખૂબ મોટો ફાળો હતો.તેને હર્ષાનાં ડિઝાઈન કરેલ ડ્રેસ ખૂબ ગમતાં. તેને પણ અમારી ફેક્ટરી જોઈ ખૂબ ગમી ગયેલી.તે પોતે હર્ષાનાં ડ્રેસ ખરીદતી અને તેના બીજા અનેક મિત્રોને અને ક્લાયંટને અમારા ડ્રેસ લેવા પ્રેરતી. તે અમને ૨૫,૦૦૦ ડોલર સુધીનાં ઓવરડ્રાફ્ટ કરી આપતી. અમારો કોઈ ચેક પાછો ન જાય તેનું પણ ધ્યાન રાખતી.

હવે હર્ષાની ડ્રેસ લાઈન ‘Harsha incorporated ‘નાં ડ્રેસીસ આખા અમેરિકાનાં મોટા મોટા બ્રેન્ડનેમ સ્ટોરમાં વેચાવા લાગ્યા હતાં. Neiman Marcus,Saks Fifth Avenue,J.Magnin,l.Magnin જેવા સ્ટોરમાંથી ઓર્ડર આવવાં લાગ્યા.આવાંજ સ્ટોરમાંથી બે થી અઢી લાખ ડોલરનો મોટો સમર ડ્રેસનો ઓર્ડર આવ્યો. સમર સિઝન બે મહિનામાં પૂરી થાય એટલે ઓર્ડર જલ્દી તૈયાર કરી મોકલી દેવાનો હોય.તેની સાથે સાથે જ લોસએંજલસના બેવર્લી હીલ્સની ‘Rodeo drive ‘ સ્ટ્રીટ ,જયાં અમેરિકાની નામી ડિઝાઈનર કંપનીનાં કપડાં મળે તેવી છે. તે પરનાં મોટા બુટીકનાં સ્પ્રીંગ સીઝનનાં મોટા ઓર્ડર પણ આવ્યા. રમણભાઈ પટેલ અમારા મોટેલ ઈન્વેસ્ટર આ વાત સાંભળી શિકાગો દોડી આવ્યા. મેં તેમને દેવાની વાત અને નવા ઓર્ડર પૂરા કરવા પૈસા નથી તેમ સમજાવ્યું. તેમણે તેમની ગેરંટી પર બીજા એક લાખ ડોલરની લોન ‘Wellsfargo ‘માંથી લઈ આપી. ‘T,B.C. -ટેક્ષટાઈલ બેકીંગ કોર્પોરેશન ‘ન્યુયોર્કનો મેનેજર પણ મને મળવા છેક શિકાગો આવ્યો.આ બધાં જ્યારે અમને મોટી બ્રેન્ડનેમ કંપનીઓનાં મળેલ ડ્રેસનાં મોટા ઓર્ડર જોતાં ત્યારે મોંમાં આંગળાં નાંખી જતાં અને મને પૈસા ધીરવા તૈયાર થઈ જતાં.

અમેરિકામાં ૭૯ -૮૦ નાં સમયમાં જીમી કાર્ટર પ્રેસિડન્ટ હતા.વ્યાજનો દર ૧૫થી ૧૮% થઈ ગયો હતો.અમેરિકામાં રીસેશન હતું અને મોંઘવારીએ માઝા મૂક્યા હતા.T.B.C. મને એક લાખ ડોલરનાં માલ પર ૮૦,૦૦૦ ડોલર Receivable financing Factoring પર આપતાં ,પણ ૨૦,૦૦૦ ડોલર વ્યાજ ખર્ચમાં અને બેંકની સેફ્ટી પેટે બેંક પહેલા જ કાપી લેતી. ૧૮ ટકા વ્યાજ ,ત્રણ ટકા T.B.C. નાં અને એક ટકો ખર્ચો અને ટેકસ ,એટલે મારાં મોટા ઓર્ડરમાં મળતાં નફામાંથી ૨૨ ટકા વ્યાજમાં જ જતાં રહેતાં. મેં વધુ મોટા નફો કરવા ‘Bijalee’નામની એક cheap બ્રાન્ડ હર્ષાની આસિસ્ટન્ટ ડિઝાઈનર સાથે ચાલુ કરી ,તેનો રીસ્પોન્સ પણ ડિઝાઈનર સ્ટોર્સમાંથી જ સરસ મળવા લાગ્યો . તેનું કારણ તે ડ્રેસીસમાં પણ આખરી ટચ હર્ષાનો જ રહેતો.Carole પણ મને કોન્ટ્રાક્ટ કરવામાં,અકાઉન્ટસમાં ખૂબ મદદ કરતી હતી .તે વધુને વધુ સમય મારી સાથે ગાળવા પ્રયત્ન કરતી.કેટલીય રાતોની રાતો મને કામમાં મદદ કરાવવાં ફેક્ટરીમાં રોકાતી.
વ્યાજનાં ભારણમાં તૂટતો અને પૈસાની તૂટમાં પણ આ મોટા ઓર્ડર થકી બહાર નીકળી જ જવાશે તેવી આશાએ હું દિવસરાત કામ કરતો રહ્યો.હર્ષા પણ ખૂબ મહેનત કરી રહી હતી.

એક દિવસ કોફી બ્રેકમાં મિસ.ટ્રીશીયાને હર્ષાએ ત્રણ ચાર વાર બોલાવી પણ અમેરિકાનાં રિવાજ મુજબ ટ્રીશીયા તો કોફી બ્રેક પૂરો કરીને જ આવી. હું બહારથી પાછો ફેક્ટરીમાં દાખલ થતો હતો અને મેં ટ્રીશીયાને બહાર નીકળતી જોઈ. પાર વગરનું કામ હતું અને આમ પેર્ટનમેકર ટ્રીશીયા ક્યાં બહાર જાય છે? હું વિચારમાં પડી ગયો! મેં તેને પૂછ્યું,” ટ્રીશીયા ક્યાં જાય છે?”તો એણે કહ્યું,”હું તો જોબ છોડીને જાઉં છું” મેં તેને બહુ સમજાવી પણ તે માની નહીં. હું દોડીને હર્ષા પાસે ગયો ,તો એણે ગુસ્સામાં કહ્યું,”જવા દે ,એને ,હું છું ને! મને બધું આવડે છે. હું કરીશ બધું.”આટલા મોટા અને નામી કંપનીનાં ઓર્ડર માટે હું આવું રીસ્ક લેવા નહોતો માંગતો.હર્ષાનું કામ માત્ર અને માત્ર ડિઝાઇનીંગનું હતું .ડ્રેસનાં ફીટીંગ તો પેર્ટનમેકર જ કરી શકે.પણ હર્ષાની એની સાથે શું બોલાચાલી થઈ ? તે તો તે બંને જાણે! મેં તો ટ્રીશીયાને પાછી બોલાવવાં ખૂબ પ્રયત્ન કર્યો ,તેનાં ઘેર પણ બોલાવવા અને મનાવવા ગયેા પણ તે એકની બે ન થઈ. હર્ષાએ ઓર્ડરો પોતે જ પેર્ટનમેકરનું કામ સંભાળી ,બધાં ટાઈમ પ્રમાણે ખૂબ મહેનત કરી મોકલી દીધાં.હવે હું,હર્ષા,Carole ,ભાઈ,બહેન,રમણભાઈ બધાં ખૂબ ખુશ હતાં અને……પછી જે થયું તે મારા જીવનનો ઈતિહાસ બની ગયો…..

જિગીષા દિલીપ

અજ્ઞાતવાસ-૨૦

યે એશટ્રે પૂરી ભર ગયી હૈ

પત્ર ખોલ્યો તો ભાઈએ લખ્યું હતું કે”,રુખીબાને ખબર પડી કે નકુલને અને હર્ષાને અમેરિકામાં ગારમેન્ટ ફેક્ટરી કરવી છે અને હર્ષાના ડિઝાઈન કરેલ ડ્રેસીસ અમેરિકામાં ધૂમ મચાવી રહ્યાં છે.ગારમેન્ટ ફેક્ટરી કરવા પૈસાની જરુર છે તો તેમણે કીધું,જયદેવ, આપણો અમદાવાદનો સરદાર પટેલ કોલોનીનો બંગલો વેચીને પૈસા મોકલી દો.”અને પત્રમાં ભાઈએ બંગલો વેચી પૈસા ટ્રાન્સફર કરી દીધાં હતાં તેની વિગત લખી હતી.મારી મોટી બહેન નીનાએ પણ ફેક્ટરીમાં થોડા પૈસા રોકવાની તૈયારી બતાવી.

મારાં આનંદનો પાર નહોતો.દસ હજાર સ્ક્વેરફૂટની જગ્યા રેન્ટ કરી.મશીનો,ફર્નિચર માણસો ફેક્ટરી માટે રાખી લીધાં.મિ. ટી હર્ષાની જૂની કંપનીના ડાયર અને પેટર્ન મેકર મિસ. ટ્રીશીયા અને બીજા પણ ચાર પાંચ માણસ જૂની ફેક્ટરીનાં અમારી સાથે જોડાયા.હર્ષા હેન્ડ પેઈન્ટની માસ્ટર હતી. ખૂબ સરસ ફ્લોઈ મટિરિયલ પર હર્ષાનાં અદ્ભૂત કલર મેચિંગ સાથેની પીંછીંઓ ફરતી અને તે મટિરિયલ ડ્રાય થઈ મશીનમાંથી બહાર આવતું, તો તે આંખે ઊડીને ભલભલા ડ્રેસને ચાર ચાંદ લગાવી દેતું. આર્ટ,કલા,કલરમેચિંગ અને કપડાં પર હેન્ડપેન્ટિંગની તેની કારીગરી અતુલનીય હતી.તે ઉત્તમ કલાકાર હતી પણ પૈસા કમાવવા કે બિઝનેસ ચલાવવા તે કાપડની ક્વોલિટી કે મશીનની ક્વોલિટીમાં જરા પણ સમાધાન કરવા તૈયાર ન થતી.

ફેક્ટરી બરોબર ગોઠવાઈ ગઈ હતી. બહેન અને ભાઈ પણ ફેક્ટરી અમેરિકા આવી જોઈ ગયાં અને ખૂબ ખુશ થયાં હતાં.અમેરિકાનાં છાપાંઓમાં,ટી.વી. પર હર્ષાના ડિઝાઈનર તરીકેનાં અને અમારી ગારમેન્ટ ફેક્ટરીનાં સમાચાર અને ફોટાઓ આવવા લાગ્યા.ડ્રેસીસનાં શરુઆતમાં નાના અને પછી તો ખૂબ મોટા નામી બ્રાન્ડ નેમ કંપનીઓમાંથી મોટા ઓર્ડર આવવા લાગ્યાં.હવે હર્ષાની જૂની કંપની અમારી કમ્પેટિટર ગઈ હતી.

કામ એટલું વધી ગયું હતું કે હું કોલેજમાં ખાલી બિઝનેસનાં જ અમુક ક્લાસ ભરવા જતો. મને તો એમ કે ભણીને પણ બિઝનેસ જ કરવાનો હોય તો અત્યારે જ બિઝનેસમાં ધ્યાન ન આપું?હું તો બિઝનેસ કરીને ખૂબ આગળ વધી ,મારી મહેચ્છા મુજબ મોટો બિઝનેસમેન મારાં સૌ સગાંસંબંધીની જેમ બનવાની કલ્પના કરતો હતો.એકવાર બિઝનેસ સેટ થઈ જાય એટલે રુખીબાને મળવા અને ટીનાનાં હજુ વિવાહ જ થયાં હતાં તેથી તે લગ્ન કરે તે પહેલાં ઇન્ડિયા જઈ તેને પણ ભગાડી,અમેરિકા લઈ આવવાનાં સપનાં હું જોવા લાગ્યો હતો.

ઓર્ડર અમને ખૂબ મોટાં મોટાં મળવા લાગ્યાં પરતું. જે મૂડી અમારી પાસે હતી તે ફેક્ટરીની જગ્યાનાં ભાડામાં તેમજ તે જગ્યામાં ઈન્ટિરિઅર પાર્ટિશન વોલ કરી ,હર્ષાની અને મારી ઓફિસ,ડાઈંગ રુમ,સ્ટીમ રુમ,મિની શો રુમ,સીવવાનાં મશીનો જેવા અનેક જુદા જુદા રુમ બનાવવામાં,મશીનોનાં ડાઉન પેમેન્ટ કરવામાં ,ફર્નિચર અને કાપડની ખરીદી અને ડ્રેસ માટે જોઈતી નાની નાની વસ્તુઓમાં વપરાઈ ગયાં. હવે દર મહિને માણસોનો પગાર અને વર્કીગ કેપિટલની તૂટ ખૂબ પડવા લાગી.”એક કપડાંનો લોટ વેચાઈ ગયો હોય,એક બનવામાં હોય અને ત્રીજા લોટ માટે ખરીદી ચાલુ કરીએ તો જ રોટેશન ચાલુ રહે અને તમે સરળતાથી ધંધો કરી શકો.નહીંતો ધંધો આગળ ચલાવી ન શકાય “- આ વાત અમારા નજીકનાં સગાં ,ભારતવિજય મિલનાં માલિક દિનેશભાઈ ,ફેક્ટરીનાં વખાણ સાંભળી અમારી ગારમેન્ટ ફેક્ટરી જોવા આવ્યા ત્યારે તેમણે મને સમજાવી હતી.ફેક્ટરી તેમને ખૂબ ગમી પણ મને સમજાવ્યું હતું કે તું ફેક્ટરી અત્યારે જ બંધ કરી દે અને ફેક્ટરી વેચી નાંખ ,તો તને કોઈ લેનાર મળી જશે.પછી તો દેવું ,બેંકોનાં વ્યાજ વધી જશે અને તું તકલીફમાં મુકાઈશ.પણ મેં માન્યું નહીં.મેં વિચાર્યું આટલું સાહસ કર્યું છે તો કોઈક રસ્તો નીકળી જ જશે.

હર્ષાને તો ડિઝાઈનીંગ અને પ્રોડક્શન સિવાય માલ વેચવા કે બિઝનેસમાં કંઈ જ ખબર ન હતી.હું ડ્રેસની કિંમંત થોડી ઘટે તેના માટે કપડું સહેજ ઓછી ક્વોલિટીનું લેવાનું કહું તો પણ તે માનતી નહીં.ફેક્ટરી ચલાવવાની,બધાં જ માણસોને પગાર,કાપડનાં,તેમજ ભાડાનાં પૈસા આપવા ,બીજા નાના મોટા અનેક hidden ખર્ચાઓ સંભાળવા અને માલ વેચવાની બધીજ જવાબદારી મારી હતી.એક દિવસ ઈન્ડિયા ભાઈ સાથે વાત કરતાં ,હું ચિંતામાં છું તે જાણતાં ફોન રુખીબાએ લીધો. તે મારા એટલાં નજીક હતાં કે મારો જરા ઢીલો અવાજ સાંભળી મને ખૂબ ધીરજ રાખવા સમજાવવા લાગ્યાં.પરતું બીજે દિવસે ભાઈનો ફોન આવ્યો કે રુખીબા રાત્રે જ હાર્ટએટેકથી ઊંઘમાં જ ગુજરી ગયાં.રુખીબાનાં સમાચાર સાંભળી હું સાવ તૂટી ગયો હતો. 

મારી જિંદગી બનાવવા હું તેમને છોડીને આટલે દૂર આવ્યો અને તેમણે તો તેમની આખી જિંદગી જાણે મારા માટે જ ખર્ચી નાંખી હતી.અમદાવાદનો બંગલો વેચીને પૈસા પણ અમને આપી દીધાં અને મારી ચિંતા કરતાંજ મૃત્યુને ભેટ્યા.તેમની સાથે વિતાવેલી એક એક પળ મારાં આંખમાંથી અશ્રુધારા બનીને વહી રહી હતી. તેમની સાથે ગુજારેલ સમય જ જાણે હવે મારાં જીવનનો સહારો હતો.હું એકલો એકલો બબડતો હતો,”બા,મને તું આમ એકલો મૂકીને કોના સહારે છોડી ચાલી ગઈ???મારી ખ્વાહીશો તો પૂરી થશે પણ તારા વગર મારી જિંદગી અધૂરી થઈ ગઈ.બા તારી રુહને મેં માત્ર જોઈ નથી ,હંમેશા મારામાં ઓળઘોળ થતી મહેસુસ કરી છે. તારી કહેલી વાતો હજી મારાં કાનમાં ગુંજે છે.તારી કમી મને બહુ સતાવે છે તું મને હવે ક્યારેય જોવા નહીં મળે બા!હવે મારા સપનાંનો દરિયો જાણે સાવ સુકાઈ ગયો ….

મારા મિત્રોના ફોન રુખીબાનાં સમાચાર સાંભળી આવ્યા. વ્યોમાનો ફોન પણ આવ્યો અને બીજા આઘાત જનક સમાચાર તેણે આપ્યા કે “ટીનાનાં લગ્ન થઈ ગયાં હતાં અને તે પરણીને ન્યુજર્સી ગઈ હતી.”
ફેક્ટરીનું ટેન્શન અને મારા અંગત ખાસ લોકોનાં સમાચારથી હું મારી અંદર કોઈક અકથ્ય વેદનાથી ભિંસાઈ રહ્યો હતો.રુખીબાનાં મને આત્મવિશ્વાસ આપતાં છેલ્લાં સંવાદો મારા કાનમાં પડઘાઈ હિંમત આપી રહ્યાં હતાં.અને હું વિચારોનાં વંટોળમાં …..હવે ફેક્ટરી ચાલશે એટલે હું સેટલ થઈ જઈશ એટલે ટીનાને મારી સાથે અહીં લઈ આવીશ …..પણ પણ…..Man proposes but God disposes’ મારાં બધાં સપનાં ચૂરચૂર થઈ ગયા.હું પણ ગુલઝારની પેલી પંક્તિઓને યાદ કરતો બેઠો હતો....

જગહ નહીં હૈ ઔર ડાયરી મેં યે એશટ્રે પૂરી ભર ગયી હૈ
ભરી હુયી હૈ જલે -બુઝે અધ કહે ખયાલોં કી રાખો-બૂ સે
ખયાલ પૂરી તરહ સે જો કે જલે નહીં થે
મસલ દિયા યા દબા દિયા થા,બુઝે નહીં વો
કુછ ઉનકે ટુર્રે પડે હુએ હૈં
બસ એક-દો કશ હી લે કે કુછ મિસરે રહ ગએ થે
કુછ ઐસી નજ્મેં ,જો તોડકર ફેંક દીં થીં ઈસમેં ,ધુઆઁ ન નિકલે
કુછ ઐસે અશઆર જો મેરે બ્રાન્ડ કે નહીં થે
વો એક હી કશમેં ખાંસકર એશ ટ્રે મેં ઘિસકર બુઝા દિએ થે
ઈસ એશ ટ્રે મેં બ્લેડ સે કાટી રાત કી નબ્જ સે ટપકતે સિયાહ કતરે બુઝે હુએ હૈં
છિલે હુએ ચાંદ કી તરાશેં
જો રાત ભર છીલ છીલ કર ફેંકતા રહા હૂઁ
ગઢી હુઈ પેન્સિલોંકે છિલકે
ખયાલ કી શિદતોં સે જો ટૂટતી રહી હૈં
ઈસ એશ ટ્રે મેં હૈં તીલિયાઁ કુછ કટે હુએ નામોં,નંબરો કી
જલાઈ થી ચંદ નજ્મેં જિનસે ધુઆઁ અભી તક દિયાસલાઈ સે ઝડ રહા હૈ
ઉલટ પુલટ કે તમામ સફ્હોં મેં ઝાંકતા હૂં
કહીં કોઈ તુર્રા નજ્મ કા બચ ગયા હો તો ઉસકા કશ લગા લૂં
તલબ લગી હૈ ,તલબ લગી હૈ

યે એશટ્રે પૂરી ભર ગયી હૈ….

સૌજન્ય – ગુલઝાર સાહેબ

Nazam Written & Recited by Gulzar Sahab

જિગીષા દિલીપ
2nd June 2021

અજ્ઞાતવાસ-૧૯

જીવનમાં આવેલ વળાંક

મેં ગભરાટ સાથે પરેશનો પત્ર વાંચવાંનું શરુ કર્યું.મારી શંકા સાચી જ પડી હતી. સારા કે ખરાબ સમાચારનાં વાવડ જાણે આપણને મળી જ જતાં હોય છે! ટીનાની અનિચ્છાએ ,તેનું કંઈ જ સાંભળ્યાં વગર ટીનાનાં પપ્પાએ તેનાં વિવાહ ,અમેરિકાનાં ન્યુજર્સીથી આવેલા છ ગામનાં પટેલ ,શ્રીમંત છોકરા સાથે કરી નાંખ્યાં હતા.પરેશે લખ્યું હતું,” ટીનાનો તરવરાટ,ચુલબુલાહટ,અરે ! તેનું યૌવન જ જાણે લુંટાઈ ગયું છે.માતા-પિતાની સમાજમાં ઇજ્જત જાળવવા એણે વિવાહ કરી નાંખ્યો છે. અને આમ પણ તું અહીંયા નથી ,હમણાં તારા પાછા આવવાનાં પણ કોઈ વાવડ નથી. તો એ કરે પણ શું?” સાચીવાત હતી પરેશની.

હું પત્ર હાથમાં લઈ બેસહાય બની,સૂનમૂન બેસી રહ્યો હતો. બેબસ મન મારી જાતને જ કોસી રહ્યું હતું. વેદનાનો ડૂમો મારા ગળામાં ફસાઈ ગયો હતો.મારી અંદરની મુંઝવણ ,ભડભડતાં ભેંકાર મનનાં એકાંતમાં મને શેકી રહી હતી.દિલ માનવા જ તૈયાર નહોતું કે મારી ટીના ,મારી નહીં રહે! હું કંઈ જ કરી શકું તેમ નહતો.પરતું ટીનાંનાં પગલાંને અકબંધ મારી ભીતરમાં રાખી ,એક તાજમહેલ મેં કાયમ સજાયેલ રાખ્યો ,જ્યાં તેનાં પ્રેમની સુગંધ લઈ ,હું મહેંકતો રહું.કહું કે હું જીવતો રહું,તેની સાથે બેસીને હંમેશા વાત કરતો રહું.

અમેરિકામાં દૂરથી જેટલું દેખાય છે તેટલું રહેવાનું,ભણવાનું,વગર પૈસે સર્વાઈવ થવાનું કશું જ સહેલું નહોતું.હું જ મારું ગુજરાન પરાણે કરતો હતો.હજુ ભણવાનું પણ બાકી હતું.પ્રેમનાં સપનાં જોવા અને ખરેખર વાસ્તવિક જીવનમાં તે પૂરા કરવા બંનેમાં બહુ ફરક હતો.

માધવ રાજે મને થોડી સાંત્વના આપી અને જીવનનાં આજ રંગરૂપ હોય તે સમજાવ્યું.જીવન તેની ગતિ પકડી ચાલી રહ્યું હતું.હું હવે લોસએંજલસનાં Albrahmra માં હતો.ભક્તા ફેમિલીઓનો ખૂબ સપોર્ટ હતો.અમે ગુજરાતી છાપું ચાલું કર્યું.U.C.L.A.યુનિવર્સિટીમાં minority કમ્યુનિટિ પ્રિટિંગ પ્રેસમાં,ફ્રી પ્રિટિંગ થતું હતું.ઈન્ડીયાનાં છાપામાંથી કટ એન્ડ પેસ્ટ કરી અમે રાત્રે ત્રણ કલાક ઊભા રહી છાપું પ્રિન્ટ કરી,સવારમાં સબસ્ક્રાઈબરને છાપું પહોંચાડતા.કેલિફોર્નિયા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીમાં મારું ભણવાનું પણ ચાલું હતું.હું થોડી એડવર્ટાઈઝ પણ લઈ આવતો. પણ આમાં સૌથી રસપ્રદ વાત ભારતથી જે નેતા -અભિનેતા કે સેલિબ્રિટિ આવતાં તેમનો ઈન્ટરવ્યું માધવ રાજ લેતાં.મોરારજીભાઈ દેસાઈ,પીલુ મોદી જેવા નેતાઓનાં ઈન્ટરવ્યુ કરીને છાપામાં છાપતાં.

પીલુ મોદી ઈન્દીરાજીએ કરેલી ઈમર્જન્સીમાં જેલમાં હતાં અને જેલમાંથી બહાર આવીને,અમેરિકા આવ્યા હતાં. મારે એમની સાથે ખૂબ દોસ્તી થઈ ગઈ હતી.પીલુ મોદી સ્વતંત્ર પક્ષનાં ભારતનાં Cofounder હતાં.પીલુ મોદી,અમેરિકનને પરણ્યાં હતાં અને તે સાન ફ્રાન્સિસ્કો તેમના પત્નીનાં પપ્પા-મમ્મીનાં ઘેર હતાં. હું અને માધવ રાજ તેમને મળવા સાન ફ્રાન્સિસ્કો ગયા.તેમણે અમને સાન ફ્રાન્સિસ્કેા રેસ્ટોરન્ટ અને જુદીજુદી વાયનરીમાં ફેરવ્યા.તે બર્કલીમાં ભણેલાં અને તેમનો રુમ પાર્ટનર પાકિસ્તાનનાં પ્રેસિડન્ટ ઝુલ્ફીકાર અલી ભુટ્ટો હતાં.પીલુ મોદીએ અમને ભુટ્ટોની વાતો કરી,તે ખૂબ રસપ્રદ હતી અને અમને પાકિસ્તાન ફોન કરાવી ભુટ્ટો સાથે વાત પણ કરાવી.ભક્તા ફેમિલીવાળાની મોટેલ દરેક રાજ્યમાં અમેરિકામાં હોય જ અને અમારી ઉપર તેમની મહેરબાની હતી એટલે સાનફાંન્સીસ્કો જેવી સુંદર જગ્યાએ મિત્રો સાથે ફરવાનું અને રહેવાનું અમેરિકા આવ્યા પછીનું પહેલું સારું વેકેશન હતું.વેકેશન પછી અમે પાછા લોસએન્જલસ ગયાં અને છાપાંનાં કામમાં વ્યસ્ત થઈ ગયા હતાં.

એવામાં બહેન અમને ત્રણે ભાઈબહેનને મળવાં અમેરિકા આવી અને હું હર્ષાને છોડીને લોસએન્જલસ મોટેલમાં રહેતો હતો,એટલે બૂમાબૂમ ,ફોન પર કરીને ,મને શિકાગો પાછો બોલાવી લીધો.મેં પાછું ચોથું સમેસ્ટર નોર્થવેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીમાં શરુ કર્યું.હું હંમેશા પ્રોફેસરોને કોલેજમાં એવું પૂછી પૂછીને હેરાન કરતો હતો કે મારે બિઝનેસ શરુ કરવો હોય તો કેવીરીતે કરાય ?તે શીખવો.મને ભણવા કરતાં બિઝનેસ કરવામાં જ રસ હતો.

મારી બહેન હર્ષા તેના ડિઝાઈનિંગનાં ક્ષેત્રમાં ખૂબ આગળ હતી.તે જે કંપની માટે કામ કરતી હતી તે કંપની તેની ડિઝાઈન કરેલ કપડાંને લીધે ખૂબ આગળ વધી રહી હતી. હર્ષાનાં ડિઝાઈન કરેલ કપડાં એટલાં વેચાતાં હતાં કે કંપની દિવસરાત ખૂબ મોટા નફા સાથે grow થતી જતી હતી.મેં હર્ષાને કીધું તારી ડિઝાઈન કરેલ ડ્રેસીસ આટલાં બધાં વેચાતાં હોય તો તારે કંપની પાસે કમીશન માંગવું જોઈએ.

હર્ષાએ કંપની પાસે કમીશન ૮ ટકા માંગ્યું જે કંપનીએ ૬ ટકા મંજૂર કર્યા. એની કંપનીમાં હર્ષાની ડિઝાઈન કરેલ કપડાંનું વેચાણ દર મહિને વધતું જ ગયું. હર્ષાનાં કમીશનનાં ચેક ૫૦૦૦ $ થી શરુ થઈ ૧૦,૦૦૦ $ પછી ૧૫૦૦૦$ એમ દર મહિને વધવાં લાગ્યો.અને એક દિવસ કંપનીનાં માલિકને આટલાં પૈસા આપવાનાં ખૂંચ્યાં એટલે એણે કીધું,” હું હવે કોન્ટ્રાકટ બ્રેક કરું છું,હું હવે કમીશન નહીં આપું.” અને એણે હર્ષાને કંપનીમાંથી ફાયર કરી દીધી. હર્ષા ખૂબ દુ:ખી થઈ ગઈ.હું પણ એકદમ અચંબિત થઈ ગયો હતો!!

પરતું મેં હર્ષાને સાંત્વનાં આપતાં કીધું,”તું જરાપણ ગભરાઈશ નહીં ,આપણે આપણો બિઝનેસ શરુ કરીએ.”હર્ષા કહે ,”શું??”.અને મેં પૂરા આત્મવિશ્વાસ સાથે કીધું,”આપણે આપણો પોતાનો ધંધો ચાલુ કરીએ.” મારાં મિત્રો અને જેની સાથે હું વાત કરતો તે બધાં મારી મજાક ઉડાવતાં હતાં.પણ મેં તો મારા બિઝનેસ પ્લાન કરવાનાં શરુ કરી દીધાં હતાં. લોસએંન્જલસનાં મોટેલનાં પટેલો અને ભક્તા ફેમિલીનાં મોટા મોટાં વડીલો જેમને હું હર્ષાનું કામ અને જૂની કંપનીની ફેક્ટરી બતાવવાં લઈ ગયો હતો તેમને મારાં નવા બિઝનેસ શરુ કરવા અંગેની વાત મેં અને ભાઈએ પણ કરી. મારે તો 100000 $ ની જરુર હતી. પટેલ અને ભક્તા કુટુંબ મળીને પાંચ વડીલો દસ,દસ હજાર ડોલર રોકવા તૈયાર થઈ ગયાં.હર્ષાની જુની કંપનીમાં તેના માલિકથી નારાજ બે મુખ્ય માણસો મિ.ટી.જાપનીઝ ડાયમેકર અને મિસ ટ્રીશીયા પેટર્ન મેકર પણ અમારી સાથે કામ કરવા તૈયાર થઈ ગયાં.મારે હજુ બીજા ૫૦,૦૦૦ ડોલરની જરુર હતી.ભાઈને મેં વાત કરી,બીજા પૈસાની સગવડ કેવીરીતે કરીશું? મેં ૧૦,૦૦૦ સ્ક્વેર ફૂટની જગ્યા પણ જોઈ રાખી હતી.

હું મારા બિઝનેસ પ્લાન માટે ખૂબ હોમવર્ક કરી રહ્યો હતો પણ પૈસા વગર મુંઝાઈ રહ્યો હતો.ત્યાં એક દિવસ ઈન્ડીયાથી પત્ર આવ્યો અને વાંચ્યો તો…….

જિગીષા દિલીપ

૨૫ મેં ૨૦૨૧

અજ્ઞાતવાસ- ૧૮

તુમ ન જાને કિસ જહાઁ મેં ખો ગયે!

કેનેડાની બોર્ડર પર ,ઓફીસરે તો નરેશનું અને મારું અમેરિકન ગ્રીનકાર્ડ અને ડ્રાઈવીંગ લાયસન્સ ચેક કર્યું.,અમારી ગાડીમાં કોઈ બીજું નથી અને અમે બે કલાક માટે નાયગ્રાફોલ જોઈને જ પાછા આવ્યા છીએ તે જાણીને તેણે અમને જવા દીધાં. મારાં ધબકારાં હજુ જોરથી જ ધબકી રહ્યાં હતાં.નરેશે ગાડી ભગાવી અને થોડે દૂર જઈ એક ગલીમાં ગાડી ઊભી રાખી તેની પત્નીને ટ્રંકમાંથી બહાર કાઢી. બંને જણાં એકબીજાને ભેટીને દસ મિનિટ ઊભા રહ્યાં.તેની પત્ની ધ્રુસકે ધ્રુસકે ભાવુક થઈને નરેશને મળીને રડી રહી હતી.નરેશ પણ ભાવુક થઈ ગયો હતો.હું થાકેલો હતો,છતાં મેં તે બંનેને ગાડીમાં પાછળ બેસવાનું કીધું અને હવે રાત ક્યાં રહેવાનું છે તે નરેશને પૂછ્યું. નાયગ્રાફોલ્સની નજીકની જ એક મોટેલમાં અમે રાત રહ્યાં.

નરેશને તેની પત્ની ખૂબ ખુશ હતાં. હું પણ તેમને માટે ખૂબ ખુશ હતો .પણ મારું મન તો ચકરાવે ચડી ગયું હતુ્ં.મુંબઈ છોડ્યા પછીના એક એક દિવસ ,સ્વીત્ઝરલેન્ડ હોય કે ન્યુયોર્ક,શિકાગો કે કેનેડાનો નાયગ્રાફોલ,દરેક સમયે ટીનાની યાદ હંમેશા મારાં દિલોદિમાગ પર છવાએલ રહેતી.નરેશને તેની પત્નીને મળેલા જોઈ ,ટીનાની યાદમાં હું આખી રાત સૂઈ ન શક્યો.અમેરિકાની અતિ વ્યસ્ત જિંદગી,ભણવાનું,જોબ કરવાની તેમજ ઘરનાં પણ નાનામોટા કામ પણ જાતે કરવાનાં અને નવો દેશ,કાતિલ પવન સાથેની ઠંડીવાળુ શિકાગોનું, મુંબઈથી સાવ અલગ હવામાન,નવી સંસ્કૃતિ,નવી કોલેજ,જુદા મિત્રો – બધું જ સાવ અલગ હતું અને શરુઆતમાં ડોલર માટે પણ બીજા પર આધારિત,તેમાં જ હું મારી જાતને ગોઠવી રહ્યો હતો.ટીના સાથે વાત કરે કે તેના સમાચાર મળે પણ આઠ નવ મહિના થઈ ગયાં હતાં.ઈન્ટરનેશનલ સીધા ફોનની તો સગવડ જ તે સમયે દુર્લભ અને ખૂબ મોંઘી હતી .ભાઈ ને બહેન પણ મહિનામાં એક કે બે પત્ર લખીને જ અમારી ખબર લેતાં અને તેમનાં ખબર આપતાં.મનને શાતા આપે તેવા રીશેલ્યુને રેસકોર્સ પણ મારી પાસે નહોતાં.મારી બહેન તેનાં કામમાં ખૂબ વ્યસ્ત રહેતી.તેની પોતાની જિંદગી ગુંચવાએલ હતી.તેના પતિની હૂંફની તેને જરુર હતી ત્યારે દોઢ વર્ષથી તે ઈન્ડીયા હતા.તે જ ખૂબ દુ:ખી હતી.

મારી એ યુવાન અવસ્થામાં શાતા મેળવવા હું એક જ કામ કરતો .હું લગભગ રોજ ટીનાને પત્ર લખતો અને ટીના તેનો શું જવાબ આપત ,તે હું જ ટીના બનીને લખતો.અને એ મેં જ અરસપરસ લખેલા કાગળ જ મારા એકાંતવાસમાં મારા દિલને ચેન આપતા.પીઝાની ડીલીવરી કરવા જતાં ,ઝીણો રુ જેવો સ્નોફોલ થતો હોય,સ્નોની સફેદ ચાદર પથરાએલ હોય એનાં પર ચાંદની રેલાય અને એક ઠંડા પવનની લહેરખી આવીને ફરી વળે ત્યારે હું ટીના મને વિંટળાંઈ ગઈ હોય તેમ વિચારી ,ટીના મારી સાથે છે એમ માની પ્રેમની હૂંફમાં સેકાઈ મારી ઠંડી ઊડાડતો…..અને જાણે ટીના મારી બાજુમાં જ હોય તેમ બોલતી”,હેય ! કુલ હું તારી સાથે તો છું.જો હું તને છોડીને ક્યાંય જવાની નથી,હું હંમેશા જીવનભર તારી બાજુમાં જ રહેવાની છું સમજ્યો.”હું જેવો એકલો પડું કે ટીના મારી આંખોમાં આવીને બેસી જતી અને સાથે ગાળેલ ક્ષણોનાં દરિયામાં મને તે સેર કરાવતી.મારાં શ્વાસોમાં રમીને સિતાર વગાડતી તેની યાદોં….રોજ તેને લખેલ કાગળ અને ટીના બનીને મેં લખેલ જવાબની હું ફાઈલ કરતો…….મળીને છૂટા પડતી વખતનું તેનું બેતાબ નજરથી મારી સામે જોવું.મારું તેનાં મોં સામું જોઈને ત્યાંજ રોકાઈ જવું…અને ટીનાનું પાછા ફરીને મારી આગોશમાં સમાઈ જવું……એ હાજી અલીનાં દરિયા કિનારે ,ઝીણા વરસાદમાં એકબીજાનાં હાથ પકડીને મૌન સાથે કલાકો સુધી પ્રેમનો એકરાર કરતાં બેસી રહેવું ….હું પૂછું છું….”ટીના તું ક્યાં છું? તું કેમ છે?….. “મારી યંત્રવત્ જિંદગીમાં ટીના સાથે ગાળેલ પળોને મમળાવવી અને તેની સાથે વાત કરીને જ હું મારી યૌવનની વસંતને રંગીન રાખવા ,કોશિશ કરતો અને ગાતો

“લુંટકર મેરા જહાઁ છુપ ગયે હો તુમ કહાં??તુમ કહાં??તુમ કહાં….??
તુમ ન જાને કિસ જહાઁમેં ખો ગયે,હમ ભરી દુનિયામાં તન્હાઁ હો ગયે!”

સમય સરતો જતો હતો.એક દિવસ ભાઈનાં મિત્ર માધવ રાજનો ફોન આવ્યો.તે ખૂબ ઉંચા ગજાનાં ગુજરાતી લેખક હતા.તેમનાં અનુવાદિત નાટકોએ તખ્તા પર ધૂમ મચાવેલી.હવાઈ યુનિ.માં તે એક વર્ષ માટે સ્ટુડન્ટ તરીકે ભણવા આવેલા.તે એક વર્ષ ભણી રહે પછી બીજું એક વર્ષ રહી શકે.તેમનો વિઝા પૂરો થઈ જવામાં હતો પણ તેમને પાછા ભારત જવું નહોતું. તેમની પત્ની સોનાબહેન પણ ખૂબ ભણેલા અને ગુજરાત હાઈકોર્ટનાં જજનાં પુત્રી હતા. તેમણે existialismમાં પી.એચ.ડી. કરેલ. તે મને પૂછતાં,” નકુલ હું અહીં અમેરિકામાં ઈલીગલ ઓક્સિજન કેવીરીતે શ્વસી શકું?” તેમને અમેરિકામાં ઈલીગલ રહેવું નહોતું.તે તો ભારત પાછા જતાં રહ્યાં.માધવભાઈ પાછા ન ગયા કારણ તેમને સ્ટુડન્ટ લોનનાં પૈસા અહીં નોકરી કરીને ભરવા હતાં.મેં માધવભાઈને કહ્યું,” હું પીઝા ડીલવરીનું કામ કરું છું.તમે મારી સાથે રહો અને આપણે સાથે પીઝા ડીલીવરી કરીએ.હું ગાડીમાં બેસીશ અને તમે પીઝા દરેકને ઘરમાં જઈને આપી આવજો.ઠંડીમાં કામ કરવું કઠણ છે,પણ બે જણાં થઈને વધુ ડીલીવરી કરી શકાશે.આપણે પૈસા અડધા અડધા વહેંચી લઈશું.”અને મેં અને માધવભાઈએ સાથે કામ કરવાનું શરુ કર્યુ.માધવભાઈની હૂંફ અને પ્રેમે મને જીવનમાં થોડો રસ જગાવ્યો.

મારી કોલેજમાં મારી એક ખૂબ સારી ચાઈનીઝ ફ્રેન્ડ હતી. તે બિઝનેસ સાથે ઈમીગ્રેશન લો ,પાર્ટ ટાઈમ ભણતી. મેં તેને માધવભાઈની વાત કરી અને તે અમને તેના બોસને મળવા લઈ ગઈ. તેનો બોસ ખૂબ હોંશિયાર હતો.તેણે માધવભાઈનાં પ્રોફાઈલ ,અને જ્ઞાન અંગે વાત કરી કીધું કે ,”જો તમે ગુજરાતી રાઈટર છો અને તમે ગુજરાતી છાપું બહાર પાડો અમેરિકામાં,તો હું તમને ગ્રીનકાર્ડ અપાવી શકું.શિકાગોમાં ગુજરાતી છાપું હતું એટલે માધવ રાજે કેલિફોર્નિયા જઈને છાપું શરુ કરવું પડે કારણ ત્યાં ગુજરાતી છાપું હતું નહીં.ભાઈ ૧૯૬૪માં અમેરિકામાં લોસએન્જલસ આવેલાં ત્યારે જે પટેલ અને ભક્તા ફેમિલીઓ મોટેલ બિઝનેસમેન હતાં તે ભાઈનાં ચાહક અને મિત્રો હતાં.તેમની સાથે અમે વાત કરી.સાહિત્યકાર માધવ રાજના પણ તેઓ ચાહક હતાં. તેમણે છાપું પ્રસિધ્ધ કરવા માધવ રાજને મદદ કરવાની સંમતિ આપી.માધવ રાજ લોસએન્જલસ ગયાં.

ત્યાં મહિનો રહ્યાં પછી મને ફોન કરીને તેમણે કહ્યું,” નકુલ કેલિફોર્નિયા તો ધરતી પરનું સ્વર્ગ છે.અહીં હવામાન ખૂબ સરસ છે.નજીકમાં દરિયો અને પ્રકૃતિની મહેર છે. તું અહીં આવી જા. રહેવાનું મોટેલમાં ફ્રી છે અને તું છાપાનાં કામમાં મદદ કરીશ તો તને આ લોકો પૈસા પણ આપશે. આપણે બંને ભેગા થઈ છાપું ચલાવીશું.

હું તો તૈયાર થઈ ગયો. શિકાગોની કારમી ઠંડીથી હું કંટાળ્યો હતો. મને માધવ રાજની સાહિત્યિક વિચારધારાવાળી ઈન્ટલીજન્ટ કંપનીમાં મઝા પણ આવતી હતી.

હર્ષાની ઈચ્છા નહતી પણ હું તો જવા તૈયાર થઈ ગયો. નોર્થ વેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટી જેવી નહીં પણ પબ્લીક યુનિવર્સિટીમાં ત્રીજું સેમેસ્ટર લોસએંજલસમાં ભણવાનું મેં નક્કી કર્યું. આમ પણ મને ભણવા કરતાં કંઈ ધંધો કરી પૈસા કમાવવામાં જ રસ હતો.હું શિકાગોથી ગાડી લઈને ૩૦૦૦ માઈલની સફરે લોસએંજલસ જવા તૈયાર થયો. રસ્તામાં એક ગોરાઓનું ગામ આવ્યું.હું રેસ્ટોરન્ટમાં બીયર પીવા બેઠો. થોડીવારમાં ત્યાં બે ગોરા પોલીસ આવી મને પૂછવા લાગ્યાં ,તું કેમ અહીં આવ્યો છું? મે કહ્યું ,” હું તો કેલિફોર્નિયા જાઉં છું,રસ્તામાં આરામ કરવા અને બીયર પીવા ઊભો છું.મેં બીયર પી લીધો એટલે તેઓ મને એસ્કોર્ટ કરીને ગામની બહાર મૂકી ગયા. તે ગામનાં ગોરા લોકો બ્રાઉન ચામડીવાળા મને ,ભૂલમાં પણ તેમનાં ગામમાં રહેવા દેવા તૈયાર નહોતાં.ગાંધીજીની દક્ષિણ આફ્રીકાની ટ્રેનની વાત મને યાદ આવી ગઈ!

હવે હું ફૂલ સ્પીડમાં ગાડી ભગાવી રહ્યો હતો અને બે પોલીસવાને તેમની વાન રસ્તા વચ્ચે મને આગળ ઊભી રાખી અટકાવ્યો.મને કહે તમારી ગાડી ૧૯૦ની સ્પીડે ચાલે છે લો આ ટિકિટ.મેં કહ્યું ,”ના ,હું ,એટલી સ્પીડમાં નથી જતો. તમને કેવીરીતે ખબર કે હું ૧૯૦ ની સ્પીડથી જાઉં છું.”. તેમણે મને ઉપર જઈ રહેલું હેલિકોપ્ટર બતાવ્યું અને કહ્યું,” તમારી ઉપર આ હેલિકોપ્ટર ચાલે તેમાં મશીનમાં તમારી સ્પીડ નોંધાઈ જાય. હું વિસ્ફારિત આંખે જોઈ રહ્યો. અમેરિકાની ટેકનોલોજી પર ફિદા થતાં ,મેં ટિકિટ સ્વીકારી લીધી.

લોસએન્જલસ પહોંચ્યો , તો હર્ષાએ મારાં મિત્રનો પત્ર તેનાં ઘેર આવેલ તે મને અહીં મોકલ્યો હતો.મારા ખાસ મિત્ર પરેશનો પત્ર હતો. કેમ પરેશે પત્ર લખ્યો હશે? પરબિડીયું ખોલતાં ખોલતાં હું પરસેવે રેબઝેબ થઈ ગયો. મને થયું કે કોઈ ખાસ સમાચાર હોય તો જ મને પરેશ પત્ર લખે! મારાં સમાચાર ,તો તે બહેનને ફોનથી જ પૂછી બધાંને જણાવતો.શું સમાચાર ,પત્રમાં હશે ? તે જાણવા હું પત્ર ખોલવાં અધીરો બની ગયો !!! ચિંતાતુર પણ.

જિગીષા દિલીપ

૧૯ મેં ર૦૨૧

અજ્ઞાતવાસ -૧૭

નાયગ્રાફોલ્સની સફર

હું તો Macy’s ની ખરીદી કરનાર ઓફીસર સાથે ખુશ થતો થતો તેની ઓફીસમાં ગયો.ઓફીસરને સ્ટેપલર ઉપર જુદા જુદા પ્રાણીઓનાં ખૂબ સુંદર કોતરણી અને કળાનાં સંગમ સાથેનાં આર્ટિસ્ટીક ગીફ્ટ આર્ટિકલ બતાવ્યાં,જે તેને ખૂબ ગમી ગયા.તેમણે મને પૂછ્યું,” તમારું કાર્ડ છે?તમે પોતેજ મેન્યુફેક્ચરર છો? તમારી એક્સપોર્ટની ઓફીસ છે?”.મેં મારું ‘ દેશવિદેશ એક્સપોર્ટ કંપની’ નું કાર્ડ આપ્યું.પણ બીજા જવાબો આપતાં હું જરા થોથવાઈને ખોટું બોલ્યો કે હા,અમે જ આ ગીફ્ટ આર્ટિકલનાં મેન્યુફેકચરર છીએ અને અમારી ઓફીસ પણ છે.મને એમ કે એ લોકો ક્યાં જોવા જવાનાં છે ?અને એમને વસ્તુ તો હું ગમે તેમ કરી પહોંચાડી દઈશ.પણ નાસમજ મને, નાની ઉંમરે, એ ખબર ન પડી કે Masy’s જેવી કંપની બધી તપાસ કર્યા વગર મારી સાથે બિઝનેસ ન કરે!

મને બીજીવાર બોલાવી ઓફીસરે કહ્યું,”તમારી કોઈ ઓફીસ ભારતમાં છે નહીં અને કાર્ડમાં એડ્રેસ છે એ તો ભાઈખલ્લાનું ગોડાઉનનું છે.તમારા પીસ મને બહુ ગમ્યાં છે તેનાં પૈસા મને કહો તે આપી દઉં.હું મારા પોતાને માટે રાખી લઉં છું.” મેં પૈસા લઈ તેમને પીસ આપી દીધાં.આભાર માની હું ઊભો થયો.મને મારી ભૂલ સમજાઈ ગઈ.ન્યુયોર્કમાં મને ભાઈનાં મિત્રો અને મારા કઝીને થોડું ફેરવ્યો અને એક અઠવાડિયા પછી હું શિકાગો ગયો.

મોટીબહેનનાં ત્યાં થોડા દિવસ રહી,હું ,મારી નાની બહેન હર્ષા સાથે રહેવા ગયો.હર્ષા આર્ટ ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ શિકાગોમાં માસ્ટર્સ કરી રહી હતી.તેના પતિને ઇન્ડિયામાં ધંધાની ઓફર હતી એટલે તે થોડા સમય માટે ઈન્ડીયા રહેતા હતા.એટલે હું હર્ષા સાથે જ રહું તેવો બહેન અને ભાઈનો આગ્રહ હતો.
બંને બહેનોએ અને ભાઈએ મળી નોર્થવેસ્ટ યુનિવર્સિટીમાં બિઝનેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન ભણવા મારાં પહેલાં બે સમેસ્ટરનાં ફીનાં પૈસા ભરેલાં.પરતું હું કોલેજમાં મિત્રોને પૂછતો હતો કે તમને ફીનાં પૈસા કોણ આપે છે?સૌ મિત્રો સાથે વાત કરતાં મેં જાણ્યું કે તેઓ સૌ નાની મોટી નોકરી કરી પોતપોતાની ફીનાં પૈસા ભરતાં હતાં.મને પણ કંઈ કામ કરવું હતું.એક મિત્રએ પીઝા ડીલીવરીનું કામ અપાવ્યું.મને હર્ષાએ સેકન્ડહેન્ડ ગાડી લઈ આપી.મેં ભણવા સાથે સાથે પીઝા ડીલીવરીનું કામ શરુ કર્યું.શિકાગોની સૂસવાટા મારતા પવન સાથેની કાતિલ ઠંડી સહન કરવી મારા માટે મુશ્કેલ હતી.તેમાં સાંજનાં છ વાગ્યાથી રાતનાં બે વાગ્યા સુધી પીઝા ડીલીવરીનું કામ કરવું પડતું.

તેમાં એક એન્જિનીયર પણ ખૂબ ગરીબ ઘરનો ,નરેશ શાહ ,ભારતીય ,મારો મિત્ર થયો.તે સવારે એન્જિનયર તરીકેની જોબ કરે અને સાંજે પીઝા ડીલીવરી કરવાની.પીઝા ડીલીવરીનાં નોકરીનાં બધાં પૈસા તે ભારત મોકલી દેતો.હું તેનાં કુંટુંબ પ્રત્યેનાં પ્રેમથી ખુશ થઈ ગયો.તે મને પીઝા ડીલીવરી કરવા જવા એડ્રેસનાં નકક્ષા દોરી આપતો અને સમજાવતો.એ ૧૯૭૬નાં ગાળામાં ગુગલ કે નેવીગેટર હતાં નહીં.નરેશ મને મદદ કરતો એટલે હું પણ હંમેશ તેના તરફ મિત્રતાનાં આભાર અને માનની લાગણીથી તેને જોતો.

તેની પાસે Ford-torino મોટી ગાડી હતી.એક વીકએન્ડ તેણે મને કહ્યું,” હું કાલે નાયગ્રા ફોલ જોવા જાઉં છું ,તારે આવવું છે?”મેં તો તરત હા પાડી દીધી. આમ પણ ભણવાનું અને કામ સિવાય હું ક્યાંય બહાર ગયો નહોતો.હર્ષાને જણાવી ,અમે બીજે દિવસે સવારે નાયગ્રા જવા ડ્રાઈવ કરીને નીકળ્યા.વહેલી સવારે ચાર વાગે નીકળેલા અમે વારા ફરતી ડ્રાઈવ કરીને બાર કલાકે નાયગ્રા પહોંચ્યા.ડ્રાઈવ તો આઠ કલાકનું હતું પણ રસ્તામાં કોફી પીતાં,ગેસ ભરાવતાં થોડો થાક ખાતાં અને જમવા માટે ઊભા રહેતાં,વધારાનાં ચાર પાંચ કલાક થઈ ગયા.નરેશમાં તે દિવસે મને કંઈ નવો ઉત્સાહ દેખાઈ રહ્યો હતો પણ મને કંઈ સમજાયું નહીં.

અમે વહેલી સવારે ચાર વાગે શિકાગોથી નીકળેલા. લાંબી મુસાફરી કરીને પણ નાયગ્રા ફોલ જોઈ હું ખૂબ ખુશ થઈ ગયો.ત્યાં હળવેા નાસ્તો કરી નરેશ કહે ,” આપણે કેનેડા બાજુથી પણ નાયગ્રાફોલ જોઈએ. મેં કહ્યું ,”આપણે અહીં જ મોટેલમાં રોકાઈ જઈએ.”પણ તે તો કહે ,”કેનેડા બાજુથી જ નાયગ્રા ફોલ જોવાની ખરી મઝા છે અને રાતની રંગબેરંગી લાઇટમાં તો તું જોજે ખુશ થઈ જઈશ.”અમારા બંને પાસે અમેરિકાનું ગ્રીનકાર્ડ હતું. એટલે વિઝાની ચિંતા નહતી.અમે બ્રિજ ક્રોસ કરી કેનેડા ગયા.કેનેડા બાજુ ,ખૂબ સરસ લાઇટો સાથેનો નાયગ્રા ફોલનો નજારો અદ્ભૂત હતો.હું ખૂબ થાકી ગયો હતો. મોડી રાત થઈ ગઈ હતી.રસ્તામાં આવતી મોટેલો જોઈ હું નરેશને કહી રહ્યો હતો કે ,”આપણે અહીં રોકાઈ જઈએ.”હું ગાડી ચલાવતો હતો અને તે કોઈ ખાસ મોટેલ શોધી રહ્યો હતો.અને અને બસ તેને તો તે જ મોટેલમાં જવું હતું.તે મને ગાઇડ કરતો હતો ત્યાં અમે જઈ રહ્યાં હતાં.અને ત્યાં તો બસ …આ …આ… આજ કહી એણે ગાડી ઊભી રાખવા કહ્યું.ગાડી એક મોટેલ પાસે ઊભી રહી.

નરેશ ઊતરીને મોટેલમાં ગયો. હું પણ તેની પાછળ પાછળ અંદર ગયો.ત્યાં ડેસ્ક પર જઈ એણે કહ્યું રુમ નંબર ૩૦૨ એટલે ડેસ્ક પરનાં માણસે કહ્યું તેમાં તો એક બહેન છે. તમને રુમ નંબર ૩૦૩ આપું?નરેશ તો “આવી ગઈ?” કહીને રુમ નંબર ૩૦૨ શોધતો,ડેસ્ક પરનાં માણસનું સાંભળ્યા વગર ભાગ્યો.હું તો આભો બની આ શું થઈ રહ્યું છે ?તે જોતો જ રહ્યો.મને તો કંઈ જ ખબર નહીં.નરેશની પત્ની રુમ નંબર ૩૦૨માં હતી.તે ભારતથી કેનેડા આવી હતી. તેને અમેરિકાનાં ગ્રીનકાર્ડ મેળવવામાં કોઈ ટેકનીકલ મુશ્કેલી હતી.તેની પત્ની સંપૂર્ણ ભારતીય પહેરવેશ સાડીમાં હતી.નરેશે તેને કપડાં બદલાવી નાંખ્યાં. હવે લગભગ અડધી રાત થઈ ગઈ હતી,નરેશ તેની પત્નીને લઈને બહાર આવ્યો.

મેં કહ્યું,” નરેશ,આપણે અહીં રોકાવું નથી ? ‘ના ‘,કહી તેણે મને ગાડીમાં બેસવાનું કહ્યું. તે એન્જિનીયર હતો.ગાડીની ડીકી એટલે કે એની ગાડીની ટ્રન્કમાં એણે પહેલેથી નાનું કાણું પાડી ,હવાની અવર જ્વર થાય તેની વ્યવસ્થા અને ગાદી પાથરીને તૈયાર રાખેલી.તેની દૂબળી પાતળી છોકરી જેવી પત્નીને તેણે ટ્રન્કમાં સુવાડી દીધી. તેની પત્ની પણ હિંમતવાળી અને માનસિક રીતે તૈયાર જ હતી. અમે કેનેડાની બોર્ડર પાસે આવ્યા. ટ્રંકમાં માત્ર બ્રિજ ક્રોસ કરી આગળ જઈએ તેટલું દસ કે પંદર મિનિટ જ રહેવાનું હતું.પણ નરેશની પત્ની ટ્રંકમાં હતી તેની જ મને તો ગભરામણ થતી હતી.ઓફીસરે મારું ,નરેશનું ડ્રાઈવીંગ લાયસન્સ,ગ્રીનકાર્ડ વગેરે જોયું.હું નર્વસ અને થોડો ઉંઘમાં હતો.ઓફીસરે નરેશને કંઈ પૂછ્યું.નરેશે ઓફીસરને કહ્યું,”અમે તો બે કલાક પહેલાં જ કેનેડા બાજુ જઈને નાયગ્રાફોલ જોઈને આવ્યા,હવે પાછા જઈએ છીએ.”હું ખૂબ થાકેલો અને ખૂબ નર્વસ હતો.હવે શું થશે? હમણાં ટ્રંક ખોલાવશે તો…..??

જિગીષા દિલીપ
૧૨ મેં ૨૦૨૧

અજ્ઞાતવાસ-૧૬

મેરા જાદુ ચલ ગયા 

Zurich એરપોર્ટ પર મારાં નામની ઉપરા ઉપરી અનાઉન્સમેન્ટ થઈ રહી હતી. મેં ઓફીસરોને સમજાવતાં કહ્યું ,” મેં મારાં વધારે વજનની ડ્યુટીનાં પૈસા ઈન્ડીયામાં ભર્યા છે.ખરેખર તો હું હવામાન ખરાબ હોવાનો લીધે ,Swiss-air માં ટ્રાવેલ કરીને કેટલો હેરાન થઈને અહીં પહોચ્યોં છું.Swiss-air મને સામાન ન્યુયોર્ક J.F.k. એરપોર્ટ પર જ આપવાની હતી.તમે પ્લીઝ મને જવાદેા મારી બેગો લઈ લો . મારા નામની એનાઉન્સમેન્ટ થાય છે.

ત્યાંજખિસ્સા ફંફોસતાં મને Over weight સામાનનાં પૈસા ભર્યા હતાં તેની ઇન્ડિયાની રીસીપ્ટ પણ મળી ગઈ. અમારી રકઝક સાંભળતાં મોટા ઓફીસરે કહ્યું”,એને જવા દો,એની વાત સાચી છે.તે ખોટો હેરાન થયો છે અને એની પાસે પૈસા ભર્યાની રીસીપ્ટ પણ છે.”મારી બેગો આપીને હું ભાગ્યો.ચડતાં શ્વાસે જ્યારે ફ્લાઈટમાં અંદર ગયો ,તો તે એ જ ફ્લાઈટ હતી ,હું જે Besel એરપોર્ટ છોડીને આવ્યો હતો ,તે જ હવામાન સારું થતાં ન્યુયોર્ક જઈ રહી હતી.તે જ પેસન્જરો હતાં. આ વખતે પણ મારા લીધે ફ્લાઈટ મોડી પડી રહી હતી ,એટલે મને આવેલો જોઈ બધાં એજ રીતે તાળીઓ પાડી ,મને વધાવી રહ્યાં હતાં અને હું બઘવાએલો!!!

થાકેલાં મેં Zurichથી ન્યુયોર્ક ફ્લાઈટમાં આરામ કર્યેા. J.F.k. એરપોર્ટ પર મારો કઝીન જે ૧૦ વર્ષ પહેલાં અમેરિકા આવેલો તે લેવા આવવાનો હતો.J.F.k.નાં આટલા મોટા એરપોર્ટ પર હું મારા કઝીનને કેવીરીતે ઓળખીશ તેની મને ચિંતા હતી કારણ અમે એકબીજાને દસ વર્ષ પહેલાં જોયેલાં.પરતું અઢાર વર્ષનો યુવાન ગુજરાતી જોઈ તે મને ઓળખી ગયાં.મને બેલબોટમ અને લાંબાં અમિતાભ બચ્ચન કટ વાળ અને યંગ હેન્ડસમ જોઈ તે એકદમ ખુશ થઈ મને ભેટી પડ્યા.અમે રસ્તામાં જમીને જ ઘેર પહોંચ્યા.થોડી દેશની અને મારી વાતો કરી થાકેલા મને આરામ કરવાનું કહી અમે સૂઈ ગયા.
મારો કઝીન ન્યુયોર્ક ક્વીન્સમાં રહેતો હતો.બીજે દિવસે સોમવારે સવારે મને તે રસોડામાં માઈક્રોવેવ અને જમવા માટેનું બધું બતાવી ,પોતે કામ પર જાય છે ,તો તું ઘેર આરામ કરજે અને ટી.વી જોજે તેમ કહેવા લાગ્યા.

મેં તો કહ્યું,” હું તો મેનહટ્ટન જઈશ.” એમણે પૂછુયું,” મેનહટ્ટન? કેવીરીતે?.”

મેં મારી હેન્ડબેગમાંથી મેનહટ્ટનનો ભાઈએ દોરી આપેલ નકક્ષો બતાવ્યો.ભાઈએ મને ,કેવીરીતે ક્વીન્સથી ટ્રેન લેવાની? તેમજ ‘પોર્ટ ઓથોરીટી ‘બસ સ્ટેન્ડ અંગે, તેમજ સબ વે કેવીરીતે લેવાની ?તેમજ સ્ટ્રીટ અને એવન્યુ કેવીરીતે આડા અને ઊભા સમજવાનાં ,બધી સમજ લખી અને દોરીને સમજાવ્યું હતું ,હું તે નકક્ષો લઈને આવ્યો હતો.એ ૧૯૭૫નાં ગાળામાં સેલફોન કે નેવીગેટર કંઈ હતું નહીં.મને ભાઈએ મેનહટ્ટનમાં કેવીરેતે ફરાય તે બરોબર સમજાવ્યું હતું તે મેં તેમને બતાવ્યું.મને મારા કઝીને ૧૦૦ ડોલર આપ્યા.મને થોડાં છુટ્ટા કોઈન પણ આપ્યા. મારું અંગ્રેજી સારું હતું એટલે મને કહ્યું,” તને કંઈ સમજ ન પડે તો કોઈને પૂછજે અને કંઈ કામ પડે તો મને તેમની ઓફીસનો નંબર આપી તેના પર ફોન કરવા કહ્યું.હું એકલો ફરવા જવાનો છું એ વાત પર તે મારા પર ખુશ થઈ ગયા.

થોડી સમજ તેમણે પણ આપી.તેમને તો એમ જ કે હું ફરવા જાઉં છું.હું તો મારા એક્સપોર્ટનાં સૌથી સારા સેમ્પલ લઈ ક્વીન્સથી મેનહટ્ટન બે સબ-વે બદલીને પહોંચી ગયો.પેન સ્ટેશનની સામે મોટા છ સાત માળનો Macy’s ના સ્ટોરનું બિલ્ડીંગ દેખાયું.સ્ટોરમાં અંદર જઈ ત્યાં મેં ઈન્ડીયાનાં સેલ્સમેનની જેમ Macy’s માં કામ કરતી એક સેલ્સગર્લને પૂછ્યું”,હું ઈન્ડીયાથી આવ્યો છું.મારે મારી કંઈ વસ્તુઓ વેચવી છે.મારે તમારા મેનેજરને મળવું છે”.તે છોકરીએ કહ્યું”,અમે અહીં વસ્તુ ખરીદતાં નથી અમે અહીં વેચીએ છીએ.” તેણે મને ઘણી સમજાવવાની કોશિશ કરી પણ હું તો તેને મેનેજરને મારે મળવું જ છે.મને તેની પાસે લઈ જાઓ તેમ કહેતો રહ્યો.ત્યાં તો અમારી લાંબી જરા મોટા અવાજમાં વાતચીત સાંભળી,બીજી સાત આઠ સેલ્સગર્લ્સ શું વાત છે ?તે માટે મદદ માટે આવી ગઈ.હું મારી વાત પર અટકી ગયો હતો કે,” હું ઈન્ડીયાથી કંઈ સરસ સેમ્પલ લઈને આવ્યો છું.મારે તમારા ખરીદી કરનાર મેનેજરને તે બતાવવા છે.મારી પાસે અઠવાડિયું જ છે ,પછી હું શિકાગો જવાનો છું ,ત્યાંથી હું પાછો ન આવી શકું એટલે I want to meet him now…now…now. મને now now બોલતો સાંભળી એક છોકરી કહે ,”ભાઈ,અમારી ક્રિસમસની ખરીદી એક મહિના પહેલા થઈ ગઈ છે એટલે હવે તું આવતા ઓક્ટોબરમાં આવજે.”આ બધાં કોલાહલને જોઈ કોઈ મેનેજરને બોલાવી આવ્યું. 

મેનેજરને આવેલો જોઈ હું તો ખૂબ ખુશ થઈ ગયો. મેં તેને અત્યારે જ તેમની ઓફીસમાં મને લઈ જઈને પાંચ મિનિટ આપવા કહ્યું.મેનેજર હોંશિયાર હતો ,પહેલાં તેણે મારી બધી વાત સાંભળી.પછી મને કહે,જો ભાઈ અહીં ખાલી વેચવાનું કામ જ થાય છે.ખરીદી કરનાર ઓફીસ બીજી છે.આવો બહાર સામે તે બિલ્ડીંગ છે તે તમને બતાવું.” એમ કહી તે મને સ્ટોરની બહાર લઈ ગયો.મને બતાવ્યું,” જો સામે પેલું બિલ્ડીંગ દેખાય છે તેને ૨૮ મે માળ અમારી ખરીદી કરનારની ઓફીસ છે.તું ત્યાં જા.”આમ કહી તેણે મારાથી જાન છોડાવી.મેં પણ તેની પાસેથી ઓફીસનું બરોબર એડ્રેસ અને ઓફીસનું નામ લખાવી દીધું.

હું તો ચાલીને સામેની ઓફીસમાં થોડીવારમાં પહોંચી ગયો.ત્યાં જઈને મને લખી આપેલ ઓફીસનું નામ બતાવી ,મારે નામ લખેલ ઓફીસરને મળવું છે ,તેમ મેં કહ્યું.ડેસ્ક પરનાં માણસે કહ્યું”,એપોઈન્ટમેન્ટ છે તમારી પાસે?” મેં કહ્યું,”ના” એટલે એમણે કહ્યું,” એપોઈન્ટમેન્ટ વગર મેનેજર તમને ન મળે.” એમણે ઘણું ના પાડી પણ હું તો એક નો બે ન થયો. હું તો કોફી લઈને બહારનાં સોફા પર બેસી જ રહ્યો.

બે અઢી કલાક પછી મેનેજર ઓફીસમાંથી બહાર નીકળ્યો. હું તો બેગ લઈ એમની સાથે ચાલીને વાત જ કરવા લાગ્યો કે,”હું ઇન્ડિયાથી આવ્યો છું.મારી પાસે તમને બતાવવા માટે બહુજ સરસ ગીફટ આર્ટિકલ છે. તમે એકવાર બસ જોઈ લો. મેનેજરને કહ્યું,” ભાઈ અમે આવીરીતે ખરીદી કરતાં નથી. તેમજ અમારી ક્રિસમસ માટેની ખરીદીનો સમય પતી ગયો છે. તમે આવતા વર્ષે આવજો.મેં તો મારી રેકર્ડ ચાલુ જ રાખી કે ,”હું તો એક વીક માટે જ અહીં છું. પછી હું શિકાગો જતો રહીશ. ત્યાંથી હું પાછો આવી શકીશ કે નહીં મને ખબર નથી ,તો મહેરબાની કરીને તમે પાંચ મિનિટ મને આપો અને મારા સેમ્પલ જોઈ લો. એકવાર તમે જોશો પછી મને ખબર જ છે તમે મને ઓર્ડર આપવાનાં જ છો.”મેનેજરે મને ઘણી ના પાડી કે ,”અમારે અત્યારે ખરીદી નથી કરવાની .”પણ હું મને પાંચ મિનિટ આપો અને તમે બસ એકવાર મારાં સેમ્પલ જૂઓ તે વાત પર અટકી જ રહ્યો.મેનેજરનાં મનમાં રામ વસ્યાં કે મેં સેમ્પલનાં બહુ વખાણ કર્યા તો તેને જોઈ લેવાનું મન થયું તે મને કંઈ ખબર નથી પણ….

મને મેનેજર કહ્યું,” ચાલ ,તું મારી સાથે ઓફીસમાં,પાંચ મિનિટથી વધું હું તને નહીં આપું.તારા સેમ્પલ મને બતાવી દે. અમારી ખરીદીનો ટાઈમ તો પતી જ ગયો છે. પણ સેમ્પલ હું આવતા વર્ષ માટે જોઈ લઉં.”મે કહ્યું ,” હા,હા, સર!” હું ખૂબ ખુશ થતો તેની સાથે અંદર ઓફીસમાં ગયો.મને થયું”મેરા જાદુ ચલ ગયા.”

જિગીષા દિલીપ 

અજ્ઞાતવાસ-૧૬

મેરા જાદુ ચલ ગયા  Zurich એરપોર્ટ પર મારાં નામની ઉપરા ઉપરી અનાઉન્સમેન્ટ થઈ રહી હતી. મેં ઓફીસરોને સમજાવતાં કહ્યું ,” મેં મારાં વધારે વજનની ડ્યુટીનાં …

અજ્ઞાતવાસ-૧૬

અજ્ઞાતવાસ -૧૫

પહેલી વિદેશ સફર

ફ્લાઈટનાં સમય કરતાં લગભગ એક સવા કલાક પછી નકુલને પ્લેન પર ચડવાની સીડી આગળ ઊભો રહી બધાંને આવજો કહેતો જોઈ ,કુંટુંબીજનો અને મિત્રોએ ખુશી સાથે ચિચિયારી કરી. ભાઈ ,બહેન અને રુખીબાનાં જીવ પણ હેઠાં બેઠાં.

મને ઓફીસરોએ બેગ સાથે અંદર ઓફીસમાં લઈ જઈ અનેક જાત જાતનાં સવાલ હું કોઈ દાણચોર હોય તેવાં પૂછ્યાં.મારો સામાન તો આખો અસ્તવ્યસ્ત કરી નાંખ્યો અને સ્ક્રીનીંગમાં બેગમાં ગીફ્ટ આર્ટિકલ ભરેલા જોઈ ઓફીસરે મારી બેગ ખોલાવી.બેગ ભરીને લીધેલાં ગીફ્ટ સેમ્પલ તો વેરણ છેરણ કરી તેમણે કેટલાય પીસ તો અંદર કંઈ ભર્યું નથી તે જોવા હથોડી લઈ તોડી નાંખ્યા.બંને બેગોનો બધો સામાન બહાર કાઢી,એક એક ચીજ ફંફોસી,તેમાં અને એક એક ગીફ્ટને ,વસ્તુઓને ,તપાસતાં કલાક નીકળી ગયો.રુખીબાનાં લાડથી બગડેલ મને તો વ્યવસ્થિત બેગ પેક કરતાં પણ આવડતું નહોતું.છેવટે કંઈ ન મળતાં અને હું તો ખરેખર ભણવા જ જઈ રહ્યો છું ,જાણતાં મને ઓફીસરોએ પ્લેનમાં બેસવા જવા રવાના કર્યો.પ્લેન તો મારી જ રાહ જોઈને ઊભું હતું.મારા પહોંચવાથી ફ્લાઈટ ઉપડવાની રાહ જોઈ રહેલા પેસેન્જરોએ મને તાળીઓનાં ગડગડાટથી વધાવ્યો પણ હું તો જરા ઝંખવાઈ ગયો.

મારી પોતાના અને વ્હાલાંઓને દેશ છોડી વિદેશ જવાની પહેલી મુસાફરી હતી.અમેરિકા જવાનો ઉન્માદ હતો ,પણ ટીનાને છોડીને જવાંનાં વિષાદની લાગણી મનને કોરી ખાતી હતી.મારું મન પ્લેનની બહાર દેખાતાં સફેદ રુ જેવા વાદળો પર સપના વિખેરતું દોડી રહ્યું હતું.હું મારાં ખોળામાં ,રાજકુમારી ટીનાને લઈ સફેદ વાદળોને ચીરતો ખુશખુશાલ રીશેલ્યુ પર સવાર થઈને તેને ભગાવી રહ્યો હતો.તો વાદળોની ફાટમાંથી નીચે ઊંચાં ટાવરોમાં ક્યાંક મારી એક્સપોર્ટની ઓફીસમાં સુટબુટમાં બેઠેલ નકુલને હું જોઈ રહ્યો હતો.વિચારોની દોડતી ગતિ સાથે ફ્લાઈટ ભાગી રહ્યું હતું.ત્યાં તો પાયલોટે એનાઉન્સમેન્ટ કરી કે ફ્લાઈટ ધુમ્મસ ખૂબ હોવાનો કારણે Zurich પહોંચી નહીં શકે.અને હું સપનાની દુનિયામાંથી બહાર આવ્યો. પેસેન્જરોને Besel એરપોર્ટ ઉતારી દેવામાં આવશે.

Besel એરપોર્ટ પર સૌ પેસેન્જર ઉતરી ગયાં.મારે Zurichથી હવે ન્યુયોર્ક જવુંજ પડે તેમ હતું કારણકે મારી Zurich થી Newyork ની કનેક્ટીંગ ફ્લાઈટ હતી.એટલે મારે ગમેતેમ કરી Zurich એરપોર્ટ પહોંચી બીજી ફ્લાઈટ લઈ ન્યુયોર્ક પહોંચવું જ પડે તેમ હતું.Swiss air વાળાએ મને Zurich થી Newyork ની ટ્રેનની ટિકિટ તો ફ્રી કરી આપી પણ મારો સામાન પણ મને આપી દીધો.મારે ન્યુયોર્કથી પછી આગળ શિકાગો જવાનું હતું એટલે હું બેગો લેવા રાજી થઈ ગયો.

રુખીબા અને બહેનનાં દીકરીઓ પ્રત્યેનાં અપાર પ્રેમને કારણે બેગો અથાણાં,મિઠાઈઓ,નાસ્તાઓ અને લોકોનાં સંપેતરાથી ઓવરલોડ હતી.બેગો ટ્રેન સ્ટેશન સુધી લઈ જવા ટ્રોલી લેવાં મારી પાસે સ્વિસ ફ્રેન્ક હતાં નહીં.ભારતનાં સ્ટેશનનાં મજૂરોને યાદ કરી ખેંચીને બેગો ટ્રેન સ્ટેશન સુધી લઈ ગયો.ટ્રેન લોકલ હતી.એટલે સોફેસ્ટીકેટેડ યુરોપીયનો મને બેગો ખેંચતો જોઈ,વિચિત્ર નજરે જોઈ રહ્યાં હતાં.તેઓ મારી અંગ્રેજી ભાષા પણ સમજતાં નહતાં.કોઈની મદદથી પરાણે બેગો ઈશારાની ભાષા થી સમજાવી ટ્રેનમાં ચડાવી. મુંબઈની લોકલ ટ્રેનમાં પસીનાની સ્મેલ સાથે ધક્કામુક્કીમાં મુસાફરી કરેલ હું ,ઘર કરતાં પણ ચોખ્ખી ચણાક ટ્રેનને આશ્ચર્ય સાથે જોઈ રહ્યો હતો.ટ્રાન્સપરન્ટ કાચની બારીઓ અને કાચમાંથી આરપાર દેખાઈ રહેલ રુફટોપ વાળી ટ્રેનમાંથી,બરફાચ્છાદિત આલ્પ્સની સ્વર્ગ જેવા સૌંદર્યવાળી હારમાળામાંથી પસાર થઈ રહેલ ટ્રેનની સફરને આભો બની નિહાળી રહ્યો હતો.

મુંબઈની ગીરદીમાંથી વિદેશની ધરતી પર ઉતરતાં જ સૌથી પહેલાં જ સ્વીત્ઝરલેન્ડ જોયું.તેના સૌંદર્યને નિહાળી હું અભિભૂત થઈ ગયો હતો.ટીના સાથે ગાળેલ સમય યાદ કરી તે મારી સાથે હોત તો કેટલી મઝા આવત!!!તેવું હું વિચારી રહ્યો હતો.કોણ જાણે કેમ ટીનાની યાદ મારો પીછો નહોતી છોડતી.

Zurich ટ્રેન સ્ટેશનથી મારે Zurich એરપોર્ટ જવાનું હતું. હું સ્ટેશનથી એરપોર્ટ જતી બસમાં બેઠો. ટિકિટ માટે મેં ડોલર આપ્યા તો કંડક્ટરે સ્વીસફ્રેન્કની માંગણી કરી જે મારી પાસે હતાં નહીં.ચેન્જ કરાવવાં ક્યાં જાઉં કેવીરીતે સામાન સાથે જાઉં કંઈ સમજાતું નહોતું અને મને બસમાંથી અધવચ્ચે સામાન સાથે ઉતારી દીધો.નવેમ્બર મહિનામાં સ્વીત્ઝરલેન્ડમાં ખૂબ ઠંડી હતી.ભાઈ પહેલાં યુરોપ અને અમેરિકા ત્રણ વાર આવી ગયાં હતાં.તેમણે બેગ ભરતાં હતાં ત્યારે કહ્યું કે “તારા માપનાં જેકેટ અને હેટ તું શિકાગો જઈને ખરીદજે.ન્યુયોર્ક એરપોર્ટથી ઘર સુધી ગાડીમાં મારા જેકેટ અને વાંદરાં ટોપી લઈજા તે પહેરી લે જે.”મારેતો ભાઈનું લાંબું અને ઘોઘા જેવું જેકેટ અને વાંદરાં ટોપી અહીં સ્વીત્ઝરલેનડમાંજ બેગમાંથી કાઢીને પહેરવા પડ્યા.રસ્તા વચ્ચે નાના ગામમાં ઘોઘા જેવા જેકેટને વાંદરાં ટોપી સાથે હું સર્કસનાં જોકર જેવો લાગતો હતો એમાં હવે હું શું કરું અને ક્યાં જાઉંના વિચારે રડમસ ચહેરો!!! આવતાં જતાં લોકો મારી ભાષા સમજતાં નહોતાં.નાનું ગામ એટલું સુંદર હતું કે હું ફરવા આવ્યો હોત તો આવા ડુંગરાં વચ્ચે નાનાં વહેતાં ઝરણાં,રુષ્ટપુષ્ટ ઘેટાંએા,પહેલાં ન જોઈ હોય તેવી કાળા ટીલાઓ વાળી ઢેકા વગરની સફેદ ચરતી ગાયો અને ઘોડાઓ….મને તો લાગતું હતું કે હું સ્વપ્નલોકમાં આવી ગયો છું કે શું?

પણ મારી મનોદશા તો જુદીજ હતી.

એટલામાં એક જેન્ટલમેન મારી પાસે આવ્યા અને એમને સાઈનમાં સમજાવતાં મેં ઈન્ડીયા,ઈન્ડીયન એવું તેમને સમજાવ્યું .તેમણે ફોન કરી પોલીસને બોલાવી.થોડી જ વારમાં પોલીસ આવી.તેને પણ અંગ્રેજી નહોતું આવડતું એણે મારી વાયરલેસ ફોનથી ટ્રાન્સલેટર સાથે વાત કરાવી.પોલીસની ગાડીમાં મારી બેગો ચડાવી ,પોલીસ મને એરપોર્ટ સુધી ઉતારી ગઈ.

ફરી પાછો બેગો ઢસડતો હું એરપોર્ટના ચેક-ઈન સુધી પહોંચ્યો.મારી બેગોમાં વજન તો ઓવરવેઈટ હતુંજ.સ્વીસ એરપોર્ટનાં ઓફીસરો ઓવરવેઈટનાં પૈસા માંગવાં લાગ્યાં. હું તો આઠ ડોલર લઈને રોકડા નીકળ્યો હતો તે તો વપરાઈ ગયાં હતાં.ફ્લાઈટ ઉપાડવા માટે મારાં નામનું અનાઉન્સમેન્ટ ઉપરા ઉપરી થઈ રહ્યું હતું.મારી ફ્લાઈટ છૂટી ન જાય તે માટે હું સ્વીત્ઝરલેન્ડનાં ઓફીસરોને કાકલૂદી કરી રહ્યો હતો.હું તો રડવા જેવો થઈ ગયો હતો.

જિગીષા દિલીપ

 

અજ્ઞાતવાસ -૧૪

અલવિદા 
નકુલનાં આનંદ મિશ્રિત આશ્ચર્યનાં હાવભાવ જોઈ હિરેનમાસાએ ભાઈને કહ્યું નકુલને ડ્રાઈવર સાથે ઘેર મોકલી દઈએ,તમે અને મોટીબહેન(શશીબહેન) પછી શાંતિથી જાઓ. અને માસાએ ઈન્ટરકોમથી ડ્રાઇવરને ગાડી પોર્ચમાં લાવવાનું કહ્યું અને મને કહ્યું “નકુલ ,તું નીચે જા,તને ડ્રાઈવર ઘેર મૂકી જાય છે.” હા ,કહી હું કચવાતે મને ઊભો થયો.પણ ખબર નહીં થોડી કોનિયાકની અસર અને માસીનું ઘર એટલું મોટું હતું કે ઘરની ભુલભુલામણીમાં હું રસોડામાં પહોંચી ગયો.એક સફેદ ટોપીવાળો મને નીચે ગાડીમાં બેસાડી ગયો.ઘેર પહોંચી થોડી ઉલ્ટીઓ કરી,હું ઊંધી ગયો.

મારી ‘દેશ વિદેશ એક્સપોર્ટ ‘કંપનીનાં પાર્ટનરશીપનાં પેપર્સ પર સહી સિક્કા થઇ ગયા અને મારાં ગ્રીનકાર્ડનાં પેપર્સ આવતા મારી ‘સ્વીઝ એર’ ની ટિકિટ ભાઈએ કરાવી દીધી હતી..એકબાજુ અમેરિકા જવાનો ઉત્સાહ હતો તો બીજી બાજુ ટીનાને,રેસકોર્સને,રુખીબાને અને મુંબઈને છોડવાના દુ:ખથી અંતરનાં ખૂણે એક ચચરાટ હતો.

સીમલા સાથે ગયા પછી ટીના સાથે પણ હ્રદયથી એટલો જોડાઈ ગયો હતો કે દરેક પરિસ્થિતિમાં હું તેને મારી સાથે ઝંખતો.તેથી એકલો હોઉં ત્યારે પણ ટીના મારી સાથે જ હોય તેમ તેની સાથે વાતો કરતો રહેતો..તેમાં તેને મળવાનું અને વન ટુ વન વાત કરવાનું બંધ થઈ ગયું હતું.તે તો અમારા માટે અસહ્ય હતું. અમારે માટે વ્યોમા જ એક આશાનું કિરણ હતી.હું રોજ વ્યોમાને ફોન કરતો . વ્યોમા ટીનાને તેના ઘેર જઈ બધાં સમાચાર આપતી અને તેનાં સમાચાર મને જણાવતી.મારે જતાં પહેલાં એકવાર ટીનાને કોઈપણ ભોગે મળવું હતું અને તેને વિશ્વાસ આપવો હતો કે,” હું અમેરિકા કે દુનિયાનાં કોઈપણ છેડે જઈશ પણ હંમેશ હું તારો જ છું.અને તારો જ રહીશ,જલ્દી સેટલ થઈ ,તારા પપ્પા નહીં માને તો તને ભગાડીને પણ લઈ જઈશ.તું મારી રાહ જોજે.”.હું વ્યોમાને સાથે રાખી કોઈ જુગાડ કરીને ટીનાને મળવા માંગતો હતો.વ્યોમાએ મારા જવાનાં પાંચ દિવસ પહેલાં ટીનાની મમ્મીને તેના પપ્પાને સંભળાય તેમ કીધું “,નકુલ તો અમેરિકા જતો રહ્યો ,હવે તો ટીનાને બહાર જવા દો”.ટીનાની મમ્મી કહે,” તેના પપ્પાની રજા વગર હું કંઈ કરી ન શકું.

આમ કરતાં જ મારો અમેરિકા જવાનો દિવસ આવી ગયો.ભાઈ હિરેનમાસાને અમારા એક્સપોર્ટની કંપની અંગે વાત કરીને આવ્યા હતા. પરતું માધવલાલ ફેમિલીમાં એક નિયમ હતો કે કોઈપણ નવું કામ શરુ કરે તો દરેક કાર્ય તેમનાં જ્યોતિષ કહો કે પંડિત તેમને પૂછીને મુહૂર્ત અને ટાઈમ પ્રમાણે જ જોશ જોવડાઈને જ થાય.

સફેદ દાઢી અને સફેદ વસ્ત્ર પરિધાનમાં સજ્જ ,પ્રતિભાશાળી આ જ્યોતિષને માસીએ મારું ભવિષ્ય અને કુંડળી જોવા મોકલ્યા.આ એટલા મોટા જ્યોતિષ ગણાતા કે માધવલાલ ફેમિલી સિવાય તે કોઈના માટે જ્યોતિષ જોતાં નહીં. માસીની ઓળખાણને લીધે તે અમારા ઘેર આવ્યા હતા.હું,ભાઈ ,બહેન કે રુખીબા પણ આવી કોઈ અંધશ્રદ્ધા કે મુહૂર્ત કે જ્યોતિષમાં બિલકુલ માનતા નહીં.પણ માસીએ મોકલેલ અને અમારે એક્સપોર્ટનાં બિઝનેસમાં માધવલાલ ઈન્ડસ્ટ્રીની કંઈપણ મદદની જરુર પડે તો ,અમારે એ લોકો કહે તેમ કરવું પડે એટલે, અમે તેમને માન પૂર્વક સત્કાર્યા.
અમેરિકા જવાનો દિવસ હતો એટલે ઘર ,મિત્રમંડળ અને નજીકનાં પરિવારજનોથી ભરેલું હતું.આચાર્યએ મારાં સિવાય રૂમમાંથી બધાંને બહાર જવાનું કહ્યું.આચાર્યએ હાથ અને કુંડળી જોઈને કહ્યું,” ભાઈ,તારી તો ઉજ્જવળ કુંડળી છે.તું બહુ બધાંથી આગળ નીકળી જઈશ.તું લાંબી રેસનો ઘોડો છે..તું ભવિષ્યમાં એવા મોટા ધંધા કરવાનો છું કે સામાન્ય માણસ તો તે અંગે વિચારી પણ ન શકે.આપણે બધાં વાંદરાં જ છીએ,પણ તું અકકલવાળો અને નસીબવાળો વાંદરો છે. તું સીડી પર સૌથી જલ્દી છેક ઉપર પહેલો ચડી જઈશ..તારા ધંધાનું મુખ્ય મથક ભારત જ રાખવું જોઈએ. તને માનસિક શાંતિ અમેરિકામાં નહીં મળે.તારી જિંદગીમાં નહીં ધારેલાં ઉતાર ચડાવ છે માટે તૈયાર રહેજે.મેં વાત સાંભળી ના સાંભળી કરી ,તેને બકવાસ સમજી ,બહેનને આચાર્યને સોંપી હું બહાર નીકળી ગયો.મને તો ટીનાને મળવાની તાલાવેલી હતી.

વ્યોમાએ પોતાની માંદગીનું બહાનું કાઢી ટીનાની મમ્મીને સમજાવી અને ટીનાને તેની પાસે બેસવા અડધો કલાક બોલાવી ટીનાના મમ્મી ને એમ કે નકુલ હવે અમેરિકા જતો રહ્યો છે,તો ટીનાને થોડીવાર બાજુમાં મોકલવામાં કંઈ વાંધો નથી. અને ટીના વ્યોમના ઘરે આવી.

હું પહેલેથી જ તેની રાહ જોઈને વ્યોમાનાં ઘરમાં બેઠો હતો.કેટલાય દિવસો પછી મેં એને જોઇ હું મારી જાતને રોકી ન શક્યો.અમે કેટલોય સમય મૌન રહીને એક બીજાને ક્યારેય છૂટા ન પડવું હોય તેમ પ્રેમથી આલિંગન આપી ચૂમતાં રહ્યા…ટીના ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડી રહી હતી .હું નિ:શબ્દ અને નિસહાય બની તેના વાળ અને બરડા પર વ્હાલથી હાથ પ્રસરાવી રહ્યો હતો. મને ટીનાની અંતરની ચીસ અનુભવાતી હતી.એના હ્રદયનાં ધબકારામાં પ્રેમની જુદાઈનો હચમચાવી નાંખતો અહેસાસ રુહથી મહેસુસ કરતો હતો. હુ એટલું બોલ્યો મારી રાહ જોજે હું પાછો આવીશ.પણ એક ડર મને ફફડાવી રહ્યો હતો કે મારી ગેરહાજરીમાં તેના પિતા તેની સાથે શું કરશે ?…..તેની અમને ખબર નહોતી.મારી પાસે માત્ર અડધો કલાકનો જ સમય હતો.છેવટે એને રડતી મૂકી ,મારી જાતને ,મારી ઈચ્છા વિરુધ્ધ એનાથી છોડાવી ,હું આંખમાં આંસુ અને દર્દ સાથે તેના ઘેરથી જ સીધો એરપોર્ટ પહોંચ્યો.

ભાઈ,બહેન અને રુખીબા બેગો લઈને એરપોર્ટ પહોંચી ગયાં હતાં.રુખીબા અને બહેન હું જવાનો હતો એટલે દુ:ખી હતાં પણ ભણવા જાઉં છું અને ત્યાં બંને બહેનો હતી એટલે તેમને એટલી ચિંતા નહતી.

મારી એક બેગમાં તો મારા એક્સપોર્ટ માટેનાં ગીફ્ટ આર્ટિકલનાં સેમ્પલ જ હતાં એટલે બેગમાં વજન પણ વધારે થઇ ગયું હતું પણ ભાઈએ એની ઓળખાણથી વ્યવસ્થા કરી હતી જેથી મારી બેગમાં વધારે વજન હોય તો વાંધો ન આવે અને બેગનું ખોલીને ચેકીંગ પણ ન થાય .વ્યવસ્થા કરનાર ઓફીસરે ,મારી બેગ પર સ્વિસ-એરવાળા ઓફીસરને સમજાય તે માટે , એરપોર્ટની ભાષામાં ગોળ કરી કંઈ સાઈન દોરી હતી. હું બેગો લઈ ચેક-ઈન કરાવવા ગયો તો ,ઓફીસરોએ મારી બેગો પ્લેનમાં અંદર જવા દેવાને બદલે ઓફીસમાં લઈ ગયાં.મને લાગ્યું ભાઈની ગોઠવણ મુજબ બધું થઈ રહ્યું છે.પણ મને પણ ઓફીસરે તેની સાથે અંદર બોલાવ્યો.

૧૯૭૫નાં સમયમાં મુંબઈ એરપોર્ટ પર ચેક ઈન કરી બસમાં બેસી ફ્લાઈટ સુધી જવાનું હતું.તમે પ્લેનની સીડી પર ચડો તે પહેલાં સગાંઓ અને મિત્રો તમને વ્યુ ગેલરી પર ઊભા રહી આવજો કહી શકતાં.હું અંદર તો ગયો પણ એક કલાક થયો બહાર ન આવ્યો. ફ્લાઈટ ઉપડવાનો ટાઈમ તો ક્યારનો થઈ ગયો હતો. મારાં પ્લેનનાં ઊપડવાનાં સમય ઉપર લગભગ એક કલાક થઈ ગયો હતો. પણ હું હજુ ઓફીસરોની રુમમાં જ હતો. ફ્લાઈટનાં બધાં પેસેન્જર ફ્લાઈટ ટેક ઓફ થવાની રાહ જોઈને અંદર પોતપોતાની જગ્યાએ ગોઠવાઈ ગયા હતાં.

બહાર કુંટુંબીજનો અને મિત્રો મને પ્લેનમાં ચડતો જોવાં બહાર ઊભા રહી કલાકથી રાહ જોઈ રહ્યાં હતાં.ભાઈ,બહેન અને રુખીબા ચિંતા કરતાં હતાં કે નકુલ કેમ બહાર આવતો નથી?શું થયું હશે??

જિગીષા દિલીપ